Ukryty Internet dr Natalia Pamuła-Cieślak

Prezentacja na temat: "Ukryty Internet dr Natalia Pamuła-Cieślak"— Zapis prezentacji:

1 Ukryty Internet dr Natalia Pamuła-Cieślak
Instytut Informacji Naukowej i Bibliologii Uniwersytet Mikołaja Kopernika Walne Zgromadzenie Federacji Bibliotek Kościelnych Toruń, 6 września 2017 r.

2 Spis treści 1. Ujęcie definicyjne; 2. Wstępnie o typologii zasobów;
3. Zmienność zjawiska; 4. Zasoby – problematyka baz danych, limitowania indeksowania i zasobów „niewidocznych”; 5. Mobilny i społecznościowy Ukryty Internet; 6. Czynniki kognitywne; 7. Akademicki Ukryty Internet; 8. Bibliotekarze wobec Ukrytego Internetu.

3 Ukryty Internet definicyjnie
Zasoby udostępnione online lecz nieindeksowane (lub nieuwidocznione) przez wyszukiwarki internetowe ogólnego przeznaczenia. Dlaczego zasoby a nie zasoby informacyjne? Terminologia polska i anglojęzyczna. Dlaczego i dla kogo ważna jest terminologia? Deep Web versus Dark Web. Cechą charakterystyczną Ukrytego Internetu jest zmienność.

4 Ukryty Internet czyli czubek góry lodowej
Źródło:

5 I jeszcze jedna góra lodowa – typologia zasobów
Źródło: Deep Web Technologies,

6 Ukryty Internet jako zjawisko zmienne
Zmienny jest świat sieci – danych, informacji i zasobów przybywa, niektóre są usuwane, archiwizowane, zmieniają lokalizację w przestrzeni sieciowej; Zmienne formaty; Zmienne technologie zapisu, udostępniania, przechowywania i archiwizacji. Nieindeksowane staje się indeksowane; Powstają nowe przestrzenie ukrytości, głębokości, „niewidzialności”.

7 Zasoby Bazy danych: Problem architektury baz danych; Brak indeksów w postaci unikalnych odnośników do rekordów; Komercyjny lub elitarny charakter; Typ zasobów i brak metadanych.

8 Zasoby Zasoby, których nie ma w indeksach wyszukiwarek ze względu na limitowanie indeksowania: parametr głębokości indeksowania; Złota rada dla webmasterów: zasoby istotne umieszczaj maksymalnie do trzeciego poziomu głębokości strony. limit indeksowania ilości danych z pojedynczej witryny; czynnik uznaniowy.

9 Zasoby Zasoby indeksowane w wyszukiwarce, ale niedostatecznie uwidocznione. Czynniki związane z tworzeniem, architekturą i wykorzystaniem listy odpowiedzi (SERP – Search Engine Ranking Page): pozycjonowanie; linearny, stronicowany ranking; zachowania informacyjne użytkowników; ranking szyty na miarę użytkownika (zjawisko bańki filtrującej) i urządzenia, z którego korzysta.

10 Linearny ranking i jego wykorzystanie
Zrut ekranu z konferencji technologicznej Google online. Źródło: Escape Your Search Engine’s Filter Bubble by Duck Duck Go. Wersja archiwalna strony :

11 Rzeczywistość świata realnego i wirtualnego
Źródło: Pariser Eli, Beware online “filter bubbles”,

12 Zaufanie do informacji w Sieci – wybrane aspekty
Źródło: Pariser Eli, Beware online “filter bubbles”,

13 Rzeczywistość bańki filtrującej w praktyce wyszukiwawczej
Źródło: Escape Your Search Engine’s Filter Bubble by Duck Duck Go. Wersja archiwalna strony :

14 Rzeczywistość bańki filtrującej w praktyce wyszukiwawczej
Źródło: Escape Your Search Engine’s Filter Bubble by Duck Duck Go. Wersja archiwalna strony :

15 Ukryty Internet w środowisku mobilnym
Zmiany w modelu dostępowym do sieci: nie tylko smarfony i tablety – co z danymi z IoT (Internet of Things – Internet Rzeczy); Użytkownicy: od zanurzenia po wykluczenie: 24 h; zadaniowość; alerty - nowy sposób pozyskiwania informacji; wykluczenie mobilne nie musi oznaczać wykluczenia cyfrowego; czy UI obu typów użytkowników się różni? Problem indeksowania zasobów dostępnych poprzez aplikacje; Inny indeks, inny SERP; Społeczności. Odsyłanie do treści. Źródło: opracowanie własne.

16 Wyszukiwanie aplikacji jako źródła informacji
Metadane aplikacji - jak opisać aplikację, aby odszukać informacje i dane? Źródło: opracowanie własne

17 Mobilność a czynnik społecznościowy
Czy media społecznościowe to sieć w sieci? Wpływ ekosystemów społecznościowych na wyszukiwanie. Rozproszenie czy koncentracja treści i odbiorców? Dlaczego to istotne? Wyszukiwanie dedykowane versus dążenie do powszechnego indeksowania i wyszukiwania treści.

18 Kognitywny Ukryty Internet
Cognitive invisiblity (N. Ford, Y. Mansourian, 2006). Cognitive Invisible Web (J. Devine, F. Egger-Sider, 2014). Przywiązanie do jednej marki wyszukiwawczej; Dużo rezultatów by wykorzystać niewiele; Wyszukiwanie ma być proste i szybkie; Brak motywacji by sięgać po wiele skoro ma się wystarczająco. Problemem nie jest samo istnienie zasobów Ukrytego Internetu, lecz jest nim niewiedza użytkowników o kanałach dystrybucji informacji w Internecie, metodach docierania do nich i narzędziach ułatwiających ich wyszukiwanie. Przebieg wyszukiwania nie zależy wyłącznie od umiejętności wyszukiwawczych, ale także od poziomu wiedzy ogólnej, znajomości tematu wyszukiwania, a nawet światopoglądu (bańka filtrująca, narzędzia wykorzystujące semantykę).

19 Co jest istotne – Akademicki Ukryty Internet
Część sieci WWW zawierająca wszystkie bazy danych i zbiory stosowne dla środowiska akademickiego, lecz nie wyszukiwane przez niewyspecjalizowane wyszukiwarki internetowe (D. Lewandowski, P. Mayr, 2006). niezwykle trudne jest określenie, która część Internetu o charakterze akademickim jest ukryta, a która powierzchniowa; należy upowszechniać wszelkiego rodzaju informację akademicką, nie próbując rozdzielać jej na zasoby powierzchniowe i ukryte.; zasoby te są istotne nie tylko dla środowiska akademickiego. Niezależnie od tego, w jak wielu źródłach danych udostępnione są metadane i pełen zasób – może on nie być dobrze „widzialny” w wyszukiwarkach ogólnych i wyspecjalizowanych. Nowe narzędzia, nowe technologie (np. Google Scholar versus Microsoft Academic Search).

20 Ukryty Internet a bibliotekarze
Ukryty Internet nie jest zjawiskiem przyjaznym użytkownikowi: wiele rozproszonych zasobów; wiele różnych narzędzi, których należy użyć; wiele kroków by zdobyć informację, dane, obiekty. Rozwiązanie – zwrócić się do specjalisty.

21 Dziękuję za uwagę. Natalia Pamuła-Cieślak
Instytut Informacji Naukowej i Bibliologii UMK ul. W. Bojarskiego 1, Toruń