ZAGROŻENIA DOMOWEJ APTECZKI „Pozamedyczne używanie leków przez młodzież” 24 KWIETNIA 2014 r.

Polak się leczy !- samowola i diagnoza u dr. Google'a? Ponad 4 mln Polaków zrezygnowało z usług medycznych. Zamiast porady u specjalisty jako źródło wiedzy o wybrali Internet.

Dr GOOGLE Głównym doradcą jest wyszukiwarka Google. Obecnie jest to około 2,7 mln zapytań o "ból”. Najczęściej wyszukiwane hasła to: "ból brzucha" - 201 tys., "ból głowy" - 110 tys. , "ból gardła" zapytało 74 tysiące internautów

SPOŻYCIE LEKÓW PRZEZ POLAKÓW Krajowy rynek farmaceutyczny jest jednym z najszybciej rozwijających się. Średnio, każdego dnia niespełna dwa miliony Polaków kupuje leki. W większości to leki, które można kupić bez recepty, preparaty witaminowe i leki przeciwbólowe. Tylko 13 proc. osób zażywających leki czyta ulotki informacyjne. W spożyciu leków wyprzedza nas tylko Francja.

Polskie szuflady pełne tabletek Przeciętny Polak: > kupuje rocznie 34 opakowania leków > spożywa 4 tabletki dziennie są to leki kupowane bez recepty oraz suplementy diety – OTC /Over the counter/

LEKOMANIA Niejednokrotnie jest to lek przepisywany przez lekarza, ale przyjmowany zbyt długo lub w zbyt dużych ilościach, co powoduje przestrojenie czynności psychicznych i fizycznych do tego stopania, że przerwanie przyjmowania leku powoduje objawy abstynencyjne.

PRZYCZYNY (1) Dostępność /kioski, stacje benzynowe, supermarkety/ (2)Wpływy medialne, reklamy (3) Zażycie tabletki jest łatwiejsze i wygodniejsze niż dieta, ćwiczenia, wysiłek fizyczny

PRZYCZYNY / Efekt uboczny Leczenie się na własną rękę. (1) uzależnienie od tzw. „bezpiecznych leków”, które znoszą ból, zmęczenie, stres, pozwalają zasnąć (2) najczęściej zaczyna się od leków przeciwbólowych czy nasennych a później jest już tylko gorzej

PRZYCZYNY / Efekt uboczny Lekomania skutkiem zaburzeń emocjonalnych nadużywanie leków przez chorych na depresję, psychozy, stany lękowe, nerwice “Od leków nasennych byłam uzależniona blisko 4 lata. Bez tabletki zwyczajnie nie mogłam zasnąć, wściekałam się, wstawałam w nocy i łykałam, byle wreszcie paść na twarz – opisuje internautka, użytkowniczka forum psychologicznego Nerwica.com.”

PRZYCZYNY / Efekt uboczny Na tym samym forum inny użytkownik napisał: – “Ja zaczynam dzień od dwóch tabletek uspokajających, żona choruje na nerwicę depresyjno-maniakalną. Jej lekarka przepisała mi coś na uspokojenie tylko wiecie, jak jest "pan weźmie pół i powinno być dobrze". Tylko że łykam pięć na dzień, w głowie hula, ale ważne żeby człowiek przebrnął przez kolejny dzień.”

UWAGA !! Jeśli zauważysz, że bliska ci osoba obsesyjnie pilnuje, aby zawsze mieć dostęp do jakiś farmaceutyków, na pewno warto się temu przyjrzeć bliżej.

OSOBOWOŚCI PODATNE NA UZALEŻNIENIA Osoby będące w ciągłym „dołku”, są stale niezadowolone i nie żyją w zgodzie ani ze sobą ani z otoczeniem. Osoby te albo znajdują jakąś substancję albo zachowanie, które powoduje ulgę w cierpieniach – „poszukiwacze ulgi“ Osoby, dla których bodźce docierające z zewnątrz nie są wystarczające. Osoby te szukają wrażeń - “łowcy nagród”.

NAJBARDZIEJ PODATNI NA UZALEŻNIENIE SĄ MŁODZI LUDZIE Najczęściej uzależnieniu od leków ulegają: <> Nastolatki 14 - 18 lat <>Dorośli 35 - 45 lat

PRZYCZYNY LEKOMANII WEDŁUG MŁODZIEŻY Ciekawość - chęć spróbowania nowych rzeczy. Nacisk ze strony rówieśników – niechęć do wyróżniania się w grupie. Frustracja - ucieczka od problemów w szkole i w domu. Nuda - nie ma się czym zająć. Niska samoocena - uciekanie się do leków w celu podniesienia swej wartości. Chęć zwiększenia swojej wydolności psychofizycznej.

