Części mowy Edyta Sawicka.

Prezentacja na temat: "Części mowy Edyta Sawicka."— Zapis prezentacji:

1 Części mowy Edyta Sawicka

2 Rzeczownik kto? Co? Wiedzą o tym dorośli, wiedzą też dzieci: rzeczownik oznacza osoby oraz rzeczy. Odmienia się przez: liczby, przypadki. Występuje w liczbie pojedynczej w trzech rodzajach, a w liczbie mnogiej w dwóch. Dzieli się na: osobowe – nieosobowe, żywotne – nieżywotne, pospolite - własne W zdaniu może być podmiotem, przydawką, dopełnieniem, okolicznikiem lub orzecznikiem.

3 Czasownik Co robi? Co się z nim dzieje? W jakim jest stanie?
Wiedzą o tym owieczki, wiedzą też barany, że czasownik oznacza czynności, zjawiska lub stany. Odmienia się przez: liczby, osoby, czasy, rodzaje, tryby, strony. Dzieli się na: przechodnie – nieprzechodnie niedokonane - dokonane W zdaniu może być orzeczeniem, orzecznikiem, przydawką, dopełnieniem, podmiotem, okolicznikiem. Nieosobowe formy czasownika: bezokoliczniki, imiesłowy i formy zakończone na –no, -to.

4 Przymiotnik Jaki? Jaka? Jakie?
Przymiotnik proszę waszmości, oznacza cechy, czyli właściwości. Odmienia się przez: liczby, rodzaje, przypadki. Stopniuje się w stopniu równym, wyższym, najwyższym. Rodzaje stopniowania: regularne, nieregularne i opisowe. W zdaniu może być: orzecznikiem, dopełnieniem lub przydawką

5 Przysłówek Jak? Gdzie? Kiedy?
Przysłówek proszę was, oznacza sposób, miejsce albo czas. Jest nieodmienną częścią mowy. Przysłówki odprzymiotnikowe stopniują się podobnie jak przymiotniki. W zdaniu może być okolicznikiem lub orzecznikiem.

6 Zaimek Odpowiada na te same pytania, co część mowy, którą zastępuje.
Niech zapamięta każda mądra główka, że zaimek jest zastępcą rzeczownika, przymiotnika, liczebnika lub przysłówka. Podziały zaimków: Rzeczowne – przymiotne – liczebne – przysłowne Pytające – względne – nieokreślone – wskazujące – przeczące – osobowe – zwrotne – dzierżawcze. W zdaniu może być: podmiotem, orzecznikiem, dopełnieniem, okolicznikiem lub przydawką.

7 Przyimek Przyimek (niech to zostanie między nami), choć mały jak pchła, rządzi przypadkami. Podział przyimków: proste, złożone, rzeczownikowe, przysłówkowe, wyrażenia przyimkowe.

8 Liczebnik Ile? Który? Jeżeli nie jesteś patentowanym leniem, zapamiętaj, że liczebnik wiąże się z liczeniem. Podział liczebników: główne, porządkowe, zbiorowe, ułamkowe, nieokreślone. W zdaniu może być: podmiotem, orzecznikiem, przydawką lub okolicznikiem.

9 Spójnik Niechaj nikt za to spójnika nie łaja, że sam nic nie znaczy, lecz tylko spaja. Jest nieodmienną częścią mowy. Podział spójników: - Współrzędne: łączne, rozłączne, przeciwstawne, wynikowe - Podrzędne: czasu, przyczyny, celu, warunku, przyzwolenia.

10 Partykuła - LI, CZY, NO, ŻE, NIECH, BY, NIE liczył, to być Może, ktoś BY się z nim policzył. Podział partykuł: Modyfikujące: pytające, twierdzące, przeczące, przypuszczające, rozkazujące, osłabiające, ograniczające, nieokreślone Wzmacniające

11 Wykrzyknik OLABOGA! GWAŁTU! RETY! (TFU, tak było niestety). CHA! CHA! HI! HI! ACH! OCH! jadł kapustę, a czuć od niego groch. Wykrzyniki dzielą się na: wyrażające uczucia, wyrażające wolę, dźwiękonaśladowcze i apele.

12 Skąd pochodzą nazwy części mowy?
Rzeczownik – pochodzi od słowa rzecz, rozumianego bardzo szeroko jako każdy obiekt (przedmiot) Czasownik – pochodzi od słowa czas. W formie osobowej wskazują kiedy odbywa się czynność, są powiązane z czasem. Przymiotnik – pochodzi od słowa przymiot, znaczącego to samo co cecha, właściwość. Przysłówek – pochodzi od (stać) przysłowie, czyli przy czasowniku (dawniej czasownik nazywał się słowem) Zaimek – pochodzi od słowa imię (czyli zamiast imienia. W gramatyce imieniem nazywa się każdy wyraz odmieniający się przez przypadki. Przyimek – pochodzi od (stać) przy imieniu, czyli przy odmiennej przez przypadki części mowy. Liczebnik – pochodzi od słowa liczba, gdyż jest on nazwą liczby. Partykuła – pochodzi od łacińskiego wyrazu particula (cząsteczka), ze względu na cząstkowy charakter dawnych wyrazów.