Bezprzewodowe Sieci Dostępowe (BSD) wykład 2: Wireless LAN

Prezentacja na temat: "Bezprzewodowe Sieci Dostępowe (BSD) wykład 2: Wireless LAN"— Zapis prezentacji:

1 Bezprzewodowe Sieci Dostępowe (BSD) wykład 2: Wireless LAN 802.11
dr hab. inż. Andrzej Bęben, pok. 336a Zespół Technik Sieciowych (tnt.tele.pw.edu.pl)

2 Plan wykładu Wprowadzenie Architektura sieci WLAN Warstwa fizyczna
Warstwa łącza danych BSD 2016

3 Wprowadzenie Nazwy: Rodzaj sieci: Nazwa standardu:
Wireless Local Area Network (WLAN) Nazwa standardu: IEEE x, x (a, b, g, n, s, ac, ad, ax...) Nazwa certyfikatu zgodności ze standardem IEEE a, b lub g: WiFi (Wireless Fidelity) Nazwa certyfikatu zgodności ze standardem e: WMM (Wireless Multimedia Extension) BSD 2016

4 Rodzina standardów 802.x BSD 2016

5 Rodzina standardów x IEEE – podstawowy dokument - 1 Mbit/s and 2 Mbit/s, 2.4 GHz RF and IR standard (1997), IEEE a - 54 Mbit/s, 5 GHz standard (1999, shipping products in 2001) IEEE b - Enhancements to to support 5.5 and 11 Mbit/s (1999) IEEE e - Enhancements: QoS, including packet bursting (2005) IEEE g - 54 Mbit/s, 2.4 GHz standard (backwards compatible with b) (2003) IEEE i - Enhanced security (2004) IEEE j - Extensions for Japan (2004) IEEE n - Higher throughput improvements using MIMO (multiple input, multiple output antennas) (November 2009) IEEE p - WAVE - Wireless Access for the Vehicular Environment (such as ambulances and passenger cars) (working ) IEEE r - Fast roaming Working "Task Group r" - (2008) IEEE s - Mesh Networking, Extended Service Set (ESS) (working - Jul. 2010) IEEE ac - Very High Throughput ( <6.9Gbps) (2014) IEEE ad - WiGig (60GHz) (2016) IEEE af/ah – TV White Sapce (zasięg ~1km) IEEE ax ….... BSD 2016

6 Rodzina standardów 802.x Architektura protokołów Application
Presentation Session Transport Network Data Link Physical ISO OSI 7-layer model Logical Link Control Medium Access (MAC) Physical (PHY) IEEE 802 standards BSD 2016

7 Elementy sieci WLAN BSS (Basic Service Set) Stacje bezprzewodowe
Punkt dostępowy BSD 2016

8 Basic Service Set Tryb pracy ad-hoc: Independent Basic Service Set
BSD 2016

9 Basic Service Set Tryb pracy z punktem dostępowym (Infrastructure BSS)
BSD 2016

10 Extended Service Set (ESS)
Rozszerzony tryb pracy z punktem dostępowym BSD 2016

11 Warstwa fizyczna - IEEE 802.11
Standard obejmuje różne warstwy fizyczne: 802.11, b, g – 2.4 Ghz 802.11a, ac – 5Ghz 802.11ad – 60Ghz BSD 2016

