Samouczek bibliograficzny Część 2. Dokumenty elektroniczne Halina Galera Wydział Biologii Uniwersytetu Warszawskiego, Zakład.

Prezentacja na temat: "Samouczek bibliograficzny Część 2. Dokumenty elektroniczne Halina Galera Wydział Biologii Uniwersytetu Warszawskiego, Zakład."— Zapis prezentacji:

1 Samouczek bibliograficzny Część 2. Dokumenty elektroniczne Halina Galera e-mail: h.galera@uw.edu.pl Wydział Biologii Uniwersytetu Warszawskiego, Zakład Ekologii Roślin i Ochrony Środowiska Warszawa 2016

2 Spis treści Uwagi dotyczące Samouczka bibliograficznego.......................................... Norma międzynarodowa................................................................................... Cytowanie dokumentów elektronicznych - zagadnienia ogólne................... Dokumenty elektroniczne w porównaniu z drukowanymi............................. Notki dla dokumentów na nośniku fizycznym................................................ Dokument na nośniku fizycznym................................................................ Fragment dokumentu na nośniku fizycznym............................................ Dokumenty na nośniku fizycznym - postępowanie przy braku danych potrzebnych do stworzenia notki..................................................... Notki dla dokumentów on line........................................................................ Specyfika cytowania dokumentów on line............................................... Dokument on line........................................................................................ Książka on line............................................................................................ Artykuł z czasopisma on line.................................................................... Dokumenty on line - postępowanie przy braku danych potrzebnych do stworzenia notki...................................................... nr slajdu 3 4 5 6 7 8 10 12 13 14 16 18 20 22

3 Uwagi dotyczące Samouczka bibliograficznego Część 2. Samouczka bibliograficznego dotyczy tylko dokumentów elektronicznych. Ogólne zasady opracowywania bibliografii do przyrodniczej pracy naukowej (m.in. zasady tworzenia notek bibliograficznych oraz sposoby cytowania w tekście i redagowania spisu literatury) oraz propozycje cytowania dokumentów drukowanych przedstawiłam w części 1. (por. literatura uzupełniająca na slajdzie 25). W Samouczku stosuję określenia możliwie najbardziej intuicyjne. Notkę bibliograficzną (czyli: przypis bibliograficzny) nazywam skrótowo notką, powołanie (czyli: zamieszczoną w tekście krótką formę przypisu, służącą do identyfikacji dokumentu źródłowego) nazywam cytatem, a proces powoływania się w pracy na dane pochodzące z innych dokumentów - cytowaniem. Chętnie odpowiem na pytania i przyjmę uwagi dotyczące Samouczka. Proszę je kierować na adres: h.galera@uw.edu.pl

4 Norma międzynarodowa ISO 690: 2012. Informacja i dokumentacja – Wytyczne opracowania przypisów bibliograficznych i powołań na zasoby informacji [polski odpowiednik normy międzynarodowej, określający standardy tworzenia cytowań i bibliografii załącznikowej w dokumentach drukowanych i niedrukowanych] produkt dostępny w Systemie cyfrowej sprzedaży produktów i usług Polskiego Komitetu Normalizacyjnego: http://sklep.pkn.pl/pn-iso-690-2012p.html?options=cart

5 Cytowanie dokumentów elektronicznych - zagadnienia ogólne Za dokumenty elektroniczne (czyli: dostępne za pośrednictwem techniki komputerowej ) uznaje się programy, strony www, pojedyncze pliki i bazy danych, listy dyskusyjne, komunikaty i pojedyncze rekordy (w Samouczku uwzględniłam te typy dokumentów, na które naukowcy powołują się najczęściej). Podstawowe zasady cytowania dokumentów zostały uregulowane normą międzynarodową (obowiązującą w Polsce od 2012 r. - por. slajd 4). W praktyce nadal funkcjonują różnorodne sposoby powoływania się na tego typu dokumenty, a zwyczajowe normy środowiska naukowego nadal się kształtują. Trudno także dostosować cytowanie do potrzeb wydawcy, skoro w zaleceniach dla autorów rzadko pojawiają się wskazówki dotyczące cytowania dokumentów elektronicznych.

