I/ Definicja i klasyfikacja powieści II/ Powieść okresu baroku: 1/ Powieść pastoralna 2/ Powieść heroiczna 3/ Powieść komiczna i parodystyczna 4/ Nowela

„wyjątkowa długość, mieszanina wielu różnych historii, zbyt duża ilość bohaterów, zbyt odległe wątki, trudna konstrukcja, brak prawdopodobieństwa, przesada” "longueur prodigieuse, le mélange de tant d'histoires diverses, leur trop grand nombre d'acteurs, la trop grande antiquité de leurs sujets, l'embarras de leur construction, leur peu de vraisemblance, l'excès dans leur caractère„ (Du Plaisir, Le Parnasse réformé, 1685)

To co nazywamy powieścią, to fikcyjne opowieści o przygodach miłosnych, napisane prozą, kunsztownie dla przyjemności i nauczania czytelników. Nazywam je fikcją, aby odróżnić je od historii prawdziwych. Dorzucam miłosne przygody, bo głównym wątkiem powieści powinna być miłość. Muszą być napisane prozą, aby było to zgodne z przyjętymi w naszej epoce zasadami. Muszą być napisane kunsztownie, respektując pewne reguły, w przeciwnym razie będzie to bezładne nagromadzenie, bez porządku i bez uroku. Ce qu'on appelle proprement romans sont des fictions d'aventures amoureuses, écrites en prose avec art pour le plaisir et l'instruction des lecteurs. Je dis des fictions, pour les distinguer des histoires véritables. J'ajoute, d'aventures amoureuses, parce que l'amour doit être le principal sujet du roman. Il faut qu'elles soient écrites en prose, pour être conformes à l'usage de ce siècle. Il faut qu'elles soient écrites avec art, et sous de certaines règles; autrement ce sera un amas confus, sans ordre et sans beauté. Pierre-Daniel Huet, La Lettre sur l'origine des romans (List o pochodzeniu powieści), 1670

Pierwsza klasyfikacja: l'abbé Lenglet- Dufresnoy (1734), Jean Sgard w Le Roman français à l'âge classique , Poche, 2000

Powieść pastoralna: L'Astrée (Astrea) Honoré d'Urfé ( ) Źródła: antyczny romans grecki (np. Dafnis i Chloe, Longos nazywany Sofistą), Bukoliki Wergiliusza, Romanse włoskie (Arcadia, Sannazar, 1502, Aminta Tasso, 1572) i hiszpańskie (Diana Montemayor, 1542)

Publikacja Astrei : , pięć części, dwie ostatnie opublikowane przez Baltazara Baro, sekretarza autora zmarłego w 1625 Astrea : na brzegu Lignon, w Forez, w Galii w V wieku.

« Cette bergerie […] n’est véritablement que l’histoire de ma jeunesse sous la personne de qui j’ai représenté les diverses passions ou plutôt folies qui m’ont tourmenté l’espace de cinq ou six ans » Mistyczna koncepcja miłości : uroda kobiety budzi pragnienie piękna, które budzi pragnienie dobra, dobra absolutnego, czyli prawdy = Boga. Astrea, Celadon, Diana i Sylwander Adamas, jego córka Alexis Amasis, Galatea, Leonida Polemas, Hylas

Thamire, zdrętwiały z przerażenia i Calidon,odwracający się ze zgrozą, patrzą na twarz Célidée, która oszpeciła się diamentowym pierścionkiem.

Powieść heroiczna źródło: Amadis z Walii, anonimowy romans rycerski, opublikowany w Saragossie w 1526, przetłumaczony na francuski w Reprezentanci: Gomberville, Polexandre, 1637; La Calprenède, Cassandre (10 tomów, ), Cléopâtre (12 tomów,1647), Faramond (1661, nieskończony); Madeleine de Scudéry, Ibrahim ou l'Illustre Bassa (1641, z bratem Georges), Artamène albo Wielki Cyrus (10 tomów, ), Clélie, historia rzymska (10 tomów, )

Carte de Tendre / Mapa czułości Le fleuve de l’Inclination / Rzeka Inklinacji Tendre sur Inclination / Czułość nad Inklinacją Petits soins / Troskliwość Assiduités / Wytrwałość Empressements / Gorliwość Jolis Vers / Piękne poematy Billets galants / Wytworne bileciki Lac d’Idifférence / Jezioro Obojętności Mer dangereuse / Niebezpieczne Morze

Powieść komiczna i parodystyczna. źródła: satyry łacińskie (Satyrykon Petroniusza), hiszpańskie romanse pikarejskie / łotrzykowskie (Guzman d'Alfarache, Mateo Aleman, trad. Chapelain, Żywot młodzika niepoczciwego, Quevedo), Parodie powieści heroicznej i pastoralnej (Don Kichot, Cervantes, 1605), tradycja rabelezjańska.