12 Warstwa fizyczna - IEEE 802.11
Podstawowy standard IEEE obejmuje 3 realizacje warstwy fizycznej: 1.FHSS = Frequency Hopping Spread Spectrum •2.4 GHz pasmo IMS ( GHz) Przepływność 1 Mbps •In US 79 channels are specified in the hopping set: »First ch = GHz, others spaced by 1 MHz »Channel separation corresponds to 1 Mbps instantaneous bandwidth •The basic 1 Mbps rate uses two-level GaussianFrequency Shift Keying (GFSK) 2.DSSS = Direct Sequence Spread Spectrum •2.4 GHz ( GHz) band •Data rates of 1 Mbps and/or 2 Mbps »Basic rate of 1 Mbps is encoded using Differential Binary Phase Shift Keying (DBPSK) »Enhanced 2 Mbps data rate uses differential QuadraturePhase Shift Keying (DQPSK) •Overlapping and adjacent BSSs can be accommodated by ensuring that the center frequencies of each BSS are separated by at least 30 MHz. 3.IR = InfraRed •Wavelength range from 850 to 950 nm •1 Mbps with 16-Pulse Position Modulation (16-PPM) with 4 bits mapped into 16 bits and 2 Mbps is using 4-PPM with 2 bits mapped to 4 coded bits in transmission BSD 2016

13 Warstwa fizyczna - IEEE 802.11b
High Rate Direct Sequence Spread Spectrum (HR/DSSS) Szybkość bitowa 1, 2, 5.5, 11 Mbit/s Modulacja: DBPSK, DQPSK, CKK Pasmo: 2.4 GHz ( GHz) podzielone na 14 kanałów, każdy po 22 MHz (zachodzą na siebie!) Moc <100mW BSD 2016

14 Warstwa fizyczna - IEEE 802.11b
Kanały radiowe: Maska kanału radiowego BSD 2016

15 Warstwa fizyczna - IEEE 802.11b
Nagłówek warstwy fizycznej Długa preambuła Krótka preambuła (opcjonalna) The 8-bit SIGNAL field indicates to the PHY the modulation that shall be used for transmission (and reception) of the PSDU. The data rate shall be equal to the SIGNAL field value multiplied by 100 kbit/s. The High Rate PHY supports four mandatory rates given by the following 8-bit words, which represent the rate in units of 100 kbit/s, where the LSB shall be transmitted first in time: a) X’0A’ (MSB to LSB) for 1 Mb/s; b) X’14’ (MSB to LSB) for 2 Mb/s; c) X’37’ (MSB to LSB) for 5.5 Mb/s; d) X’6E’ (MSB to LSB) for 11 Mb/s. Long PLCP SERVICE field – rodziaj modulacji is CCK <0> or PBCC <1>, and clock Length – duration of frame in microsecounds BSD 2016

16 Warstwa fizyczna - IEEE 802.11b
Parametry warstwy fizycznej BSD 2016

17 Warstwa fizyczna - IEEE 802.11a
Orthogonal Frequency Division Multiplexing (OFDM) Szybkość bitowa 6, 9, 12, 18, 24, 36, 48, and 54 Mbps Modulacja: OFDM, BPSK, QPSK, 16-QAM, 64-QAM BSD 2016

18 Warstwa fizyczna - IEEE 802.11a
Orthogonal Frequency Division Multiplexing (OFDM) Pasmo: 5 GHz ( , GHz), kanały co 20 MHz Moc < 40mW, 200mW, 800mW, 1W BSD 2016

19 Warstwa fizyczna - IEEE 802.11a
Nagłówek warstwy fizycznej: BSD 2016

20 Warstwa fizyczna - IEEE 802.11g
Extended Rate Physical Layer (ERP) Szybkość bitowa 1, 2, 5.5, 6, 9, 11, 12, 18, 22, 24, 33, 36, 48, 54 bit/s Modulacja: DSSS: 1 and 2 CCK: 5.5 and 11 OFDM: 6, 9, 12, 18, 24, 36, 48, and 54 PBCC: 5.5, 11, 22, and 33 DSSS-OFDM: 6, 9, 12, 18, 24, 36, 48, and 54 Pasmo: 2.4 GHz ( GHz) podzielone na 14 kanałów, każdy po 22 MHz Moc <100mW, 200mW, 1W BSD 2016

