Klinika Dermatologii Ogólnej, Estetycznej i Dermatochirurgii UM w Łodzi LASEROTERAPIA W DERMATOLOGII.

Prezentacja na temat: "Klinika Dermatologii Ogólnej, Estetycznej i Dermatochirurgii UM w Łodzi LASEROTERAPIA W DERMATOLOGII."— Zapis prezentacji:

1

2 Klinika Dermatologii Ogólnej, Estetycznej i Dermatochirurgii UM w Łodzi LASEROTERAPIA W DERMATOLOGII

3 LASER L ight A mplification by S timulated E mission of R adiation = LASER Laser – urządzenie generujące lub wzmacniające jednolite pole elektromagnetyczne

4 LASER źródło zasilania ośrodek laserowy zwierciadło odbijające 100% promieniowania zwierciadło półprzepuszczalne (<100%) wiązka wychodząca rezonator Schemat budowy lasera

5 LASER * źródło energii – prąd elektryczny, światło lub energia chemiczna * ośrodek laserowy – ciało stałe (kryształ rubinu), ciecz (barwnik rodaminy) lub gaz (dwutlenek węgla) * rezonator – komora z ośrodkiem laserowym, zwierciadło odbijające 100% promieniowania oraz zwierciadło półprzepuszczalne pozwalające na wydostanie się promieniowania, które tworzy wiązkę laserową * światło laserowe jest koherentne – cała wiązka ma jednakową długość fali, ten sam kierunek i tą samą fazę * wiązka koherentna może zostać zogniskowana na małej powierzchni – możliwość uzyskania dużych natężeń napromienienia

6 LASER * światło powstające w laserze przekazywane jest do tkanek światłowodami lub układem ruchomych zwierciadeł * średnica plamki wiązki laserowej padającej na skórę decyduje o powierzchni tkanki, na którą oddziałuje * końcówki laserowe wyposażone są w nakładki dystansujące umożliwiające naświetlanie skóry z tej samej odległości

7 LASER Pojęcia podstawowe: Natężenie napromieniania – gęstość mocy albo moc na jednostkę powierzchni skóry podczas jednego pulsu naświetlania gęstość mocy (W/cm 2 ) = moc wyjściowa lasera (W) powierzchnia przekroju wiązki (cm 2 )

8 LASER Pojęcia podstawowe: Napromienianie – ilość energii padająca na jednostkę powierzchni skóry podczas działania pojedynczego impulsu napromienianie (J/cm2) = moc wyjściowa lasera (W) x czas naświetlania (s) powierzchnia przekroju wiązki (cm 2 )

9 LASER * światło laserowe padając na tkankę może być odbite, rozproszone, przewodzone lub absorbowane * z punktu widzenia dermatologii najistotniejsza jest absorpcja * cząsteczki absorbujące = chromofory (hemoglobina, melanina, kolagen, woda) * penetracja światła do skóry jest uwarunkowana wypadkową absorpcji i rozpraszania * uogólniając: wraz ze wzrostem długości fali zwiększa się penetracja w skórze

10 Lasery możemy podzielić na dwie grupy: Lasery niskoenergetyczne Lasery wysokoenergetyczne

11 Grupę niskoenergetyczną stanowią lasery biostymulujące. Efekty ich działania na układy biologiczne wynikają z wpływu światła na funkcje komórki. Nie wykazują one działania kancerogennego i minimalne działanie termiczne Pod wpływem ich działania: Wzrost dehydrogenazy kwasu bursztynowego w tkankach otaczających Nasilenie angiogenezy i epitelizacji Wzrost przepływu krwi i drenażu limfatycznego

12 Lasery niskoenergetyczne wykorzystywane w dermatologii dysponują mocą promieniowania 20 -80 mW i nie wywołują destrukcji tkanek w odróżnieniu od laserów wysokoenergetycznych Należą do nich: Lasery neonowo-helowe Lasery helowo-kadmowe Lasery półprzewodnikowe: galowo-aluminiowo-arsenowe i galowo- arsenowe Leczenie: trudno gojące się rany przewlekłe owrzodzenia odleżyny i oparzenia

