Woda jako główny składnik organizmów roślinnych i zwierzęcych Woda jako główny składnik organizmów roślinnych i zwierzęcych Jaką rolę spełniają mikroorganizmy.

Prezentacja na temat: "Woda jako główny składnik organizmów roślinnych i zwierzęcych Woda jako główny składnik organizmów roślinnych i zwierzęcych Jaką rolę spełniają mikroorganizmy."— Zapis prezentacji:

1

2 Woda jako główny składnik organizmów roślinnych i zwierzęcych Woda jako główny składnik organizmów roślinnych i zwierzęcych Jaką rolę spełniają mikroorganizmy w przyrodzie oraz życiu człowieka Jaką rolę spełniają mikroorganizmy w przyrodzie oraz życiu człowieka Rola roślin nasiennych Rola lasu w życiu człowieka Bibliografia

3 Woda jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych związków chemicznych na Ziemi, a zarazem związkiem podstawowym, decydującym o istnieniu życia na naszej planecie. Stanowi główny składnik organizmów roślinnych i zwierzęcych oraz jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, np. do oddychania, regulacji temperatury ciała u zwierząt, umożliwia przemianę pożywienia w energię i przyswajanie substancji odżywczych, usuwa zbędne produkty przemiany materii itp. Organizmom żywym, składającym się przecież w większej części z wody, anomalia wody zapewnia daleko idące uodpornienie się na zmiany temperatury. Z chemicznego punktu widzenia ciekawe jest, że spośród wszystkich cieczy woda jest zdolna rozpuścić w sobie najwięcej substancji, a także wchodzi w skład licznych związków chemicznych. W przyrodzie ożywionej prowadzi to niekiedy do powstania zadziwiających zjawisk. Rośliny pobierają zwykle wodę korzeniami, a wydalają przez tak zwane aparaty szparkowe liści. Rośliny występujące w suchym klimacie, sukulenty, gromadzą ją w grubych, mięsistych liściach lub pędach. Często mają ciernie lub liście pokryte woskową powłoką zapobiegającą szybkiemu parowaniu wody., Organizm składa się przeciętnie w 70 do 80% z wody. W cytoplazmie woda stanowi fazę rozpraszającą koloidu, a w niej zawieszona jest faza rozproszona. Woda występuje w płynach tkankowych, płynach ustrojowych, w naczyniach limfatycznych i krwionośnych. Płyny te zapewniają komórkom właściwe środowisko życia, umożliwiają komunikacje miedzy komórkami. Woda jest substratem w wielu procesach np. w fotosyntezie i trawieniu, lub produktem, np. w oddychaniu tlenowym.

4

5 Mikroorganizmy (drobnoustroje) to powszechna nazwa jaką stosuje się dla organizmów które można obserwować jedynie pod mikroskopem. Z ekologicznego punktu widzenia drobnoustroje można umieścić we wszystkich trzech ogniwach łańcucha pokarmowego. Część z nich można zaliczyć do producentów, inne do grupy konsumentów, a zdecydowaną większość do reducentów, czyli organizmów zdolnych do przeprowadzania reakcji, w wyniku których następuje rozkład materii organicznej na proste nieorganiczne składniki. Bez ich udziału nie mógłby zatem prawidłowo i sprawnie funkcjonować w przyrodzie zamknięty obieg materii, a wszelkie formy życia na naszej planecie byłyby o wiele uboższe. Drobnoustroje odgrywają bardzo dużą rolę zarówno w przyrodzie, jak i w życiu człowieka. Mogą oddziaływać pozytywnie i negatywnie. Mikroorganizmy mogą bowiem być przyczyna szeregu chorób człowieka, a także zwierząt oraz roślin. Odgrywają one bardzo istotną rolę w powstawaniu gleby, mają zdolność mineralizowania związków organicznych, dzięki czemu dostarczają roślinom substancji nieorganicznych, które z łatwością mogą zostać przez nie przyswojone. Mikroorganizmy stanowią jedno z ważniejszych źródeł dwutlenku węgla w powietrzu. Biorą one czynny udział w procesach trawienia (mikroorganizmy przewodu pokarmowego), np. bakterie występujące w przedżołądkach przeżuwaczy pozwalają im przyswoić znaczną część błonnika pokarmowego oraz stanowią dodatkowe źródło protein. Są wykorzystywane w procesach produkcyjnych w przemyśle biotechnologicznym np. z ich udziałem wytwarzany jest alkohol etylowy, wina, piwo, antybiotyki, witaminy czy aminokwasy. Na podstawie przedstawionych wyżej przykładów można więc wnioskować, że obecność mikroorganizmów w środowisku nie pozostaje dla niego obojętna. Mogą one oddziaływać na środowisko i żyjące w nim organizmy pozytywnie i negatywnie. Bakterie i grzyby mają niebagatelny udział w niezwykle ważnym procesie krążenia materii w przyrodzie. To właśnie dzięki nim na powierzchni gleby nie zalegają stosy martwych zwierząt i roślin. Niemniej istotna jest ich rola w tworzeniu gleby. Dzięki temu ludzie mogą zakładać uprawy roślin, tych koniecznych do życia, stanowiących istotne źródło pokarmu, a także roślin ozdobnych, umilających codzienne życie. Warto również nadmienić, że symbiozy które wykształciły się między pewnymi mikroorganizmami i różnymi gatunkami roślin, znacznie ułatwiają lub wręcz umożliwiają życie obu stronom. Oczywiście należy także wspomnieć, o tym że mikroorganizmy są często wykorzystywane w gospodarce człowieka, zwłaszcza przemyśle i medycynie. Bakterie i grzyby są producentami różnych produktów spożywczych i leków.