21 Warstwa fizyczna - IEEE 802.11g
Nagłówek warstwy fizycznej Krótka preambuła Długa preambuła BSD 2016

22 Warstwa fizyczna - IEEE 802.11g
Parametry warstwy fizycznej BSD 2016

23 Warstwa łącza danych (LLC + MAC)
Format ramek Protokoły dostępu do medium 802.11: DCF (Distributed Coordination Function) PCF (Point Coordination Function) 802.11e: EDCA (Enhanced Distributed Channel Access) HCCA (Hybrid Controlled Channel Access) Funkcje warstwy łącza danych BSD 2016

24 Przekaz ramek (MAC) Przekaz ramek pomiędzy stacjami bezprzewodowymi i/lub punktem dostępowym BSD 2016

25 Format ramki (1) Addr 1 Addr 2 Addr 3 Addr 4 CRC Body 2 6 0-2312 4
Frame Control Duration ID Addr 1 Addr 2 Addr 3 Addr 4 Sequence CRC Body 2 6 0-2312 4 MAC Header Bytes: Protocol Version Type SubType To DS Retry Pwr Mgt More Data WEP Rsvd Frame Control Field Bits: 2 2 4 1 From Frag BSD 2016

26 Frame Control Field (1) MANAGEMENT - Type=00 CONTROL - Type=01
Protocol Version Type SubType To DS Retry Pwr Mgt More Data WEP Rsvd Frame Control Field Bits: 2 2 4 1 From Frag MANAGEMENT - Type=00 CONTROL - Type=01 DATA – Type =10 Beacon Probe Request & Response Authentication Deauthentication Association Request & Response Reassociation Request & Response Disassociation Announcement Traffic Indication Message (ATIM) RTS CTS ACK PS-Poll CF-End & CF-End ACK Data Data+CF-ACK Data+CF-Poll Data+CF-ACK+CF-Poll Null Function CF-ACK (nodata) CF-Poll (nodata) CF-ACK+CF+Poll BSD 2016

27 Ramki zarządzające (1) Beacon
Timestamp, Beacon Interval, Capabilities, SSID, Supported Rates, parameters Traffic Indication Map Probe SSID, Capabilities, Supported Rates Probe Response BSD 2016

28 Ramki zarządzające (2) Association Request
Capability, Listen Interval, SSID, Supported Rates Association Response Capability, Status Code, Station ID, Supported Rates Re-association Request Capability, Listen Interval, SSID, Supported Rates, Current AP Address Re-association Response BSD 2016

29 Frame Control Field (2): Opcje pól adresów
Protocol Version Type SubType To DS Retry Pwr Mgt More Data WEP Rsvd Frame Control Field Bits: 2 2 4 1 From Frag To DS From DS Address 1 DA BSSID RA Address 2 SA TA Address 3 Address 4 N/A BSD 2016

30 Frame Control Field (3): Dodatkowe opcje
Bits: 2 2 4 1 1 1 1 1 1 1 1 Protocol To From More Pwr More Type SubType Retry WEP Rsvd Version DS DS Frag Mgt Data Frame Control Field BSD 2016

31 Format ramki (2) Addr 1 Addr 2 Addr 3 Addr 4 CRC Body 2 6 0-2312 4
Frame Control Duration ID Addr 1 Addr 2 Addr 3 Addr 4 Sequence CRC Body 2 6 0-2312 4 MAC Header Bytes: BSD 2016

32 Format ramki (3) Adresy: indywidualne grupowe braodcast Addr 1 Addr 2
Frame Control Duration ID Addr 1 Addr 2 Addr 3 Addr 4 Sequence CRC Body 2 6 0-2312 4 MAC Header Bytes: Adresy: indywidualne grupowe braodcast BSD 2016

33 Format ramki (4) Addr 1 Addr 2 Addr 3 Addr 4 CRC Body 2 6 0-2312 4
Frame Control Duration ID Addr 1 Addr 2 Addr 3 Addr 4 Sequence CRC Body 2 6 0-2312 4 MAC Header Bytes: BSD 2016

