Epidemiologia próchnicy zębów.

Prezentacja na temat: "Epidemiologia próchnicy zębów."— Zapis prezentacji:

1 Epidemiologia próchnicy zębów

2 ząb substrat czas bakterie

3 Udział bakterii w powstaniu i progresji procesu próchnicowego
ząb substrat próchnica czas bakterie Inicjatorzy próchnicy S. mutans S. sobrinus Progresorzy próchnicy Lactobacilli A.viscosus inne streptokoki drożdżę Progresja próchnicy

4

5 czynników kariostatycznych i kariogennych
Schemat równowagi czynników kariostatycznych i kariogennych Czynniki obronne ślina ilość i skład • białka antybakteryjne • fluor, wapń, fosforany • dietetyczne składniki ochronne Czynniki patologiczne bakterie • S. mutans, Lactobacilli • składniki dietetyczne-węglowodany • zmniejszone wydzielanie śliny Próchnica Brak próchnicy

6 atakiem kwasów a czynnikami obronnymi
próchnica brak równowagi między atakiem kwasów a czynnikami obronnymi obrona atak kwasów

7 Demineralizacja Remineralizacja
cukry wapń fosforany płytka Wczesna zmiana próchnicowa szkliwo ślina fluorki

8

9 wskaźniki choroby próchnicowej

10 PUW/Z (DMFT) PUW/P (DMFS) puw/z (dmft) puw/p (dmfs)
P1 -- próchnica zewnętrznej warstwy szkliwa P2 – próchnica zewnętrznej i wewnętrznej warstwy szkliwa P3 – próchnica zewnętrznej warstwy zębiny P4 - próchnica zewnętrznej i wewnętrznej warstwy zębiny (ubytek w pobliżu komory miazgi)

11 Liczba P - jest wskaźnikiem aktualnego procesu chorobowego, a jej przyrost w jednostce czasu świadczy o dynamice choroby Liczba U – wskazuje na utratę zębów w następstwie procesu próchnicowego Liczba W – jest wskaźnikiem interwencji leczniczej

12 (%) Liczba osób z próchnicą (PUW>0) Liczba osób badanych
Frekwencja próchnicy = x 100 (%) Suma PUW u osób z próchnicą Liczba osób z próchnicą (PUW>0) Intensywność próchnicy = W P + W Wskaźnik leczenia =

13 cele zdrowia jamy ustnej do 2000 r.
Globalne cele zdrowia jamy ustnej do 2000 r. 50% dzieci w wieku 5-6 lat wolnych od próchnicy u dzieci 12–letnich PUW/Z 3 85% młodzieży w wieku 18 lat z pełnym uzębieniem

14 cele zdrowia jamy ustnej do 2000 r.
Globalne cele zdrowia jamy ustnej do 2000 r. 4. 50% redukcja osób bezzębnych w wieku lata w stosunku do 1982 r. 5. 25% redukcja bezzębnych w wieku 65 lat i powyżej w stosunku do 1982 r. 6. wprowadzenie opartego na zapisie danych systemu monitorowania i oceny zmian zdrowia jamy ustnej

15 cele zdrowia jamy ustnej do 2010 r.
Globalne cele zdrowia jamy ustnej do 2010 r. Wiek 5-6 lat: 90% wolnych od próchnicy Wiek 12 lat: PUW/Z  1 Wiek 15 lat: CPI 1 lub  1 Wiek 18 lat: pełne uzębienie stałe Wiek lata:  <2% bezzębnych  90% z minimum 20 funkcjonalnymi zębami  0,25 sekstanta z głębokimi kieszonkami (CPI=4)

16 Intensywność próchnicy w wieku 5-7 lat (1991-1995)
puw

17 Spadek intensywności próchnicy u dzieci 12-letnich
PUW/Z

18

19

20 Odsetek dzieci z PUW/Z 3 w 2000 roku

21 W populacjach cechujących się znaczną
redukcją próchnicy nadal występuje mała grupa osób z wysoką intensywnością próchnicy. U osób z najwyższymi wartościami PUW/Z stanowiących 1/3 badanych oblicza się nowy wskaźnik zaproponowany przez D. Bratthalla - Significant Caries Index (SiC Index). Osiągnięcie wartości tego wskaźnika <3 zostało zaproponowane jako nowy globalny cel zdrowia jamy ustnej u dzieci 12-letnich przewidziany do realizacji do 2015 roku.