13 Dobre efekty obserwuje się też w leczeniu: Nawrotowych opryszczek zwykłych Neuralgii po przebytym półpaścu W gabinetach estetycznych w leczeniu łojotoku Nie wykazano dotąd żadnych ubocznych efektów działania laserów niskoenergetycznych

14 LASER Rodzaje oddziaływania światła laserowego na tkanki: * fototermiczne * fotochemiczne * ablacja indukowana przez osocze * fotoablacja * fotodestrukcja

15 LASER Efekt fototermiczny * absorbowane fotony zamieniane są na energię cieplną, co powoduje miejscowy wzrost temperatury * efekt działania ciepła – koagulacja lub odparowanie tkanki i w konsekwencji zniszczenie i zwęglenie tkanki * powyżej 60 o C obserwujemy denaturacje białek i struktur DNA * powyżej 100 o C odparowują woda i tkanki * martwica spowodowana działaniem wysokich temperatur = oparzenie termiczne

16 KLASYFIKACJA LASERÓW Klasa 1 – systemy o bardzo małej mocy (bezpieczne, nie stanowią zagrożenia dla narządu wzroku) Klasa 2 – lasery o niskiej mocy emitujące światło widzialne (moc < 1 mW, odruch mrugania zazwyczaj wystarcza dla ochrony oczu; mogą stanowić zagrożenie dla oka przy skierowaniu promienia bezpośrednio na gałkę przez czas dłuższy niż 1000 s) Klasa 3A – lasery o średniej mocy (długość fali 200 nm – 1 mm; moc < 5 mW; napromienianie < 25 W/cm 2 ; nie stanowią zagrożenia dla nieosłoniętego oka; odruch mrugania wystarcza dla zabezpieczenia w zakresie światła widzialnego; możliwe uszkodzenie oka przy stosowaniu skupiających urządzeń optycznych)

17 KLASYFIKACJA LASERÓW Klasa 3 B – lasery średniej mocy (stanowią zagrożenie przy patrzeniu na wprost lub w odbicie promieniowania; moc p< 500 mW; mogą powodować uszkodzenie skóry) Klasa 4 – lasery o wysokiej moc > 500 mW (zagrożenie dla oka przy bezpośrednim patrzeniu, odbiciu od urządzeń optycznych oraz odbiciu rozproszonym; wiązka skierowana bezpośrednio i jej odbicie od urządzeń optycznych jest zagrożeniem dla skóry; niektóre lasery tej klasy mogą powodować zapłon materiałów łatwopalnych)

18 KLASYFIKACJA LASERÓW laserdługość falitryb pracy ekscymerowy193-350 nm pulsacyjny argonowy488, 514 nmciągły barwnikowy do przebarwień 500-520 nm pulsacyjny miedziowy511, 578 nm zbliżony do ciągłego kryptonowy530, 568 nmciągły Nd:YAG o zdwojonej częstotliwości 532 nmtypu Q-switch KTP 532 nm zbliżony do ciągłego barwnikowy pulsacyjny 577nm, 585-600 nm pulsacyjny barwnikowy argonowy585, 630 nm ciągły

19 KLASYFIKACJA LASERÓW laserdługość falitryb pracy złoty628 nmzbliżony do ciągłego rubinowy694 nmciągły, typu Q-switch aleksandrytowy755 nmpulsacyjny, typu Q-switch diodowy795-830 nmciągły Nd:YAG1064 nmciągły, typu Q-switch Er:YAG2940 nmpulsacyjny, typu Q-switch CO 2 10 600 nmciągły, pulsacyjny

20 BEZPIECZEŃSTWO LASERÓW * maksymalna dopuszczalna ekspozycja (maximum permissible exposure, MPE) – wartość określająca poziom promieniowania laserowego, na który może być narażony narząd wzroku lub skóra bez wystąpienia działań niepożądanych * wartości MPE zależą od długości fali, czasu ekspozycji i mocy lasera * na podstawie MPE dla oka można wyliczyć nominalną odległość zagrożenia dla narządu wzroku (nominal ocular hazard distance, NOHD) * obszar pracy lasera – przestrzeń wokół włączonego urządzenia laserowego, w której istnieje ryzyko przekroczenia wartości MPE. Inna nazwa – nominalna strefa ryzyka (nominal hazard zone, NHZ)