34 Format ramki (5) Addr 1 Addr 2 Addr 3 Addr 4 CRC Body 2 6 0-2312 4
Frame Control Duration ID Addr 1 Addr 2 Addr 3 Addr 4 Sequence CRC Body 2 6 0-2312 4 MAC Header Bytes: BSD 2016

35 Format ramki (6) Suma kontrolna CRC Addr 1 Addr 2 Addr 3 Addr 4 CRC
Frame Control Duration ID Addr 1 Addr 2 Addr 3 Addr 4 Sequence CRC Body 2 6 0-2312 4 MAC Header Bytes: Suma kontrolna CRC BSD 2016

36 Warstwa łącza danych (LLC + MAC)
Funkcje warstwy łącza danych Format ramek Protokoły dostępu do medium 802.11: DCF (Distributed Coordination Function) PCF (Point Coordination Function) 802.11e: EDCA (Enhanced Distributed Channel Access) HCCA (Hybrid Controlled Channel Access) BSD 2016

37 Protokoły MAC Protokoły dostępu do medium – Medium Access Protocol (MAC) IEEE Powszechnie dostępny w urządzeniach IEEE e Wprowadzany, zwykle nie jest dostępny w urządzeniach WMM® (Wi-Fi Multimedia™) BSD 2016

38 IEEE 802.11 MAC Standard 802.11 definiuje 2 metody dostępu:
z rywalizacją: DCF (Distribiuted Coordination Function) Stacje nadają zgodnie z protokołem CSMA/CA Możliwe jest wystąpienie kolizji bez rywalizacji: PCF (Point Coordination Function) Stacja może transmitować dane wyłącznie po zaproszeniu (polling) przez punkt dostępowy Brak kolizji BSD 2016

39 IEEE 802.11 MAC Odstępy pomiędzy ramkami:
SIFS - Short interframe space PIFS - PCF interframe space DIFS - DCF interframe space EIFS - Extended interframe space DIFS Okno rywalizacji PIFS DIFS SIFS Medium zajęte Czas backoff Transmisja ramki Slot time BSD 2016 Opóźnienie Odlicza „sloty” dokąd medium jest wolne

40 Chwila „napływu” ramki do warstwy MAC
Protokół DCF Przypadek 1: Napływ ramki, gdy kanał jest wolny DIFS SIFS Nadajnik Transmisja ramki Chwila „napływu” ramki do warstwy MAC Odbiornik ACK BSD 2016

41 Chwila „napływu” ramki do warstwy MAC
Protokół DCF Przypadek 2: Napływ ramki, gdy kanał jest zajęty DIFS Opóźnienie Backoff Slot time SIFS Nadajnik Medium zajęte Transmisja ramki Chwila „napływu” ramki do warstwy MAC Odbiornik ACK BSD 2016

42 Protokół 802.11 DCF Przypadek 2: Napływ ramki, gdy kanał jest zajęty
Czy może wystąpić kolizja? BSD 2016

43 Protokół DCF Kolizja (rozpoczęcie transmisji w tym samym czasie) wystąpi jeśli: dwie lub więcej stacje wylosują tą samą wartość backoff jedna ze stacji wylosuje wartość backoff odpowiadającą pozostałej wartości backoff innej stacji Czy każda kolizja będzie rozstrzygnięta? BSD 2016

44 Protokół 802.11 DCF Czas backoff:
Wartość funkcji „Random()” jest losowana zgodnie z rozkładem jednostajnym określonym na przedziale <0 , CW >, gdzie CW jest podwajane po każdej kolizji oraz: CWmin ≤ CW ≤ CWmax Domyślne wartości b: CWmin=25 -1 = 31 CWmax=25+k-1, k=0,1,..., 5, k-liczba kolizji Po poprawnej transmisji CW=CWmin BSD 2016