6 Typowa dla dokumentów elektronicznych jest ich labilność, wynikająca z łatwości wprowadzania zmian w zawartości i lokalizacji dokumentów, a także z łatwości bezpowrotnego usuwania dokumentów dostępnych w trybie on line. Publikacje elektroniczne nie zawsze posiadają cechy powszechnie występujące w dokumentach drukowanych - w dokumentach elektronicznych istnienie tomów, zeszytów i stronic nie jest konieczne. Ze względu na specyfikę dokumentów elektronicznych, ich wykaz można zamieścić w osobnym podrozdziale spisu literatury. Dokumenty elektroniczne w porównaniu z drukowanymi

7 Notki dla dokumentów na nośniku fizycznym

8 miejsce wydania np. numer wersji ** * Typ nośnika podaje się za pomocą określeń typu: [CD-ROM] Nazwisko I. rok. Tytuł publikacji [CD ROM]. Nr wydania. Wydawnictwo, miasto. autor lub redaktor Dokument na nośniku fizycznym - struktura notki nazwa wydawcy typ nośnika * rok ukazania się ** Ze względu na częste aktualizowanie dokumentów elektronicznych, podanie numeru wydania lub wersji jest szczególnie ważne. Jeśli dokument posiada kilka oznaczeń wydania, należy je podać w kolejności podanej w źródle.

9 Moraczewski I.R. (red.). 2003. Chwasty krajowe. System identyfikacji gatunków i atlas [CD ROM]. Wersja 2136. Cortex Nova, Bydgoszcz. Dokument na nośniku fizycznym - przykład notki

10 * Fragment (rozdział lub artykuł) pochodzący z większej publikacji można zacytować wtedy, gdy publikacja jest dziełem zespołu autorów i podano w niej autorów poszczególnych fragmentów. Jeśli autorstwo danego fragmentu nie jest znane, wówczas należy cytować całą publikację. Nazwisko I. rok. Tytuł fragmentu. W: Nazwisko I., Tytuł publikacji. [CD ROM]. Nr wydania. Wydawnictwo, miasto. typ nośnika ** ** Typ nośnika podaje się po tytule publikacji. autor fragmentu * Fragment dokumentu na nośniku fizycznym - struktura notki

11 Heywood V.H. (red.) 2001. Palmae. W: Heywood V.H., Jury S.L. (red.), Flora Europaea, t. 5. [CD ROM]. Euroflora 3.50. Cambridge Univ. Press, S. Jorna Assoc., Cambridge, s. 267-268. Fragment dokumentu na nośniku fizycznym - przykład notki Cytat dotyczy opisu rodziny Palmae, opublikowanego w 5 tomie elektronicznej wersji Flora europaea. CD-ROM posiada numerację stron.

12 Dokumenty na nośniku fizycznym - postępowanie przy braku danych potrzebnych do stworzenia notki Informacje wpisywane do notek powinny pochodzić z samej publikacji lub z towarzyszącej jej dokumentacji. Jeśli publikacja i dokumentacja nie zawierają informacji o roku ukazania się, zamiast roku opublikowania można wpisać datę copyrihgt lub wyrażenie [rok nieznany]. Przy braku informacji o autorstwie publikacji, należy zamienić kolejność elementów notki, podając na początku tytuł - np. Tytuł publikacji rok [CD-ROM]. Nr wydania. Wydawnictwo, miasto. Jeśli publikacja nie zawiera informacji o wydawcy lub miejscu jej ukazania się, wówczas odpowiednie elementy notki należy zastąpić wyrażeniami: [wydawca nieznany], [miejsce nieznane].

13 Notki dla dokumentów on line

14 Datę można zapisać na kilka sposobów: - zapis tradycyjny: 4 lutego 2006, godz. 11:12 lub luty 2006 - powszechnie zrozumiały (i stosowany w Samouczku ) numeryczny zapis daty i czasu dnia: RRRR-MM-DD; gg:mm, np. 2006-02-04; 11:12 lub 2006-02. - w miejsce średnika ; między datą a godziną można wpisać literę T (bez spacji), np. 2006-02-04T11:12. Specyfika c ytowania dokumentów on line Notka dla dokumentów dostępnych w sieci powinna odsyłać do tej kopii dokumentu, która była faktycznym źródłem informacji. Dlatego datę pozyskania dokumentu i datę jego ostatniej aktualizacji należy podawać z dokładnością do dnia miesiąca. W przypadku daty pozyskania - oprócz daty kalendarzowej podaje się często także czas dnia. Czas dnia zapisuje się w systemie 24-godzinnym - np. 22:12.

15 Standardowe oznaczenia w notkach dokumentów on line : Zapis dotyczący daty pozyskania dokumentu i jego adresu sieciowego jest najbardziej zmiennym elementem notek. Zamiast zaproponowanego w niniejszej prezentacji zapisu [Pozyskano: RRRR-MM-DD]. Dostępny w: URL można użyć np. [Dostęp: RRRR-MM-DD]. Dostępny w Internecie: URL. lub: Accessed RRRR-MM-DD from:.