6 Wśród innych drobnoustrojów mających niebagatelny wpływ na życie ludzi oraz szereg przemian zachodzących w przyrodzie należy wymienić bakterie. Zasiedlane przez nie środowiska często bardzo różnią się między sobą. W każdym z nich można znaleźć odpowiednio do niego przystosowane bakterie. Wiele mikroorganizmów z tej grupy może żyć na powierzchni lub we wnętrzu roślin i zwierząt. Są one w stanie żyć nawet w powietrzu. Środowiskiem, w którym można znaleźć największe ilości bakterii jest zdecydowanie gleba. Duże ilości tych drobnoustrojów żyje w różnego typu zbiornikach wodnych począwszy od kałuż, przez stawy, sadzawki, jeziora, do mórz i oceanów. Odrębną grupę stanowią te bakterie, których środowiskiem życia mogą być inne organizmy żywe, a wśród nich rośliny i zwierzęta. Część bakterii z tej grupy nie wywiera negatywnego wpływu na organizm swoich gospodarzy, może nawet mieć na niego pozytywne oddziaływanie. Oprócz nich występują także bakterie patogenne, przyczyniające się do wystąpienia wielu chorób u ludzi, roślin i zwierząt. Niebagatelny jest udział bakterii w procesach oczyszczania środowiska ze szkodliwych substancji, będących wytworami ludzkiej cywilizacji. Szereg detergentów oraz środków ochrony roślin może być zneutralizowanych przez bakterie. Stanowią one główny składnik tzw. osadu czynnego w biologicznych oczyszczalniach ścieków. Bakterie mają również duże znaczenie z medycznego punktu widzenia. Nie tylko dlatego, że są powszechnymi patogenami, ale również dlatego, że syntetyzują one pewne substancje, które mogą zabijać lub hamować rozwój innych mikroorganizmów. Wśród tych substancji są również antybiotyki, powszechnie stosowane do leczenia chorób bakteryjnych. Biorąc pod uwagę zdolność do produkowania antybiotyków, to z ludzkiego punktu widzenia najistotniejszą grupę bakterii stanowią promieniowce. W ich komórkach powstaje m. in. streptomycyna oraz tetracyklina. Wymienione przykłady potwierdzają fakt, że bakterie spełniają w przyrodzie znaczącą i różnorodną rolę. Często mamy do czynienia z sytuacją, w której człowiek czerpie korzyści z ich naturalnych procesów życiowych. Niestety bakterie mają również drugie, nieco mniej pozytywne oblicze. Część z mikroorganizmów zaliczanych do omawianej grupy jest przyczyną wielu chorób. Szacuje się, że wśród wszystkich obecnie znanych gatunków bakterii około 200 ma właściwości patogenne. Do najbardziej charakterystycznych symptomów chorób bakteryjnych u roślin należą: zgnilizny, więdnięcie, powstawanie nowotworowych narośli oraz nekrozy. Bakterie dostają się do wnętrza roślin wykorzystując naturalne otwory znajdujące się na powierzchni ich ciała (takie jak np. aparaty szparkowe) albo przez otwory powstające na skutek urazów mechanicznych (różnego rodzaju zranienia, pęknięcia, czy otwory wykonane przez owady). Zazwyczaj bytują w przestrzeniach mi międzykomórkowych, część z nich może wnikać do wnętrza żywych komórek. Bakterie wydzielają toksyny, a komórki do których one docierają zamierają i są oddzielane od reszty tkanki. W wyniku tego tkanka przybiera postać miękkiej, cuchnącej zgnilizną masy. Opisana choroba jest powszechnie znana pod nazwą mokrej zgnilizny, a opisane wyżej objawy najczęściej można zaobserwować np. na korzeniach marchwi, bulwach ziemniaków, albo na owocach pomidora. Bakterie wywołujące tą chorobę żyją w glebie, tak więc zdrowe rośliny, rosnące w pobliżu zakażonych mokrą zgnilizną, również mogą zostać zainfekowane przez mikroby, wydostające się z rozkładających się szczątków chorych roślin.