LEKI – UŻYWANIE POZAMEDYCZNE ZESTAWIENIE – 2013 Na podstawie wywiadu w trakcie korzystania z oferty placówki pomocowej „KONTAKT” przy ul. Elektoralnej 26, w Warszawie

DZIEWCZĘTA :- 14- 15 lat [ogółem 121-osób] GRUPA LEKÓW WIEK [lat] Epizod Systematyczne (Min. 3 x w tygodniu –dłużej niż 30 -dni) Przeciwbólowe Wykrztuśne Uspakajające 14 13 x 15 19 17 11 9 23

DZIEWCZĘTA :- 16- 17 lat [ogółem 83-osoby] GRUPA LEKÓW WIEK [lat] Epizod Systematyczne (Min. 3 x w tygodniu-dłużej niż 30 -dni) Przeciwbólowe Wykrztuśne Uspakajające 16 19 x 8 22 17 7 15 9 X {M} 10

CHŁOPCY :- 14- 15 [ogółem 56-osób] GRUPA LEKÓW WIEK [lat] Epizod Systematyczne (Min. 3 x w tygodniu –dłużej niż 30 -dni) Przeciwbólowe Wykrztuśne Uspakajające 14 7 x 4 6 10 15 11

CHŁOPCY :- 16- 17 [ogółem 53-osoby] GRUPA LEKÓW WIEK [lat] Epizod Systematyczne (Min. 3 x w tygodniu –dłużej niż 30 -dni) Przeciwbólowe Wykrztuśne Uspakajające 16 3 X {M} X{M} 11 x 9 14 17 10 6

ZESTAWIENIE {%} DZIEWCZĘTA

ZESTAWIENIE {%} CHŁOPCY

OBJAWY LEKOMANII Uporczywy brak apetytu, chudnięcie. Zmiany w wyglądzie, np. przekrwione oczy, niewyraźna mowa, niezręczne ruchy. Zmiany zachowania, np. nagłe zmiany nastroju, długie nieobecności w domu, niewytłumaczona potrzeba samotności, unikanie przyjaciół i członków rodziny. Słabe wyniki w szkole, np. gorsze stopnie, słaba koncentracja, brak zainteresowania nauką, dotychczasowym hobby lub pracą. Podejrzane tabletki lub kapsułki znajdowane w rzeczach osobistych. Znikanie leków przepisywanych na recepty z domowej apteczki.

POWIKŁANIA Tolerancja leku - gdy osoba nadużywająca leku potrzebuje coraz większych dawek w celu uzyskania tego samego skutku. Uzależnienie od leku - gdy osoba uzależniona doznaje objawów odstawienia, jeśli przestanie brać dany lek. Halucynacje i inne zaburzenia umysłowe (zależnie od leku). Uszkodzenie różnych narządów ciała (zależnie od leku).

LEKOMANIA WŚRÓD MŁODZIEŻY Badania ESPAD: Odsetki uczniów w wieku 15-16 lat, którzy uznali leki uspokajające za łatwe do zdobycia

TEST „CZY JESTEŚ UZALEŻNIONY OD LEKÓW?” Zmodyfikowany test CAGE umożliwiający wstępne rozpoznanie lekomanii

T E S T „pytania, na które szukaj odpowiedzi” 1. Czy zdarzały się w Twoim życiu takie okresy, kiedy odczuwałaś/eś konieczność ograniczenia ilości przyjmowanych leków (nasennych, uspokajających lub przeciwbólowych)? 2. Czy zdarzało się, że różne osoby z Twojego otoczenia denerwowały Cię uwagami na temat zbyt długiego czasu lub nadmiernej ilości przyjmowanych przez Ciebie leków (nasennych, uspokajających lub przeciwbólowych)? 3. Czy zdarzało się, że odczuwałeś wyrzuty sumienia lub wstyd z powodu przyjmowania przez długi czas leków (nasennych, uspokajających lub przeciwbólowych)? 4. Czy zdarzało Ci się, że rano po przebudzeniu pierwszą rzeczą było przyjęcie leku dla uspokojenia lub „postawienia się na nogi”? *Udzielenie co najmniej dwóch twierdzących odpowiedzi na powyższe pytania wskazuje na znaczne prawdopodobieństwo istnienia uzależnienia od leków. 
Oprac. dr med. Bohdan T. Woronowicz

„Nadchodzi wieczór. Nie mamy już nic do ćpania „Nadchodzi wieczór. Nie mamy już nic do ćpania! Na szczęście istnieją apteki całodobowe. Tylko w co się zaopatrzyć? Acatar jest drogi… i jeszcze tyle roboty z nim. Kupujemy Acodin, stary dobry dekstrometorfan wychodzi najekonomiczniej.”