21 BEZPIECZEŃSTWO LASERÓW * najpoważniejsze zagrożenie – uszkodzenie narządu wzroku * dotyczy pacjenta, lekarza wykonującego zabieg i personelu pomocniczego * światło w zakresie widzialny i zbliżonym do podczerwieni (780-1400 nm) skupia się na siatkówce i powoduje oparzenie (uszkodzenie siatkówki może być niewielkie (niezauważalne dla chorego), oparzenie plamki żółtej – centralny ubytek w polu widzenia. w skrajnym przypadku – całkowita utrata wzroku) * konieczność noszenia okularów ochronnych od momentu rozpoczęcia pracy lasera do jego wyłączenia * okulary muszą być odpowiednio dobrane pod względem gęstości optycznej i pojemności cieplnej do rodzaju lasera

22 Wykorzystanie laseroterapii w dermatologii estetycznej i dermatochirurgii modelowanie i wygładzanie skóry (resurfacing) usuwanie zmian barwnikowych epilacja nadmiernego owłosienia usuwanie znamion naczyniowych płaskich usuwanie teleangiektazji wygładzanie blizn przerostowych i keloidów usuwanie brodawek zwykłych i płciowych

23 BEZPIECZEŃSTWO LASERÓW * przy odparowywaniu wody i tkanek znad pola naświetlanego laserem unosi się dym * ilość dymu zależy od rodzaju i miejsca zabiegu * w skład dymu oprócz pary wodnej wchodzą fragmenty tkanek o bardzo małej średnicy w postaci aerozolu – uszkodzenie układu oddechowego * wskazane jest stosowanie wydajnych systemów ewakuacji dymu i wentylacyjnych

24 CHARAKTERYSTYKA LASERÓW Laser argonowy * działa poprzez wytworzenie mikrozatorów z krwinek czerwonych w naczyniach krwionośnych * zabiegi powtarza się co 6 tygodni, czas trwania zabiegu 10 minut – duży margines bezpieczeństwa * brak możliwości przewidzenia okresu leczenia – dynamika remisji zmian zależna od ilości naczyń, ich średnicy, głębokości położenia, cech osobniczych * typowe działania niepożądane – obrzęk i zaczerwienienie skóry oraz pęcherzyki gojące się poprzez stadium strupka bez pozostawienia śladu * działania niepożądane nietypowe – nierówna powierzchnia skóry („zapadanie się” skóry po zamknięciu naczynia) * leczenie zmian naczyniowych rozpoczynamy od lasera argonowego i prowadzimy terapię dopóki uzyskujemy efekty, a następnie przechodzimy do lasera barwnikowego, który wnika głębiej

25 CHARAKTERYSTYKA LASERÓW Laser barwnikowy * laser barwnikowy daje mniejsze odczyny skórne od argonowego * zabiegi niemniej są bolesne (uczycie kłucia, szczypania, palenia skóry) zwłaszcza w okolicach szczególnie wrażliwych (skrzydełka nosa, powieki) * naczynia krwionośne dużej średnicy można zamykać również laserem półprzewodnikowym dużej mocy * wskazania do zastosowania: znamiona naczyniowe płaskie i jamiste, naczyniaki gwiaździste i starcze, teleankiektazje, blizny przerostowe i bliznowce, usuwanie tatuaży

26 CHARAKTERYSTYKA LASERÓW Laser półprzewodnikowy dużej mocy * stosowany do usuwania zmian i łagodnych nowotworów skóry i błon śluzowych, blizn i bliznowców oraz do zamykania dużych naczyń * działania niepożądane podobne jak w przypadku lasera argonowego i barwnikowego, jednak większa tendencja do powstawania blizn i przebarwień * zabiegi zwykle wykonuje się jednorazowo * występuje konieczność znieczulenia miejscowego(1% lignokaina) * w uzasadnionych przypadkach stosuje się osłonę antybiotykową i przeciwwirusową (preparaty miejscowe)