22 Significant Caries Index - SiC
(D.Bratthall 2000) Średnie PUW/Z obliczone dla 1/3 osób z najwyższymi wartościami PUW/Z w badanej grupie Cel WHO do osiągnięcia przez 12-letnie dzieci do 2015 roku wartość wskaźnika SiC <3

23 Rozmieszczenie próchnicy u 12-letnich dzieci w Szwecji
PW/Z SiC % grupy Rozmieszczenie próchnicy u 12-letnich dzieci w Szwecji

24 PUW/Z SiC % grupy Rozmieszczenie próchnicy u 12-letnich dzieci w województwie dolnośląskim w 2000 roku. Strzałka wskazuje osoby włączone do obliczenia wskaźnika SiC

25 Porównanie średniego poziomu próchnicy
PUW/Z Porównanie średniego poziomu próchnicy u dzieci 12-letnich w wybranych krajach

26 PUW/Z Średni poziom próchnicy u 12-letnich dzieci z województwa dolnośląskiego

27 Próchnica zębów caries dentium
zaliczana jest przez ŚOZ do chorób społecznych jest procesem destrukcyjnym polegającym na demineralizacji i proteolizie twardych tkanek zęba przyczyną demineralizacji są produkty kwasowe beztlenowego rozkładu wprowadzonych z dietą węglowodanów metabolizowanych przez kwasotwórcze drobnoustroje nagromadzone w płytce nazębnej dental plaque

28 Podział anatomiczny próchnicy
Próchnica korony korzenia Podział anatomiczny próchnicy - szkliwa zębiny cementu

29 Przebieg próchnicy ostry (caries acuta, humida)
Procesy destrukcyjne dominują nad procesami obronnymi ze strony miazgi próchnica kwitnąca (caries florida) - rozległe ubytki często wielopowierzchniowe na kilku zębach próchnica okrężna (caries circularis) –umiejscowiona przyszyjkowo obejmuje przynajmniej dwie powierzchnie przewlekły (caries chronica, sicca) Procesy obronne ze strony miazgi zmniejszają progresję destrukcji)

30 próchnica prosta (caries simplex)
Podział próchnicy próchnica prosta (caries simplex) ubytek rozwija się w zębie z klinicznie zdrową miazgą próchnica powikłana (caries complicata) - próchnica zniszczyła sklepienie komory i dotarła do miazgi oraz toczy się w zębie z miazgą nie wykazującą cech zdrowia klinicznego

31 próchnica pierwotna (caries primaria)
Podział próchnicy próchnica pierwotna (caries primaria) samoistny proces chorobowy próchnica wtórna (caries secundaria) występuje wokół lub pod wypełnieniem ~ próchnica nietypowa (caries atypica) - występuje w zębie pozbawionym żywej miazgi

32 Obraz kliniczny próchnicy
początkowa (caries incipiens, caries initialis), plama próchnicowa (macula cariosa) przebieg ostry – biała plama (macula alba) przebieg przewlekły – plama brunatna (macula fusca) powierzchowna (caries superficialis) średnia (caries media) głęboka (caries profunda) bez obnażenia miazgi (ognisko próchnicowe od miazgi oddzielone jest warstwa niezdemineralizowanej zębiny) z obnażeniem miazgi (ognisko próchnicowe od miazgi oddzielone jest warstwa demineralizowanej zębiny) – próchnica głęboka powikłana

33 Miejsca predysponowane do próchnicy
1 – zagłębienia anatomiczne 2 – powierzchnie styczne 3 – rejon przydziąsłowy

34 Przebieg ostry Ostry przebieg próchnicy początkowej
u pacjenta 19-letniego

35 Przebieg ostry Przebieg próchnicy po naświetleniu
promieniami rtg okolicy głowy Przebieg próchnicy po naświetleniu promieniami rtg

36 Przebieg ostry Próchnica ostra –aktywna i choroba przyzębia Stan po leczeniu

37 Przebieg ostry Uzębienie mleczne Próchnica okrężna Uzębienie stałe

38 Próchnica przewlekła (zatrzymana)
Powstała wtórnie wokół wypełnienia amalgamatowego

39 Próchnica bruzd i szczelin – kształty bruzd

40 Próchnica bruzd i szczelin – kształty bruzd
Niedostateczne oczyszczanie bruzdy za pomocą szczotki uniemożliwia jej wypłukanie Szczelina w kształcie ampułki nigdy nie jest dobrze oczyszczona

41 Próchnica bruzd – obraz kliniczny

42 Próchnica początkowa bruzd
Zgłębnikowanie

43 Próchnica bruzd – przekrój

44 Próchnica bruzd – przekrój

45 Próchnica bruzd – obraz kliniczny
odwapnienie

46 Próchnica bruzd

47 Próchnica bruzd – obraz i zasięg
Ubytek na powierzchni żującej sięgający powierzchni stycznej, zachowana krawędź brzeżna

48 Próchnica powierzchni stycznych
Ocena barwnikiem doszczętości usunięcia zdemineralizowanych tkanek przebarwienie Opracowany ubytek

49 Próchnica powierzchni stycznych – obraz kliniczny
Ubytek na powierzchni stycznej, prześwieca przez krawędź brzeżną, która ma barwę różowo-szarą

50 Próchnica powierzchni stycznych
Ubytek na powierzchni stycznej – opracowany od powierzchni policzkowej Ubytek na powierzchni stycznej – opracowany po usunięciu krawędzi brzeżnej