7 Spośród 100 tysięcy gatunków grzybów występujących na świecie (ich liczba jest niemożliwa do zweryfikowania i stale się zmienia) tylko niewielka część ma wymiary na tyle duże, że można je zauważyć gołym okiem. Wszystkie grzyby niezależnie od wielkości i toksyczności odgrywają ważną rolę w przyrodzie. Grzyby są cudzożywne (heterotrofy). Potrzebują do życia odpowiedniej wilgotności, temperatury (od 15 do 30 stopni Celsjusza) oraz podłoża z dostatkiem materii organicznej. Należą do nich saprofity, grzyby żyjące w symbiozie z roślinami i pasożyty. Najliczniejsze są saprofity; należą do nich np. pędzlak, pleśniak, drożdże, wiele grzybów kapeluszowych. Przyczyniają się do obiegu pierwiastków w przyrodzie (głównie azotu i węgla) rozkładając substancje organiczne i przekształcając je na związki proste. Rola tych grzybów polega na udziale w tworzeniu próchnicy i rozkładzie drewna. Wywołują liczne choroby i tym samym wpływają na regulację liczebności populacji wielu gatunków roślin i zwierząt. Powodują też liczne grzybice u człowieka. W gospodarce człowieka pasożytnictwo grzybów tj. fitoftora, mączniaki, rdza źdźbłowa, buławinka czerwona, niektóre huby na polach uprawnych i plantacjach jest niepożądane. Niektóre grzyby żyją w symbiozie mutualistycznej z korzeniami wielu roślin wyższych tj. dąb, sosna, grusza itd., czyli mikoryzie. Grzyby tym samym wpływają na ich rozwój. Grzyby współżyją również z glonami tworząc porosty. Czasami spotyka się symbiozy grzybów z niektórymi owadami - kornikami, mrówkami i termitami. Pasożyty są grzybami czerpiącymi związki pokarmowe z innych żywych organizmów. Do pasożytów roślinnych zaliczamy buławinkę czerwoną, hubę, rdzę źdźbłową, śnieć i głownię. Bardzo duże znaczenie dla gospodarki człowieka mają grzyby żyjące w glebie. Wpływają na jej żyzność i co za tym idzie – na wysokość plonu upraw. Grzybów używa się jako przyprawy do różnych potraw. Popularność grzybów jako składnika jadłospisu może trochę dziwić, należą one bowiem do pokarmów ciężko strawnych. Ściany ich komórek zbudowane są z chityny, która opiera się sokom trawiennym ludzkiego żołądka. Poza tym mają małą wartość odżywczą, ponieważ składają się głównie z wody, niewielkiej ilości tłuszczów, cukrów i witamin oraz śladowych ilości aminokwasów i substancji mineralnych: potasu, wapnia i żelaza. Za grzyby jadalne uważa się takie, które po odpowiednim przyrządzeniu w wysokich temperaturach nie powodują dolegliwości. Dietetycy wykluczają spożycie grzybów surowych, ponieważ nawet niewielka ilość może wywołać objawy choroby, na przykład zjedzenie opieńki często powoduje nudności. Ponadto należy zbierać wyłącznie młode i zdrowe owocniki.

