BIOS płyty głównej

BIOS BIOS (BASIC INPUT/OUTPUT SYSTEM) jest to program zapisany w pamięci ROM na płycie głównej, odpowiedzialny za sterowanie podłączonym sprzętem komputerowym, zanim uruchomiony zostanie system operacyjny

POST Po włączaniu zasilacza komputera rozpoczyna się wewnętrzny test sprzętu (POWER ON SELF TEST -POST). Podczas tej fazy sprawdzana jest obecność najważniejszych systemów, następnie uruchamiana jest karta graficzna – przeprowadzany jest jej test i rozpoczyna się wyświetlanie danych na ekranie monitora. Kolejnym etapem jest sprawdzanie procesora i pamięci, po których kontrolowane są napędy podłączone do komputera i wyświetlany jest ekran zawierający podsumowanie informacji o zainstalowanym sprzęcie.

MASTER BOOT RECORD Po przeprowadzeniu wszystkich testów BIOS uruchamia zapisany w głównym rekordzie rozruchowym dysku (MASTER BOOT RECORD). W systemie BIOS istnieje możliwość ustawienia, w jakiej kolejności napędy sprawdzane są pod kątem obecności systemu operacyjnego np. z CD

BOOT.INI Komputer przechodzi w fazę właściwego uruchomienia systemu operacyjnego. W przypadku Windows XP w obszarze Master Boot Record zapisana jest instrukcja uruchamiająca NT Loader. NT Loader przetwarza zapisy w pliku boot.ini

BOOT.INI Plik boot.ini zawiera informacje na temat sektora rozruchowego komputera. Każdy system operacyjny zainstalowany na komputerze podczas instalacji tworzy własny sektor rozruchowy zapisany w pierwszym sektorze partycji dysku. Jeśli w komputerze zainstalowano więcej niż jeden system operacyjny, program ładujący wyświetli menu pozwalające wybrać, który system ma zastać uruchomiony.

NTDETECT.COM Następnie ładowany jest program NTDETECT.COM, który odpowiada za sprawdzenie zainstalowanego w systemie sprzętu. Informacje te przekazywane są do programu NT Loader, który korzystając z nich, uruchamia właściwe jądro sytemu – program ntoskrnl.exe (zapisany w katalogu WINDOWS\system32)

HALL.DLL Po załadowaniu do pamięci jądro przejmuje kontrolę nad dalszym uruchamianiem systemu. Wczytywany jest plik hall.dll, odpowiadający za odseparowanie warstwy sprzętowej, następnie ładowane są sterowniki niskiego poziomu (znajdujace się w folderze WINDOWS\system32\drivers) oraz pozostałe pliki stanowiące uzupełnienie funkcji jądra systemu operacyjnego. Na końcu uruchamiany jest program służący do logowania użytkownika –winlogon.exe. Podczas ładowania system korzysta z zapisów w plikach rejestru.

Wersje BIOS-u Konfiguracja BIOS-u jest możliwa za pomocą specjalnego, pseudo graficznego interfejsu, popularnie zwanego SETUP-em. Wersja i rodzaj BIOS-u zależy od konkretnej płyty głównej. BIOS-y następujących producentów: AWARD AMI PHOENIX

BIOS w nowych komputerach W nowych komputerach z zamontowanymi nowoczesnymi płytami głównymi, nie ma potrzeby ingerowania w BIOS, aby sprzęt działał prawidłwo. W nowoczesnych rozwiązaniach większość opcji odpowiedzialnych za prawidłową pracę podzespołów zamontowanych w komputerze jest ustawiona w tryb automatycznej konfiguracji (AUTO). Jedynym parametrem jaki trzeba sprawdzić to opcja odpowiedzialna za prawidłowe ustawienie warunków pracy procesora, a konkretnie jego taktowania. Gdy po uruchomieniu komputera okazało się, że procesor pracuje ze zmniejszonym taktowaniem, należy ustawić poprawnie mnożnik, najczęściej wystarczy go po prostu zwiększyć. Należy pamiętać aby nie ustawiać większego taktowania niż takie jakie jest przypisane do komputera. Taktowanie procesora znajduje się na pudełku (wersja procesora BOX) lub na samym procesorze.

BIOS w nowych komputerach Wszelkiego rodzaju opcje odpowiedzialne za napięcia dla CPU i innych komponentów są ustawione przez producenta w tryb pełnej automatyki i parametry te nie wymagają ingerencji. Taka sama sytuacja dotyczy ustawień dla pamięci DDR2 i DDR3. Nie trzeba ustawiać parametrów pracy pamięci w nowoczesnym BIOS-ie proces ten jest w pełni zautomatyzowany.