45 Protokół 802.11 DCF Procedura Request-To-Send/Clear-To-Send (RTS/CTS)
BSD 2016

46 Protokół DCF Network Allocation Vector (NAV) BSD 2016

47 Protokół DCF Przykład działania sieci BSD 2016

48 Protokół 802.11 PCF Point Coordination Function
Punkt dostępowy zarządza wszystkimi transmisjami Problem: Jak utworzyć listę przepytywania stacji? BSD 2016

49 Protokół 802.11 PCF Główne cechy:
Zaprojektowany dla zapewnienia gwarantowanego przekazu ramek, jednak nie zapewnia gwarancji: po uzyskaniu zaproszenia, stacja może wysłać tylko jedną ramkę AP nie zna wymagań ruchu nieprzewidywalny czas następnego beacon Eliminuje rywalizację (kolizje i backoff) -> potencjalnie większa efektywność przekazu Duża złożoność -> wymagane znaczna moc obliczeniowa Metoda PCF jest opcjonalna –> nie jest dostępna w większości urządzeń WIFI BSD 2016

50 IEEE e Standard nie umożliwia różnicowania obsługi ramek -> bezpośrednio nie jest możliwe wprowadzenie usług gwarantujących jakość obsługi (Quality of Service) tj. voice, video, videoconferencing, guaranteed data, etc. Z tego względu w 2005 opracowano rozszerzenie standardu e nazywane Wireless Multimedia (WMM), w którym istnieje możliwość różnicowania obsługi strumieniu pakietów BSD 2016

51 IEEE 802.11e Główne rozszerzenia: Traffic Specification (TSPEC)
Transmission Opportunity (TXOP) Burst ACK (optional) Direct Link Protocol (DLP) (optional) BSD 2016

52 IEEE e Nowe pojęcia: QAP: Punkt dostępowy umożliwiający obsługę ruchu z zachowaniem gwarancji jakość obsługi (QoS) QSTA: Stacja umożliwiająca obsługę ruchu z zachowaniem gwarancji jakość obsługi (QoS) QBSS: Sieci WLAN umożliwiająca obsługę ruchu z zachowaniem gwarancji jakość obsługi (QoS) Hybrid Coorinator (HC) Access Category (AC) User Priority (UP) Traffic Category (TC) Traffic Specification (TSPEC) Traffic Stream Traffic Identifier (TID) BSD 2016

53 IEEE 802.11e Usługi sieci WLAN: - 4 Access Categories (AC):
AC_VO: Voice AC_VI: Video AC_BE: Best effort AC_BK: Backgroung BSD 2016

54 IEEE 802.11e Usługi sieci WLAN:- 4 Access Categories (AC):
AC_VO: Voice AC_VI: Video AC_BE: Best effort AC_BK: Backgroung BSD 2016

55 IEEE 802.11e Standard 802.11e definiuje 2 metody dostępu:
z rywalizacją: EDCA (Enhanced Distributed Channel Access) Stacje nadają zgodnie z rozszerzonym protokołem CSMA/CA (rozszerzenie metody DCF) bez rywalizacji: HCCA (Hybrid Controlled Channel Access) Stacja może nadawać wyłącznie po zaproszeniu przez punkt dostępowy (rozszerzenie metody PCF) BSD 2016

56 EDCA Backoff AIFS (Arbitrary interframe space) ~DIFS
CW – identycznie jak w DCF BSD 2016

57 EDCA Backoff Ustawienie parametrów AIFS i CW
Czy AC gwarantują priorytet? Czy są możliwe kolizje? BSD 2016

58 EDCA Backoff Ustawienie parametrów AIFS, CW, które gwarantują separację pomiędzy ACs BSD 2016

59 HCCA The procedure is similar to PCF
Hybrid Coordinator (HC) Operate at QAP Control the iteration of CFP and CP By using beacon and CF-End frame and NAV Mechanism (similar to PCF) Use polling Scheme to assign TXOP to QSTA Issue Qos (+) CF-poll frame to poll QSTA Polling can be issued in both CFP & CP Polling schedule in HC can be calculated according to TSPECs BSD 2016