8

9 Rośliny nasienne to największa gromada roślin. Mają korzenie, łodygę, liście oraz kwiaty, z których rozwijają się owoce, a w nich nasiona. Wśród roślin tych rozróżniamy nagonasienne i okrytonasienne. Nagonasienne to rośliny drzewiaste, przeważnie z liśćmi w kształcie igieł. Ich kwiaty to najczęściej szyszki. Okrytonasienne mają kwiaty o przeróżnych kształtach. Rośliny nasienne mają bardzo duże znaczenie we współczesnym świecie. Jako producenci wytwarzający materię organiczną są podstawą wszystkich przemian w ekosystemach lądowych. Tlen w atmosferze jest producentem fotosyntezy i to właśnie nasienne są jednymi z głównych jego producentów. Także znaczenie gospodarcze nasiennych jest ogromne. Nasze ubrania (np. z bawełny) meble, papier są pochodzenia roślinnego. Są też ważnym składnikiem naszej diety oraz stanowią pożywienie zwierząt hodowlanych. Są głównym źródłem pokarmu dla ludzi jak i zwierząt. Produkuje się z nich lekarstwa i używki. Rośliny nasienne tworzą też piękno krajobrazów dostarczając nam wrażeń estetycznych. Rośliny nasienne mają również ogromne znaczenie w obiegu materii w przyrodzie, ze względu na to, że wytwarzają węglowodany, tłuszcze, białka, i uwalniają duże ilości wolnego tlenu. Wiele roślin nasiennych zaczęto uprawiać i hodować. Stały się one roślinami użytkowymi. Rośliny nasienne zajmują w akwarystyce ważne miejsce, gdyż są największą grupą roślin wodnych. Dzielą się na wiele rodzin, rodzajów i gatunków. Rośliny nasienne: - nagonasienne - okrytonasienne

10 Rola nagonasiennych Rośliny iglaste są najbardziej znane spośród nagonasiennych i mają największe znaczenie użytkowe. Dostarczają najwięcej drewna dla przemysłu papierniczego i budownictwa. Idealnie nadają się do produkcji desek, ze względu na szybki wzrost i długie, proste pnie. Żywice drzew iglastych są również ważnym surowcem dla przemysłu chemicznego. Okrytonasienne (okrytozalążkowe) tworzą łatwo rozpoznawalne kwiaty i, w przeciwieństwie do drzew iglastych, ich nasiona są zwykle zamknięte w czymś w rodzaju torebki. Składają się z takich organów jak: korzeń, łodyga, liść, kwiat i owoc. Dzielą się na jednoliścienne (trawy, cebule, lilie) i dwuliścienne (drzewa, krzewy, rośliny zielne). Wyróżniamy trzy formy: drzewiaste, krzewiaste i zielne. Kwiaty, będące ozdobą naszych ogrodów lub domów, są organami roślin umożliwiające im rozmnażanie się. Kwiaty są wiatropylne, owadopylne lub wodopylne. Wytwarzają owoce jako ochronę nasion. Liczne gatunki tych roślin, nazywane również roślinami zielnymi, mogą pomyślnie egzystować dzięki temu, że w okresach panowania niesprzyjających warunków ich nadziemne pędy obumierają, a przy życiu pozostają organy schowane pod ziemią. Gdy tylko pojawią się sprzyjające warunki, wytwarzają one nowe pędy i kwitną. Rola okrytonasiennych Rola tych roślin jest w naszym świecie nieoceniona, są one głównym producentem przeogromnej ilości substancji organicznej - stanowiąc bazę pokarmową dla zwierząt i człowieka. Są również źródłem cennych leków, jak też elementem upiększającym nasze życie. Nie wyobrażamy sobie życia na Ziemi bez tych roślin.