51 Próchnica na powierzchni stycznej
Zniszczona krawędź brzeżna

52 Próchnica na powierzchni stycznej
Demineralizacja szkliwa i zębiny

53 Próchnica na powierzchni stycznej

54 Próchnica na powierzchni stycznej
b Ubytek otwarty od powierzchni podniebiennej Stłoczenie zębów; trudności w dostępie do ubytku od powierzchni podniebiennej; Dostęp do ubytku od powierzchni policzkowej

55

56 próchnica początkowa Próchnica przyszyjkowa

57 Próchnica korzenia a b c d Przemiana aktywnej zmiany
w nieaktywną po dokładnym usuwaniu płytki

58 Próchnica korzenia

59 Próchnica korzenia Próchnica zatrzymana w rejonie wolnym od płytki

60 Próchnica korzenia Rozległa próchnica korzenia

61 Próchnica korzenia Próchnica korzenia w miejscu zalegania płytki

62 Próchnica korzenia

63 Próchnica korzenia Inwazja bakterii w kanalikach zębiny

64 Próchnica wtórna

65

66

67

68 Próchnica wtórna zewnętrzna i wewnętrzna

69

70 Obraz histologiczny próchnicy wtórnej
zewnętrznej wewnętrznej

71 Próchnica wtórna wewnętrzna

72 Rodzaje nieszczelności brzeżnej
A – mikroprzeciek B – otwarta szczelina C – rowkowane zagłębienie D – pęknięcie w obrębie szkliwa E – pęknięcie w obrębie wypełnienia

73 Powstawanie stopnia z nadmiaru wypełnienia

74 Następstwa mikroprzecieku

75 Próchnica wtórna zatrzymana wokół wypełnienia amalgamatowego

76 Odłamane wypełnienie amalgamatowe

77

78 Leczenie próchnicy wtórnej Replacement dentistry
- wymiana naprawa wypełnienia W 70% dochodzi do wzrostu powierzchni objętych wypełnieniem  postępująca utrata tkanek zęba – akceleracja cyklu wypełnień (acceleration of restoration cycle) wypełnienie usuwa się się od środka wypełnienia, Ściany opracowuje się na końcu, usuwając wtórną aktywną próchnicę (miękka, wilgotna)

79 Leczenie próchnicy wtórnej Replacement dentistry
zachowawcze metody leczenia próchnicy wtórnej - poszerzenie wypełnienia – gdy w pobliżu jest ognisko próchnicy pierwotnej łączące się w wypełnieniem naprawa wypełnienia – próchnica wtórna jest przy granicy z tkanką twardą wypełnienia amalgamatowe mogą być naprawiane przez amalgamat lub kompozyt wypełnienie kompozytowe po zukośnieniu (45o) starego wypełnienia na 2 mm Leczenie próchnicy wtórnej Replacement dentistry

80 próchnica początkowa caries incipiens, macula cariosa
early caries lesion, spot lesion

81 Próchnica początkowa

82 pRóchnica początkowa Caries incipiens Caries superficialis

83 Próchnica początkowa Przed i po postępowaniu remineralizacyjnym

84 Próchnica początkowa Zmiana zabarwienia bez utraty tkanki
Zmiana sięga do połączenia szkliwno-zębinowego

85 Próchnica początkowa Przebieg ostry przebieg przewlekły

86 Próchnica początkowa

87 Próchnica początkowa Mikroradiografia wczesnej zmiany próchnicowej

88 Próchnica Początkowa Schemat powstawania zmiany

89 Próchnica Początkowa 1 – warstwa przezroczysta
Objętość porów 1%, a w szkliwie zdrowym 0,1%; utrata fazy mineralnej ok. 1% (głównie Ca i Mg) 2 – warstwa ciemna Objętość porów 2-4% 3 – warstwa centralna Objętość porów 5-25%; utrata minerałów 5% (na obwodzie) do 25% (w środku) 4 – warstwa powierzchowna Objętość porów 1%; na Rtg nie przepuszcza promieni; posiada mikrokanały

90 Próchnica Początkowa Przed i po remineralizacji
Obraz w mikroskopie polaryzacyjnym po zatopieniu w chinolinie

91 Próchnica początkowa

92 Próchnica początkowa Zmiany histologiczne w szkliwie i zębinie
przed powstaniem ubytku w szkliwie

93 Początkowa zmiana Próchnicowa Zębiny schemat

94 Zmiana próchnicowa zębiny Schemat zmian histologicznych
Warstwa rozpadu zębiny Warstwa penetracji bakterii Warstwa demineralizacji Zębina sklerotyczna Warstwa zdrowej zębiny Zębina reakcyjna (obronna , wtórna Patologiczna)

95 Zaawansowana Zmiana Próchnicowa Zębiny schemat

96 Stadia zaawansowania zmiany próchnicowej

97 Próchnica powierzchni żujących
Obraz w mikroskopie transmisyjnym TZ – zębina sklerotyczna RD – zębina wtórna odłożona w projekcji zmiany

98 Odwapniony preparat zębiny
kanaliki wykazują penetrację bakteryjną

99 Odwapniony preparat zębiny
Penetracja kanalików zębinowych przez bakterie

100

101

102

103