27 CHARAKTERYSTYKA LASERÓW Laser neodymowo-jagowy * emitowana przez laser energia jest dobrze pochłaniana przez białka – efekt głębokiej elektrokoagulacji (strefa destrukcji tkanek jest znacznie większa niż obserwowana klinicznie) * stosowany głównie w leczeniu łagodnych i złośliwych nowotworów skóry i stanów przednowotworowych zwłaszcza w trudnych lokalizacjach (nos, podudzia). Inne wskazania – brodawki, znamiona komórkowe, kłykciny kończyste, mięczak zakaźny, wrastające paznokcie * może być wykorzystywany również w usuwaniu głębokich naczyniaków i guzkowych odmian naczyniaków płaskich

28 CHARAKTERYSTYKA LASERÓW Lasery helowo–neonowy i helowo-kadmowy * lasery niskoenergetyczne * stosowane w leczeniu: - owrzodzeń - odleżyn - trudno gojących się ran - trądzik zwykły - trądzik różowaty

29 CHARAKTERYSTYKA LASERÓW Laser CO 2 * stosowany do usuwania blizn, zmarszczek, zmian pigmentowych, tatuaży * po zakończeniu zabiegu pozostaje skóra pozbawiona naskórka lub jego części – narażenie na czynniki infekcyjne i alergeny * konieczna osłona antybiotykowa i przeciwwirusowa * zmiana opatrunku co 4-5 dni przez 2 tygodnie od zabiegu * naskórkowanie trwa oko. 2 tygodnie, po nim obserwuje się różowe przebarwienie utrzymujące się 2-6 miesięcy * konieczna fotoprotekcja (minimum 6 miesięcy) * zabiegi wykonywane są w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym * powtórzenie zabiegu najwcześniej po roku

30 CHARAKTERYSTYKA LASERÓW Laser CO 2 * zogniskowany promień o przekroju 0,2 mm posiada zdolność cięcia skóry – tzw. skalpel świetlny * niezogniskowane światło laser przekroju 2 mm usuwa tkanki chorobowe w sposób warstwowy * olbrzymią zaletą jest działanie sterylizujące oraz wysoka precyzja zabiegu * szeroka gama zastosowań: znamiona naskórkowe, raki podstawno- i kolczystokomórkowe, keloidy,, usuwanie brodawek, blizn potrądzikowych i tatuaży, leczenie przerosłych postaci trądzika różowatego

31 CHARAKTERYSTYKA LASERÓW Laser diodowy do epilacji * stosowany do usuwania zbędnego owłosienia, w niektórych przypadkach przebarwień skóry * światło lasera nagrzewa włos do temperatury 75 o C, co uszkadza mieszek włosowy * zabieg powinien być wykonany minimum 3 razy, co wynika z faz wzrostu włosa (usuwamy włosy będące w fazie wzrostu) * najskuteczniej w kombinacji biała skóra – czarny włos * warunek powodzenia – pacjent nie może być opalony – w przeciwnym przypadku nie usuwamy włosa, tylko parzymy skórę * zabieg może być bolesny, wskazane znieczulenie (np. krem EMLA) * odczyn po zabiegu – obrzęk i zaczerwienienie skóry ustępuje po 1-3 dniach

32 Laser diodowy do epilacji CHARAKTERYSTYKA LASERÓW * rzadko obserwuje się poparzenie skóry z wytworzeniem pęcherzyków, które goją się poprzez stadium strupka. Mogą pozostawiać odbarwienia lub brązowe przebarwienia skóry ustępujące w większości po ok. roku * po zabiegu włosy w przeciągu 2 tygodni same wychodzą * powtórzenie zabiegu w momencie, gdy nowe włosy zaczną pacjentowi przeszkadzać

33 WYMOGI ZABIEGOWE * pacjent w chwili zabiegu nie powinien przechodzić infekcji * skóra powinna być wolna od zmian zapalnych i nieuszkodzona mechanicznie * pacjent nie może przyjmować leków światłouczulających * nie wskazane jest stosowanie makijażu i używanie kosmetyków przed zabiegiem * opalenizna jest względnym przeciwwskazaniem (w zależności od natury zabiegu) * w wybranych przypadkach wskazana jest depilacja w miejscu zabiegu