11 okrytonasienne nagonasienne

12 LAS jest to wielowarstwowe zwarte zbiorowisko roślinne, w którym dominującą formację stanowią drzewa. Lasy dostarczają drewna, owoców, ziół, grzybów, żywicy, są siedliskiem życia dzikich zwierząt - są to ich funkcje produkcyjne. Poza tym lasy pełnią ważne funkcje pozaprodukcyjne. Kształtują i wpływają na warunki środowiska przyrodniczego. Lasy regulują stosunki wodne, zmniejszają erozję gleb, regulują wahania temperatury, chronią przed wiatrem. Dzisiaj w naszych lasach przeważają lasy iglaste (ok. 78%).Lasy zachowały się w górach, na pojezierzach i w Polsce Zachodniej. Przeważają lasy o powierzchni mniej niż 25 ha. Dużych kompleksów leśnych stanowiących fragmenty dawnych puszcz jest zaledwie 50. W Polsce wyróżnia się 5 zasadniczych typów lasów: bory, grądy, łęgi, olsy i lasy górskie. Najważniejszym produktem lasu wykorzystywanym przez ludzi jest drewno. Przemysł drzewny przetwarza i uszlachetnia drewno, wytwarzając z niego wiele wyrobów. Pozyskiwanie drewna zależy od jego wieku. Drzewa w wieku 40 lat uznawane są jako rębne. Aby lasy spełniały swe funkcje muszą być zdrowe. Stan zdrowotny lasów zależy od odporności gatunkowej drzew. Las przyczynił się w znacznym stopniu do osiągnięcia istniejącego poziomu życia w cywilizowanym świecie. Jego funkcje zmieniały się w czasie, ale zawsze były bardzo ważne dla rozwoju materialnego i kulturalnego społeczeństwa. Przez pojęcie funkcji rozumie się wszystkie materialne i niematerialne wartości użytkowe produktów, usług i korzyści dostarczanych przez las. Las dostarcza nam różnorodnych surowców, jednak najważniejszym z nich pozostaje ciągle drewno. Surowce te warunkują rozwój szeregu przemysłów o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej {budownictwo, przemysł meblarski, celulozowo-papierniczy, górnictwo, itp.} Las jest swoistym warsztatem pracy. Umożliwia on prace leśnikom, drwalom, a także społeczeństwu, które może zbierać owoce. Liczba zatrudnionych w polskim leśnictwie uspołecznionym wynosi około 130 tys. osób. Jako najważniejsze z tej funkcji są: funkcje ochronne przed negatywnymi skutkami cywilizacji przemysłowej, funkcje regulatora gospodarki wodnej, funkcje ochrony przed klęskami żywiołowymi. W naszym kraju coraz bardziej zaczyna brakować wody. Korzystne oddziaływanie lasu na gospodarkę wodną będzie dla nas stale przybierać na znaczeniu. W powietrzu zawarte są pewne ilości wody, które liście i igliwie wyłapują. Następnie skroplona wilgoć spływa po korze do gleby leśnej. Udział tego typu operacji stanowi niekiedy w górskich lasach aż 70% procent opadów. Ogromne znaczenie jednak dla ochrony wód jest to, iż gleba razem z warstwą ściółki leśnej i humusu potrafi tę wilgoć dobrze zmagazynować. Dzięki temu regiony zalesione mają bardziej wyrównany w ciągu roku poziom nasycenia gleb wilgocią. Las przeciwdziała również zanieczyszczeniu wód. Jest on jedynym, niezastąpionym filtrem wody źródlanej. Las chroni ludność, domy, budynki, miasta przed usuwiskami, lawinami oraz powodziami. Las staje poniekąd na drodze żywiołów, przyjmuje uderzenia i znosi je. Jedynie w skrajnych przypadkach ulega on niszczycielskim siłom. Te funkcje mają wielkie znaczenie na terenach górskich, zwłaszcza ze względu na budowanie na tych terenach dróg, ośrodków, mostów czy też innych budowli służących celom rekreacyjnym i turystycznym.

13

14 -„Encyklopedia Oxford” tom 4 -Multimedialna Encyklopedia Przyrody -“Ilustrowany Słownik Szkolny -Biologia” -www.zapytaj.comwww.zapytaj.com -www.wikipedia.plwww.wikipedia.pl -www.google.plwww.google.pl -www.bryk.plwww.bryk.pl -www.ściaga.plwww.ściaga.pl