60 TXOP Transmission Opportunity (TXOP) Rozpoczyna się w momencie:
Czas przez jaki stacja może nadawać – umożliwia kontrolę zajętości kanału transmisyjnego Rozpoczyna się w momencie: EDCA: wygrania rywalizacji o dostęp HCCA: odebrania zaproszenia od AP w ramce QoS (+)CF-poll (nazywane “polled TXOP”) Wartość czasu TXOP jest ustalana: EDCA: rozsyłana w ramce Beacon (w QoS Parameter Set) HCCA: zawarta w ramce polling w QoS (+)CF-poll frames (w QoS Control) Ramki transmitowane w ramach TXOP są oddzielone SIFS (po odebraniu ACK) BSD 2016

61 Burst ACK Pozwala wysłać pojedyncze ACK potwierdzające grupę ramek, a przez to zwiększyć wykorzystanie zasobów Immediate Burst Ack (dla ruchu wrażliwego na opóźnienie) Delayed Burst Ack (dla ruchu tolerującego opóźnienia) BSD 2016

62 Warstwa łącza danych (LLC + MAC)
Format ramek Protokoły dostępu do medium 802.11: DCF (Distributed Coordination Function) PCF (Point Coordination Function) 802.11e: EDCA (Enhanced Distributed Channel Access) HCCA (Hybrid Controlled Channel Access) Funkcje warstwy łącza danych BSD 2016

63 Funkcje warstwy łącza danych
Dołączenie, Odłączenie, Przełączenie terminala Uwierzytelnienie Zapewnienie prywatności Synchronizacja Dystrybucja Przekaz danych BSD 2016

64 Dołączenie, Odłączenie, Przełączenie (1)
Cel: Podłączenie terminala do punktu dostępowego (tryb z infrastrukturą) Terminal „skanuje” wszystkie kanały żeby odnaleźć istniejące punkty dostępowe (jednocześnie mierzy poziom sygnału) Aktywne skanowanie: stacja wysyła wiadomości “Probe request” na poszczególnych kanałach i oczekuje na odpowiedź punktu dostępowego Pasywne skanowanie: Stacja nasłuchuje ramek Beacon wysyłanych cyklicznie przez punkty dostępowe Punkt dostępowy tworzy listę podłączonych stacji identyfikując stacje na podstawie adresu MAC. Komunikacja jest możliwa wyłącznie pomiędzy podłączonymi stacjami. Lista stacji : Zawiera informacje o możliwościach danej stacji (np. wspierane standardy) Pozwala na komunikacje pomiędzy terminalami dołączonymi do różnych punktów dostępowych BSD 2016

65 Dołączenie, Odłączenie, Przełączenie(2)
Podłączenie w tyrbie ad hoc Stacja nasłuchuje ramek Beacon zawierających skonfigurowaną nazwę sieci W momencie odebrania ramki Beacon stacja uruchamia procedurę podłączenia W przypadku gdy stacja nie odbierze ramki Beacon, to sama wysyła ramkę Beacon z ustaloną nazwą sieci Wszystkie stacje uczestniczą w wysyłaniu ramek Beacon Stacje losują czas pomiędzy wysłaniem kolejnej ramki Beacon Ramkę Beacon wysyła ta stacja która wylosuje najmniejszy czas pozostałe losują od nowa BSD 2016

66 Dołączenie, Odłączenie, Przełączenie (3)
BSD 2016

67 Dołączenie, Odłączenie, Przełączenie (4)
BSD 2016

68 Uwierzytelnienie Cel: Kontrola dostępu do sieci przez zastosowanie mechanizmów uwierzytelnienia Stacje musza się uwierzytelnić w punkcie dostępowym (lub w trybie ad hoc w innej stacji) zamin zostana dołączone do sieci Otwarty System Uwierzytelnienie Opcja 1: brak algorytmu uwierzytelnienia (otwarty punkt dostępowy) Opcja 1: włączone uwierzytelnienie (domyślna opcja) Uwierzytelnienie bazuje systemie klucza publicznego BSD 2016

