Podstawy żywienia dzieci i młodzieży Dietetyk Aleksandra Lewandowska

Zdrowie Kondycja Inteligencja Otyłość Cukrzyca Choroby układu krążenia

Otyłość

Otyłość Otyłość nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej w organizmie. Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet. Otyłość jest chorobą i prowadzi do powstawania innych chorób.

OTYŁOŚĆ Wykluczenie psychospołeczne Nadciśnienie Kamica nerkowa Kamica pęcherzyka żółciowego Cukrzyca 2 Bezdech senny Stłuszczenie wątroby Deformacje układu kostno stawowego Wykluczenie psychospołeczne OTYŁOŚĆ

GENY? W ciągu ostatnich dziesięcioleci nastąpił wzrost rozwoju otyłości. Wzrost ten znacznie przewyższa wszelkie możliwe zmiany w puli genowej. PAMIETAJ: To, czy geny zostaną uaktywnione, zależy w dużej mierze od ciebie, od twojego stylu życia, na który składa się przede wszystkim sposób żywienia oraz aktywność fizyczna.

DODATNI BILANS ENERGETYCZNY

ŚNIADANIE 603kcal 25% energii pochodzącej z sacharozy (150 kcal) Tj. 38 gramów cukru !! 9,5 saszetki X 3 x2 x3

ŚNIADANIE 412 kcal 17% energii pochodzącej z sacharozy Tj. 17gramów cukru 4 saszetki x3 x3

ŚNIADANIE 783 kcal !!!

x3 385 kcal

PRÓCHNICA W wieku 3 lat u 64% dzieci stwierdza się próchnicę zębów mlecznych i średnio 4/ 20 to zęby próchnicowe. W wieku 6 lat częstość występowania próchnicy wynosi 76%, czyli 5/20 zębów. W wieku 12 lat próchnica zębów stałych diagnozowana jest u 81,11% dzieci, czyli 3/28 zębów jest próchnicowa. Młodzież 18-letnia w 93,89% ma próchnicę zębów stałych i dotyczy ona średnio około 7 zębów spośród 32 zębów stałych. U 18-latków dochodzi do usuwania zębów!

PRÓCHNICA Produkty kariogenne Produkty kariostatyczne Suszone owoce Mleko i jego przetwory Batoniki, ciasteczka Gorzka czekolada Chipsy Owoce i warzywa Pączki Mięso, ryby, jaja Dżemy Masło, margaryna Ciasto z owocami Zielona herbata Sucharki Kakao

Nieprawidłowe odżywianie UKŁAD KRĄŻENIA Nieprawidłowe odżywianie nadciśnienie hiperlipidemia miażdżyca chns

UKŁAD KRĄŻENIA Choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów. Typowe zmiany miażdżycowe stwierdza się w aorcie już u 10-latków, a w tętnicach wieńcowych u ok. połowy 15 -19-latków

CUKRZYCA Cukrzyca –choroba charakteryzująca się hiperglikemią, wynikającą z defektu produkcji lub działania insuliny.  Cukrzyca typu 2, polega na zmniejszonej wrażliwości tkanek na insulinę. Cukrzyca typu 1 polega na pierwotnym, niedostatecznym wydzielaniu insuliny, przy zachowaniu normalnej wrażliwości tkanek na ten hormon.

STOPA CUKRZYCOWA

Piramida zdrowego żywienia 2x 3-4x 5x

10 zasad zdrowego odżywiania Dzień zaczynaj od śniadania! Zjadaj 5 posiłków dziennie ( co ok. 3h) Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. Ograniczaj spożycie tłuszczów, w szczególności zwierzęcych. Ograniczaj spożycie soli, cukru, słodyczy, słodkich napojów. Kolacje spożywaj lekkostrawną i niskokaloryczną, nie później niż 2h przed snem. Ryby jedz min 2x w tygodniu. Pamiętaj o spożywaniu pieczywa z pełnego ziarna. Stosuj prawidłową obróbkę termiczną. Zachowaj odpowiednie proporcje składników odżywczych.

UDZIAŁ MAKROSKŁADNIKÓW W DIECIE

BIAŁKA PEŁNOWARTOŚCIOWE Białka pełnowartościowe to białka, które zawierają wszystkie niezbędne dla organizmu aminokwasy.

BIAŁKA NIEPEŁNOWARTOŚCIOWE Białka niepełnowartościowe - to białka, które nie zawierają kompletu niezbędnych aminokwasów.