Wejście do BIOS-u DEL F1 F2 Esc Alt Ctrl Alt+Ctrl+Esc Informacja o tym jaki klawisz otwiera wejście do BIOS-u, zazwyczaj znajduje się na ekranie monitora podczas startu komputera.

Wejście do BIOS-u

Zegar BIOS BIOS wyposażono w zegar, który działa nawet wtedy, gdy wyłączymy komputer, dlatego raz ustawione parametry danej opcji pozostają niezmienne nawet po wyłączeniu komputera. Dzieje się tak dlatego, że na płycie głównej umieszczono dodatkowy akumulator (baterię) zasilający pracę BIOS-u i wbudowanego zegara czasu rzeczywistego.

Wygląd BIOS-u

Standard CMOS Features

Standard CMOS Features W tym miejscu znajdują się podstawowe ustawienia związane z datą, czasem, a także ustawienia odpowiedzialne za obsługę dysków twardych oraz stacji dyskietek. Często są w nim zawarte opcje informayjne.

Advanced BIOS Features

Advanced BIOS Features W tym menu BIOS-u umieszczono szereg opcji odpowiedzialnych za dokładne dostrojenie pracy całego komputera. W zależności od specyfikacji konfiguracji komputera.

Integrated Peripherals

Integrated Peripherals W tym menu zgromadzono opcje odpowiedzialne za pracę kart rozszerzeń i kontrolerów zintegrowanych z płytą główną. Mogą to być kontrolery: USB, Wi-Fi, IEEE1394, AUDIO, kart sieciowych i innych.

Power Management Setup

Power Management Setup Parametry dotyczące zarządzania energią

UEFI – następca tradycyjnego BIOS UEFI został opracowany przez firmę Intel na potrzeby procesora serwerowego Itanium i miał pierwotnie nazwę EFI (Extensible Firmware Interface). Ponieważ model Itanium wykorzystywał zupełnie nową technologię, nie było BIOS-u, który z niewielkimi modyfikacjami współpracowałby z nowym procesorem. Pierwszym producentem, który zastosował we wszystkich swoich komputerach EFI (we własnym wariancie) była firma Apple, która procesory Intel montuje dopiero od 2006 roku i od samego początku korzysta z nowego programu podstawowego. Większość pozostałych producentów obawiała się przejścia z BIOS na EFI.

UEFI – następca tradycyjnego BIOS W roku 2005 do nazwy EFI dodano człon Unified, który ma świadczyć, że koordynacją produktu zajmuje się porozumienie producentów. Są wśród nich wytwórcy pecetów, tacy jak Dell, HP i IBM, oraz producenci firmware'u, jak Phoenix i Insyde. W towarzystwie znalazł się również Microsoft jako najważniejszy producent systemów operacyjnych.

UEFI – następca tradycyjnego BIOS Przykład: współczesne twarde dyski w rozmiarze 3,5 cala mają pojemność do 3 terabajtów. Bez specjalnych trików BIOS jest w stanie zarządzać dyskami o maksymalnej wielkości tylko 2 terabajtów. UEFI nie zna problemów z dopasowaniem do sprzętu. Oprócz tego zawiera ujednolicony interfejs programistyczny, który ułatwia opracowanie dla niego oprogramowania, a więc dodawanie miniprogramów, które działają przed uruchomieniem systemu operacyjnego. Dzięki temu z UEFI można zintegrować wiele dodatkowych aplikacji, na przykład program do zabezpieczania danych. Oprócz tego w UEFI zrezygnowano z niektórych przestarzałych technicznie funkcji BIOS-u, na przykład z pracy procesora w bardzo powolnym trybie rzeczywistym (Real Mode) pochodzącym z czasów pierwszych procesorów Intela.

Tak działa UEFI 1. Włączanie: Nowy program podstawowy komputera tak samo jak jego poprzednik BIOS jest zapisany na płycie głównej i po włączeniu uruchamia się automatycznie. 2. Ustawianie: Najpierw UEFI wprowadza ustawienia na przykład funkcji oszczędzania energii albo szybkości procesora. 3. Synchronizacja: UEFI przyjmuje polecenia systemu operacyjnego dwiema drogami: albo przez własny interfejs, taki sam wszystkich wersjach, albo przez wbudowane funkcje BIOS-u.

Błędy BIOS POST wykrywa błędy i sygnalizuje to za pomocą: Zakodowanego sygnału dźwiękowego Kombinację świecących diod LED Szesnastkowy kod na wyświetlaczu LED Komunikaty na ekranie monitora