ŚWIĘTOKRZYSKIE WIODĄCYM REGIONEM WYDOBYCIA SUROWCÓW W POLSCE

Prezentacja na temat: "ŚWIĘTOKRZYSKIE WIODĄCYM REGIONEM WYDOBYCIA SUROWCÓW W POLSCE"— Zapis prezentacji:

1 ŚWIĘTOKRZYSKIE WIODĄCYM REGIONEM WYDOBYCIA SUROWCÓW W POLSCE
Władysław Doroz Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego

2 Działalność górnicza w czasach historycznych
w neolicie, w Krzemionkach Opatowskich działała jedna z największych w Europie kopalń krzemienia, I połowa naszego tysiąclecia, największy rozwój świętokrzyskiego górnictwa i hutnictwa dymarkowego XIV – XIX wiek, eksploatacja rud miedzi, ołowiu i cynku, do lat siedemdziesiątych XIX w. Staropolskie Zagłębie Przemysłowe było największym regionem górniczo-hutniczym na ziemiach polskich wydobywano także piryt, baryt, ziemię krzemionkową, fosforyty i mangan obecnie górnictwo rud ma znaczenie tylko historyczne do czasów współczesnych zachowały się liczne stanowiska wytopu rud, stare zroby górnicze, a także XVII – wieczne rzeźby wykute w bryłach galeny, w tym Św. Barbary patronki górników

3 Górnictwo skalne od wieków prowadzono również eksploatację surowców skalnych, jako materiałów budowlanych i dekoracyjnych wydobywano głównie wapienie dewońskie, permskie i jurajskie (przyjmujące poler - tzw. marmury świętokrzyskie) oraz trzeciorzędowe (kamień pińczowski) i opoki kredowe najstarsze elementy budowlane z wapienia pińczowskiego znane są z X wieku z Wiślicy symbolem górnictwa świętokrzyskiego stała się również ustawiona w Warszawie w 1643 r. kolumna króla Zygmunta III Wazy, wykonana pierwotnie ze zlepieńca permskiego, pochodzącego z rejonu Czerwonej Góry koło Kielc

4 Górnictwo współczesne
Współcześnie kontynuowane jest tylko górnictwo surowców skalnych, jako materiałów budowlanych (przetworzonych), rzadziej o charakterze dekoracyjnym. Główne znaczenie mają kopaliny skalne osadowe: - wapienie dewońskie, jurajskie i trzeciorzędowe, - margle, - dolomity, - piaskowce kwarcytowe kambryjskie i dewońskie, - piaskowce triasowe i jurajskie, - gliny i iły, w tym kamionkowe, - piaski, - gipsy. Wydobywana jest także siarka rodzima metodą otworową z jedynego tak dużego złoża w świecie. Kopaliny te stanowią podstawowe surowce dla przemysłu wapienniczego, cementowego i budowlanego, w tym do produkcji kruszyw łamanych, a także przemysłu chemicznego, hutniczego i dla rolnictwa.

5 Ilość złóż kopalin w województwie świętokrzyskim (2014 r.)
RODZAJ KOPALIN Złoża ogółem Złoża nie zagospodarowane Złoża zagospodarowane WAPIENIE, MARGLE, ZLEPIEŃCE WAPIENNE DOLOMITY 148 (+5) 96 (+4) 52 (+1) PIASKOWCE i PIASKOWCE KWARCYTOWE 36 (+1) 25 (+1) 11 GIPSY 8 6 2 SIARKA 5 1 ZIEMIA KRZEMIONKOWA 3 - KALCYT 1(+2) BARYT KRZEMIENIE TORFY 1 (+1) IŁY I GLINY 75 (+1) 59 (+1) 16 PIASKI 217 (+1) 144 (+1) 73 SUROWCE DO PRAC INŻYNIERSKICH 1 (+2) (+2) RAZEM 499 (+13) 344 (+10) 155 (+3) (+1) - ilość złóż, w których kopalina występuje jako towarzysząca

6 Ponadto w granicach województwa udokumentowanych było:
- 6 złóż wód leczniczych (obecnie 7) -  1 złoże wód termalnych, w którym woda spełnia także wymagania dla wód leczniczych (od 2015 r.), -  przy granicy z województwem małopolskim znajduje się fragment małego złoża ropy naftowej. Ilość udokumentowanych złóż systematycznie wzrasta, w latach 2010 – 2014 przybyły 53 złoża, najwięcej piasków (38).