Reprezentanci: Charles Sorel, L'Histoire comique de Francion /Przygody Francjona. Opowieść ucieszna,1623, poprawiona w 1626 i 1633, Le Berger extravagant /Pasterz dziwaczny, 1627, a także: La Bibliothèque française (1664) i De La Connaissance des bons livres / O znajomości dobrych ksiażek (1671) Tristan L'Hermite, Le Page disgracié / Paź w niełasce (1643), Cyrano de Bergerac L'Autre monde / Inny Świat w dwóch częściach: Les Etats et Empires de la Lune / Państwa i Królestwa Księżyca (1657) et Les Etats et Empires du Soleil / Państwa i Królestwa Słońca (1662), Paul Scarron, Le Roman comique / Opowieść ucieszna w 2 częściach (1651 et 1657), Antoine Furetière, Le Roman bourgeois / Powieść mieszczańska(1666).

Le Roman comique:parodia ozdobnego języka powieści sentymentalnej, obecność ironii,realizm komiczny,realizm społeczny / karykaturalność, powieściowość, imiona bohaterów, mieszanie stylu wysokiego i niskiego. „Nie potrafię zdać wam dokładnej relacji, co robił potem; czy wieczerzał, czy też poszedł spać głodny – jak to czynią nędzni romansopisarze, każdą godzinę dnia swoich bohaterów według własnego pomysłu regulując„ (rozdz. 9)

Noms propres / Imiona : La Rancune : avoir de la rancune / la rancœur contre qq : ressentiment / Złośliwiec La Rappinière : le rapt / la rapine : un enlèvement, vol, pillage ? Rabusiewicz Ragotin : un ragot/une ragote :personne petite et grosse, fam. Bavardage, médisance / Fąfel Le Destin / Los L’Étoile / Gwiazda

Złośliwiec tedy liczył się do tych mizantropów, którzy nienawidzą wszystkich, a i siebie nie lubią […] psotny jak stara małpa, a zawistny jak pies La Rancune, le comédien qui "était de ces misanthropes qui haïssent tout le monde, et qui ne s'aiment pas eux mêmes, [...] malicieux comme un vieux singe, et envieux comme un chien" (I, 5) Szynkarka widząc, że łamią jej meble rozwrzeszczała się żałośnie i wniebogłosy. Może polegliby wszyscy od ciosów stołkami, od kuksańców i kopniaków, gdyby kilku urzędników […] nie nadbiegło zwabionych hałasem un tripot "où s'assemblent tous les fainéants de la ville. [...] La tripotière, qui voyait rompre ses meubles, emplissait l'air de ses cris pitoyables. Vraisemblablement, ils devaient périr par coups d'escabeaux, de pieds et de poings, si quelques-uns des magistrats de la ville [...] ne fussent accourus à la rumeur."( I,3)

Źródła: XIIIe s. Novellino; Dekameron Boccaccio (1352, trad. fr. 1414) i jego liczne adaptacje i tłumaczenia np. Cent nouvelles nouvelles /Sto nowych nowel w 1461, Małgorzata z Nawarry, Heptameron ( ); Bandello, Histoires tragiques / Historie tragiczne (1554), Cervantes, Nouvelles exemplaires /Nowele przykładne (1613, trad. fr. François Rosset).

Autorzy francuscy: François Rosset, Histoires tragiques / Historie tragiczne (1614); Jean-Pierre Camus: Evénements singuliers /Dziwne wydarzenia (1628), Les Spectacles d'horreur /Spektakle grozy (1630), L'Amphithéâtre sanglant / Krwawy Amfiteatr(1630); Charles Sorel, Nouvelles françaises / Nowele francuskie (1623); Jean Segrais, Nouvelles françaises (1657), Paul Scarron, Nouvelles tragi-comiques / Nowele tragi- komiczne(1661), Mlle de Scudéry, Célinte, pierwsza nowela (1661), Mme de La Fayette, La Princesse de Montpensier / Księżna de Montpensier (1662); Donneau de Visé, Nouvelles nouvelles (1663); Mme de Villedieu, Les Désordres de l'amour / Zamieszania miłosne (1675), Mlle Bernard, Histoire de la rupture d’Abénamar et de Fatime /Historia zerwania Abenamara i Fatimy, 1696