69 Zapewnienie prywatności
Filtrowanie adresów Zastosowanie trzech adresów: źródłowego, docelowego i stacji bazowej Odbiornik sprawdza adresy przeznaczenia i stacji bazowej Szyfrowanie danych WEP (Wired Equivalent Privacy) – łatwy do złamania WPA (Wi-Fi Protected Access) WPA2 (Wi-Fi Protected Access ver. 2) BSD 2016

70 Synchronzacja czasu Synchronizacja czasu jest realizowana za pomocąramek Beacon BSD 2016

71 Dystrybucja Przekaz ramek do pomiędzy APs i siecią przewodową BSD 2016

72 Plan wykładu Wprowadzenie Architektura sieci WLAN Ewolucja sieci WLAN
Warstwa fizyczna Warstwa łącza danych Ewolucja sieci WLAN BSD 2016

73 Ewolucja sieci WiFi (1) Nowe rozszerzenia dotyczące zwiększenia:
Przepływności Zasięgu użyteczności BSD 2016 Źródło: Weioing Sun, et al., WiFi could be much more, IEEE ComMag, Nov 2015

74 Ewolucja sieci WiFi (2) 802.11ac – Very High Throuput Następca 802.11n
Pasmo 5Ghz Kanały 80MHz i 160 MHz Multi-user MIMO Modulacja 256 QAM Przepływność obowiązkowa 433Mbit/s Maksymalna < 6.9 Gbit/s BSD 2016

75 Theoretical throughput for single spatial stream (in Mbit/s)[8][a]
Ewolucja sieci WiFi (2) 802.11ac – Very High Throuput Theoretical throughput for single spatial stream (in Mbit/s)[8][a] MCS index[b] Modulation type Coding rate 20 MHz channels 40 MHz channels 80 MHz channels 160 MHz channels 800 ns GI[c] 400 ns GI 800 ns GI BPSK 1/2 6.5 7.2 13.5 15 29.3 32.5 58.5 65 1 QPSK 13 14.4 27 30 117 130 2 3/4 19.5 21.7 40.5 45 87.8 97.5 175.5 195 3 16-QAM 26 28.9 54 60 234 260 4 39 43.3 81 90 351 390 5 64-QAM 2/3 52 57.8 108 120 468 520 6 121.5 135 263.3 292.5 526.5 585 7 5/6 72.2 150 325 650 8 256-QAM 78 86.7 162 180 702 780 9 N/A 200 433.3 866.7 BSD 2016

76 Ewolucja sieci WiFi (3) 802.11ad – WiGig Pasmo 60Ghz Kanały 2.16GHz
Modulacja SC lub OFDMA MAC – TDMA, CSMA/CA Przepływność < 6.7 Gbit/s BSD 2016

77 Ewolucja sieci WiFi (4) 802.11af/ah – TV White Sapce Pasmo < 1Ghz
Kanały 6 – 32 MHz Modulacja SC lub OFDMA MAC – TDMA, CSMA/CA Przepływność < 0.5 Gbit/s Zasięg < 1km BSD 2016

78 Ewolucja sieci WiFi (5) Porównanie nowych standardów: BSD 2016
Źródło: Weioing Sun, et al., WiFi could be much more, IEEE ComMag, Nov 2015 BSD 2016

79 Ewolucja sieci WiFi (7) Wizja WiFi.. BSD 2016
Źródło: Weioing Sun, et al., WiFi could be much more, IEEE ComMag, Nov 2015 BSD 2016

80 Ewolucja sieci WiFi (7) Li- Fi (Light Fidelity) ??
Transmisja z wykorzystaniem światła widzialnego Wykorzystanie standardowego oświetlenia LED BSD 2016