7 Stan zasobów kopalin Udokumentowane zasoby kopalin stałych  482,16 mln ton w tym kopaliny skalne  400,99 mln ton, co stanowi - 15,74 % krajowych zasobów surowców skalnych Zasoby zagospodarowane (w 155 złożach)  599,2 mln ton (38 %) Dominujące znaczenie mają kopaliny węglanowe  727,8 mln ton, co stanowi ,5 % ogółu wszystkich zasobów w województwie, w tym w złożach zagospodarowanych  280,9 mln ton, co stanowi - 42,5 % zasobów kopalin węglanowych - dla przemysłu wapienniczego  378,9 mln ton (40,7 % zagosp.) - dla przemysłu cementowego  230,1 mln ton (52,8 % zagosp.) kamienie łamane i bloczne  118,8 mln ton (34,4 % zagosp.) Rezerwa wszystkich zasobów kopalin w 344 złożach niezagospodarowanych wynosi 5 882,9 mln ton (62 %).

8 Zasoby kopalin w województwie świętokrzyskim (2014 r.)
RODZAJ KOPALIN OGÓŁEM [tys. ton] NIEZAGOSPODAROWANE [tys. ton] ZAGOSPODAROWANE [tys. ton] % Zagosp. WAPIENIE, MARGLE, ZLEPIEŃCE WAPIENNE, DOLOMITY 7  4  3  42,5 PIASKOWCE i PIASKOWCE KWARCYTOWE 132 860 45,4 GIPSY 58 845 33,0 SIARKA 79 230 58 200 21 030 26,4 ZIEMIA KRZEMIONKOWA 1 256 - KALCYT 233 BARYT 110 KRZEMIENIE 28 TORFY 188 IŁY I GLINY * 570 297 516 215 54 082 9,5 PIASKI 678 996 608 793 70 203 10,4 SUROWCE DO PRAC INŻYNIERSKICH * 3 715 240 3 475 93,5 RAZEM 9  5  3  38,0 *- zasoby podano po przeliczeniu m3 na tony

9 Wydobycie kopalin stałych w 2014r.
Całkowite wydobycie kopalin stałych tys. ton w tym kopalin skalnych  573 tys. ton - przyrost w stosunku do roku  075 tys. ton (5 %) - spadek w stosunku do roku  197 tys. ton (5 %) - spadek w stosunku do roku  441 tys. ton (25 %) Wydobycie kopalin węglanowych  155 tys. ton co stanowi 86,0 % wydobycia wszystkich kopalin w województwie - przyrost w stosunku do roku tys. ton (4,7 %) - spadek w stosunku do roku tys. ton (2,6 %) - spadek w stosunku do roku tys. ton (25,8 %)

10 Wydobycia kopalin stałych w woj. świętokrzyskim w latach 2010-2014
*- zasoby i ich wydobycie podano po przeliczeniu m3 na tony

11 Zmiany wydobycie kopalin skalnych ogółem oraz skał węglanowych (tys
Zmiany wydobycie kopalin skalnych ogółem oraz skał węglanowych (tys. ton)

12 Udział zasobów i wydobycia surowców dla przemysłu wapienniczego i cementowego województwa świętokrzyskiego w krajowych zasobach i wydobyciu ( r.) Lp. Rodzaj surowców Zasoby Wydobycie % krajowych zasobów miejsce w kraju % krajowego wydobycia 1 Surowce przemysłu wapienniczego 60,4 65,0 2 Surowce przemysłu cementowego 17,4 27,8 Razem 30,4 42,7

13 Udział zasobów i wydobycia kamieni łamanych i blocznych województwa świętokrzyskiego w krajowych zasobach i wydobyciu ( r.) Rodzaj surowców Zasoby Wydobycie % krajowych zasobów miejsce w kraju % krajowego wydobycia Kamienie łamane i bloczne 22,0 2 33,5 w tym: - surowce osadowe - surowce węglanowe - piaskowce 47,3 68,0 13,0 1 3 64,1 75,5 25,8

14 Gliny ceramiki kamionkowej Surowce ilaste ceramiki budowlanej
Udział zasobów i wydobycia surowców województwa świętokrzyskiego w krajowych zasobach i wydobyciu (stan na r.) Lp. Rodzaj surowców Zasoby Wydobycie % krajowych zasobów miejsce w kraju % krajowego wydobycia 1 Surowce przemysłu wapienniczego 60,4 65,0 2 Surowce przemysłu cementowego 17,4 27,8 3 Kamienie łamane i bloczne 22,0 33,5 4 Gliny ceramiki kamionkowej 66,8 8,7 5 Surowce ilaste ceramiki budowlanej 12,5 13,8 6 Piaski i żwiry 3,5 15 1,3 16 7 Gipsy 68,0 82,4 8 Siarka 15,6 96,1

15 Zarówno pod względem ilości zasobów kopalin jak i ich wydobycia, zwłaszcza kopalin skalnych, województwo świętokrzyskie jest wiodącym regionem w Polsce. Stąd pochodzi: - 65,0 % wydobycia surowców do przemysłu wapienniczego - 27,8 % wydobycia surowców do przemysłu cementowego - 33,5 % do produkcji kruszyw łamanych i elementów budowlanych - 82,4 % wydobycia gipsów - 96,1 % wydobycia siarki.

16 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