ACODIN Najlepszy lek zwalczający suchy kaszel. /dekstrometorfan DXM/ Powoduje /przy dawce 30 tabletek/: (1) Początkowo: pobudzenie, euforię, wizje (2)Później: niezborność ruchów, chwianie się, rozbieganie oczu, mówienie bez sensu, zaczerwienienie skóry, swędzenie, podwyższenie temperatury usypia

Liczba osób zatrutych DXM w latach 2009-2013

Odsetek kobiet i mężczyzn zatrutych DXM

Średnia wieku zatrutych DXM

„Na szczęście facetka w aptece nie zauważyła nic dziwnego i sprzedała nam 2 opakowania Acodinu… Wziąłem wszystkie 30 tabletek i popiłem Coca-Colą.”

ACODIN Długotrwałe branie dużych dawek leku: (1) trwałe dysfunkcje układu nerwowego (2) zanik uczuciowości wyższej /nie kochają, nie współczują/ * Od 2008 roku Naczelna Izba Lekarska apeluje o usunięcie acodinu z listy leków sprzedawanych bez recepty

„Nie kupujcie więcej niż trzy paczki Aviomarinu, bo to może wzbudzić niepokój pani magister…”

AVIOMARIN Zawiera dimenhydrynat, organiczny związek chemiczny wykazujący działanie przeciwhistaminowe. (1) Działa depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy. Osoba przyjmująca dawkę powyżej 500 mg może mieć bardzo realistyczne omamy zarówno słuchowe, jak i wzrokowe. Zarejestrowani już kilka wypadków śmiertelnych po zażyciu większej dawki tego leku.

Zawiera pseudoefedrynę. ACATAR Zawiera pseudoefedrynę.

„Co powiedzieć kobiecie w aptece „Co powiedzieć kobiecie w aptece? Przecież to preparat dla kobiet, a tu wpada facet i prosi o cztery paczki Tantum Rosa… W końcu podchodzę do lady i mówię, że mama mnie przysłała.”

TANTUM ROSA, TANTUM VERDE Zawiera benzydaminę, która w dawce powyżej 500 mg powoduje halucynacje wzrokowe i słuchowe oraz drgawki.

„Wybrałem się do apteki z zamiarem kupna 2 paczuszek antidolu i thiocodinu…”

Thiocodin, antidol Zawiera kodeinę, pochodną morfiny, która w większych dawkach powoduje silne pobudzenie organizmu.

„Pseudoefedrynę polecam do nauki – 4 tabletki Sudafedu na początek…”

SUDAFED Zawiera pseudoefedrynę, która zastosowana w większych dawkach wywołuje pobudzenie, usuwa zmęczenie np. w czasie nauki

TUSSIPECT Zawiera efedrynę, która pobudza, stosowany przez studentów podczas sesji a także zwiększonego wysiłku fizycznego.

Leki przeciwbólowe bez recepty idą w Polsce jak woda <> aż 75 proc. Polaków odczuwa ból, który uniemożliwia im normalne funkcjonowanie, -<> prawie siedmiu na dziesięciu nie wie, gdzie znaleźć najbliższą poradnię leczenia bólu <> Polacy nie wiedzą, jak leczyć ból <> nie ufają także lekarzom i dlatego kupują środki dostępne bez recepty <> ślepo wierzą w reklamy <> kilka tysięcy osób rocznie trafia do szpitali z powodu nadużywania leków przeciwbólowych

SZAŁWIA JAKO NARKOTYK Szałwia wieszcza (Salvia divinorum) to roślina typowa dla południowej i środkowej Ameryki. Jest aktywatorem receptorów opioidowych kappa w mózgu, które różnią się od tych pobudzanych przez heroinę lub morfinę.