BIAŁKA -obciąża pracę nerek i wątroby -powoduje biegunki, Nadmiar białka Niedobór białka -obciąża pracę nerek i wątroby -powoduje biegunki, -odwodnienie, -kwasice metaboliczne, -odwapnienie kości. -zahamowanie wzrostu, -opóźnienie rozwoju, -niedokrwistość, -spadek odporności, -zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej (obrzęki), - wyniszczenie organizmu

TŁUSZCZE ZWIERZĘCE zawierają nasycone kwasy tłuszczowe nienasycone kwasy tłuszczowe dostarczają witaminy A, D, K.

TŁUSZCZE ROŚLINNE dostarczają nienasyconych kwasów tłuszczowych, zawierają NNKT, dostarczają witaminę E,

TŁUSZCZE nasycone jednonienasycone wielonienasycone nadmiar prowadzi do: -wzrostu złego cholesterolu, -miażdżycy i nadwagi, - chorób nowotworowych jelita grubego, piersi, prostaty Źródła: masło, smalec, tłuste mięso, wędliny, podroby tłuste mleko, sery, produkty typu fast food, chipsy, krakersy, wyroby cukiernicze, ciastka ciastka z kremem, herbatniki -obniżają cholesterol całkowity i frakcję złą LDL zwiększając frakcję HDL , -przeciwdziałają miażdżycy, Źródła: oliwa z oliwek, olej rzepakowy -zmniejszają stężenie triglicerydów -zmniejszają cholesterol całkowity i zły LDL NNKT to źródło kwasów omega 3 i omega 6 n-3: tłuste ryby morskie, olej rzepakowy, lniany n-6 olej sojowy, słonecznikowy, kukurydziany, z pestek winogron

CUKRY PROSTE CUKRY ZŁOŻONE PODZIAŁ Glukoza Fruktoza Sacharoza Laktoza Łatwo się wchłaniają, gwałtownie podnoszą poziom cukru we krwi CUKRY ZŁOŻONE Glikogen Skrobia Błonnik Wolno się wchłaniają, łagodnie podnoszą poziomu cukru we krwi

WĘGLOWODANY Proste Złożone produkty zbożowe jasne makarony, biały ryż, jasne pieczywo, owoce świeże i suszone mleko, słodycze, płatki śniadaniowe, cukier, miód, dżem. mąka razowa, makarony razowe, kasze (gryczana, jęczmienna), pieczywo: razowe, żytnie graham, płatki owsiane,jęczmienne, nasiona strączkowe suche, ziemniaki.

Nadmierna podaż prowadzi do: CUKRY PROSTE Nadmierna podaż prowadzi do: otyłości chorób serca – miażdżycy chorób nowotworowych próchnicy zębów zaparć wahania nastroju agresji zaburzeń pamięci i koncentracji

ILE CUKRU?

BŁONNIK Błonnik pokarmowy: to zespół ścian komórkowych roślin nie trawionych i nie wchłanianych w przewodzie pokarmowym. Odgrywa istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu przewodu pokarmowego, regulacji pracy jelit oraz przeciwdziała zaparciom. Zalecenia: 0,5g/1kg mc

SKŁADNIKI MINERALNE -Ca Funkcje: podstawowy materiał budulcowy zębów i kości. odpowiada za prawidłowe krzepnięcie krwi, skurcz mięśni, działanie układu nerwowego i pracy serca. Niedobór wapnia krzywica osteoporoza Na niedobory wapnia może wpływać jego nadmierne wydalanie z moczem spowodowane m.in. przez duże spożycie białka i dużą zawartość soli w diecie.

ŹRÓDŁA Ca

FUNKCJE WITAMINY D Wzrost wchłaniania wapnia i fosforu Witamina D Wzrost wchłaniania wapnia i fosforu Wzrost i rozwój kości, Remodelacja kości Utrzymanie homeostazy wapniowej Poprawa wrażliwości na insulinę Wspomaga działanie układu odpornościowego Wzrost resorpcji zwrotnej Ca Synteza skórna

WITAMINA D - niedobory Skłonności do infekcji, Choroby na tle autoagresji, Zwiększona częstość zachorowań na nowotwory złośliwe, Zaburzenia gospodarki węglowodanowo-tłuszczowej – zespół metaboliczny, Zwiększona częstość zachorowań na choroby układu sercowo-naczyniowego, Krzywica, osteoporoza, osteomalacja,

Suplemetacja witaminy D 1000 jednostek (IU) od października do kwietnia

ŹRÓDŁA WITAMINY D Źródło Ilość (IU/100 g) Śledź w oleju 808 Gotowany/pieczony łosoś 540 Ryby z puszki (tuńczyk, sardynki) 200 Żółtko jajka 54/żółtko Ser żółty 7,6-28 Mleko krowie 4-1,2

USTAWA MINISTRA ZDROWIA I MEN O co właściwie chodzi ???