16 * Dokumenty on line są często umieszczane na wortalach - tematycznych portalach internetowych (czyli: tematycznych serwisach informacyjnych). Natomiast jeśli dokument jest publikacją samodzielną (nie opublikowano jej na wortalu), wówczas informację o nazwie portalu należy pominąć. ** Data ostatniej modyfikacji dokumentu - należy podać możliwie najdokładniejsze określenie czasu (optymalnie - z dokładnością do dnia miesiąca). *** Data pobrania dokumentu - należy podać możliwie najdokładniejsze określenie czasu (z dokładnością co najmniej do dnia miesiąca, niekiedy podaje się go z dokładnością nawet do minuty). **** Warunki dostępu do dokumentu - należy podać możliwie najprostszą ścieżkę dostępu, uwzględniając wszystkie jej elementy (z pisownią i interpunkcją występującą w źródle). Nazwisko I. rok. Tytuł publikacji. W: Tytuł dokumentu macierzystego [on line]. Ostatnia aktualizacja: RRRR-MM-DD. [Pozyskano: RRRR-MM-DD; gg:mm]. Dostępny w: URL. określenie zdalnego dostępu np. nazwa wortalu * ścieżka dostępu **** data dostępu *** data aktualizacji ** Dokument on line - struktura notki

17 Dokument on line - przykład notki Książek M. 2006. Na torfowiskach Zabajkala. W: bagna.pl. Serwis mokradłowy [on line]. Ostatnia aktualizacja: 2006-01-27. [Pozyskano: 2006-02-15; 16:31]. Dostępny w: http:/www.bagna.pl/index.php?page=tematy/zabajkala.

18 Nazwisko I. rok. Tytuł publikacji [on line]. Nr wydania. Wydawnictwo, miasto. [Pozyskano: RRRR-MM-DD; gg:mm]. Dostępny w: URL. Książka on line - struktura notki Książkę on line można odróżnić od innych typów dokumentów dostępnych w Internecie za pomocą obowiązkowo podawanego numeru ISBN. Książki on line są rzadziej aktualizowane niż inne dokumenty dostępne w sieci - data ostatniej aktualizacji nie zawsze jest potrzebna.

19 Książka on line - przykład notki elektroniczna reprodukcja książki z 1907 r. : Gloger Z. 2004. Budownictwo drzewne i wyroby z drzewa w dawnej Polsce, t. 1 [on line]. Telecomp Service, Warszawa, ss. 392. [Pozyskano: 2006-02-15]. Dostępny w: www.pbi.edu.pl/book_reader.php?p=34756.

20 Nazwisko I. rok. Tytuł artykułu. Czasopismo 00 [on line]. Ostatnia aktualizacja: RRRR-MM-DD. [Pozyskano: RRR-MM-DD; gg:mm]. Dostępny w: URL. Artykuł z czasopisma on line - struktura notki nazwa czasopisma i numer jego tomu (ew. także zeszytu) * Czasopismo można odróżnić od innych typów dokumentów dostępnych w Internecie za pomocą obowiązkowo podawanego numeru ISSN.

21 Informacje wpisywane do notek mogą pochodzić wyłącznie z zawartości samego dokumentu. Przy braku informacji o autorstwie dokumentu, należy zamienić kolejność elementów notki, podając na początku tytuł: Tytuł publikacji rok. [on line]. Przy braku informacji o roku ukazania się dokumentu, zamiast daty należy wpisać wyrażenie [rok nieznany]. Przy braku informacji o tytule dokumentu, należy go zastąpić pierwszymi wyrazami występującymi w dokumencie i dopisać po nich wielokropek: Nazwisko I. rok. Pierwsze słowa publikacji... [on line]. Przy braku informacji o wydawcy i/lub miejscu wydania dokumentu, w przypadku dokumentu elektronicznego można pominąć te elementy w notce. Dokumenty on line - postępowanie przy braku danych potrzebnych do stworzenia notki

22 Artykuł z czasopisma on line - przykład notki McKee C. 2005. Exotic Plants in Alaska’s Parks. Agroborealis 37.1 [on line]. Ostatnia aktualizacja: 2005-06. [Pozyskano: 2006-02-15; 13:58]. Dostępny w: http://www.uaf.edu/snras/afes/pubs/misc/MP_05_06.pdf.