SÓL I CUKIER – biała śmierć Skutki nadmiaru soli w diecie Skutki nadmiaru cukrów prostych Nadciśnienie, Niewydolność serca Otyłość Udary mózgu Próchnica Sprzyja zakażeniu Helicobacter Pylori  Miażdżyca Rak żołądka Choroby nowotworowe osteoporoza Zaparcia Kamica nerkowa Wahania nastroju/ nadpobudliwość/ agresja Nadmierne pragnienie-> słodkie napoje ->otyłość zaburzenia pamięci i koncentracji

Sól w produktach 0,38-1,78g/100 g 1,5g/100g 1,2-4,0 g/100g 1,4g/100g

W sklepiku szkolnym znajdują się jedynie produkty: GŁÓWNE ZAŁOŻENIA W sklepiku szkolnym znajdują się jedynie produkty: zawierające nie więcej niż 10 g cukrów w 100 g/ml produktu gotowego do spożycia, o niskiej zawartości sodu/soli, tj. zawierające nie więcej niż 0,12 g sodu lub równoważnej ilości soli na 100 g/ml środka spożywczego lub o obniżonej zawartości sodu/soli.

STOŁÓWKA Różnorodność produktów Produkty zawierające nie więcej niż 10 g tłuszczu w 100 g produktu gotowego do spożycia. Jedna porcja potrawy smażonej na tydzień. Jedna lub więcej porcji owoców każdego dnia w posiłku obiadowym. Porcja ryby, co najmniej raz w tygodniu. Sól: – w procesie przygotowania posiłku jest stosowana sól o obniżonej zawartości sodu, Sól nie jest stosowana po procesie przygotowania posiłku (dzienne spożycie soli powinno wynosić nie więcej niż 5 g – 1 łyżeczka)

W PRAKTYCE…

SÓL W PRAKTYCE

1500 kcal dziennie. założenia Śniadanie 25% ->375 kcal II śniadanie Obiad 30% ->450 kcal Podwieczorek Kolacja Wapń 1500mg Sód max 1938 mg (5 g soli) n6-n3 1:1 ( 4:1) % sacharozy Max 10% Białko 15% Tłuszcze 30% Węglowodany 55%

DZIENNY JADŁOSPIS czy odpowiedni? Śniadanie (362kcal) Płatki kukurydziane- szklanka Herbata + 2 łyżeczki cukru Mleko spożywcze, 3,5% tłuszczu –szklanka + łyżeczka cukru Drugie śniadanie (1526kcal) Drożdżówka Baton "Snickers" Coca Cola -puszka Chipsy paprykowe- mała paczka Obiad (582kcal) Ziemniaki – 2 sztuki kotlet schabowy Marchewka z groszkiem, gotowana- ½ szklanki Masło ekstra- łyżeczka Olej rzepakowy uniwersalny- łyżeczka Podwieczorek (391kcal) Herbatniki „HIT” z nadzieniem czekoladowym- 4 sztuki Sok wieloowocowy - szklanka Kolacja (515kcal) Bułka pszenna Ser, Gouda tłusty- plaster Parówki popularne- 1 sztuka Sos keczup- łyżka Energia: 3376 kcal Białko:9,2% Tłuszcze: 45,9% n-3:n-6= 1:10 Węglowodany:44,8% % sacharozy: 14,5% Wapń:848mg Sód: 3334mg (bez dosalania)

GŁÓWNE BŁĘDY ŻYWIENIOWE Zbyt małe spożycie ryb Nadmierne spożycie kcal przy niskiej aktywności fizycznej. Nadmierna zawartość tłuszczu i soli. Brak pierwszego śniadania. Zastępowanie posiłków słodyczami i słodkimi napojami. Zbyt małe spożycie warzyw, owoców oraz produktów mlecznych Zbyt małe spożycie produktów pełnoziarnistych i roślin strączkowych Podwójne obiady Zbyt późne spożywanie kolacji. Nie podawanie dzieciom produktów, których sami nie lubimy

aleksandra_lewandowska@vp.pl