SZAŁWIA WIESZCZA Obecnie sprzedawana w postaci suszu, który dodaje się do ręcznie robionych papierosów / skrętów lub do fajek wodnych. Krótkotrwałe efekty – już po minucie pojawiają się psychodeliczne odczucia- halucynacje, psychozy, zmiany w postrzeganiu wzrokowym, wahania emocjonalne, wysoce zmienne postrzeganie rzeczywistości i samego siebie. Efekt utrzymuje się do 30 minut.

TRAMADOL, Najważniejsze substancje opioidowe to: kodeina, morfina, heroina. Są one zaliczane także do opiatów ze względu na ich naturalne pochodzenie roślinne. Kodeina i morfina są szeroko stosowane w medycynie jako narkotyczne środki w zwalczaniu silnego bólu.

TRAMADOL – jako silny środek….. Dłuższemu przyjmowaniu towarzyszą objawy takie jak: (1) uzależnienie (2) tolerancja (3) zespół abstynencyjny (w przypadku nagłego odstawienia) (4) nerwowość (5) Lęki nocne (6) jaśnienie włosów (7) nerwobóle (8) bezsenność

STILNOX Stilnox może wywołać uzależnienie. Leku nie wolno podawać pacjentom z mocno zaburzoną funkcją wątroby oraz cierpiącym na napadowo występujący bezdech nocny. Leku nie wolno podawać pacjentom w ostrych zatruciach alkoholem, barbituranami oraz opiatami. Lek podaje się ostrożnie pacjentom którzy przekroczyli 65 rok życia. Preparat upośledza sprawność psychofizyczną, dlatego też nie wolno prowadzić pojazdów mechanicznych, ani wykonywać czynności precyzyjnych w trakcie jego stosowania.

STILNOX- jako silny środek…. (1) Zawroty głowy. (2) Ospałość. (3) Biegunka. (4) Splątanie. (5) Zaburzenia pamięci. (6) Zaburzenia artykulacyjne. (7) Koszmarne sny. (8) Utrudniona percepcja. (9)Zaburzenia równowagi z upadkami. (10) Halucynacje. Dawkowanie Dawkę ustala lekarz. Zazwyczaj 5-10 mg bezpośrednio przed ułożeniem się do snu.

ŚRODKI ODCHUDZAJĄCE ZAWIERAJĄCE EFEDRYNĘ Efedryna jest stymulantem, której pobudzające działanie jest wynikiem stymulowania wydzielania katecholamin, adrenaliny i noradrenaliny, które przyspieszają uwalnianie tłuszczu z komórek tłuszczowych i pobudzają układ nerwowy.

ŚRODKI ODCHUDZAJĄCE Po dłuższym przyjmowaniu tego rodzaju środków pojawił się szereg działań niepożądanych, a nawet przypadki śmiertelne. Do objawów tych należały m.in. drżenie rąk, dreszcze, niepokój, zawroty głowy, wzrost tętna, nadmierne pocenie się. Na działania niepożądane szczególnie narażone były osoby otyłe – główni odbiorcy tych preparatów, którzy często mieli dodatkowo problemy z sercem, tarczycą lub nadciśnieniem.

Pierwszy w Polsce lek na bazie marihuany W grudniu 2012 roku Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych dopuścił do obrotu produkt leczniczy Sativex, zawierający Delta-9-tetrahydrocannabinolum oraz Cannabidiolum. Sativex znajdzie zastosowanie w łagodzeniu umiarkowanych oraz ciężkich objawów spastyczności u pacjentów cierpiących na stwardnienie rozsiane, u których stosowanie innych leków okazało się nieskuteczne.

CO MOŻESZ ZROBIĆ –aby zapobiedz problemom ? Otwarcie porozmawiaj z dzieckiem o nadużywaniu leków. Wytłumacz, dlaczego leki są szkodliwe. Ważne jest, aby twoje dziecko wiedziało, że chcesz mu pomóc, ponieważ je kochasz. Spędzaj czas ze swoim dzieckiem. Staraj się poznać je oraz jego problemy. Unikaj palenia i picia, zwłaszcza w obecności dzieci. Dawaj dobry przykład. Zachęcaj dziecko do podjęcia różnych zajęć w domu lub na świeżym powietrzu (np. czytanie, malowanie, szachy, muzyka, przedstawienia, taniec, sporty, itp.). Poszukaj profesjonalnej pomocy.

Dziękuję za uwagę. Materiał opracowała: – Psychoprofilaktyk Grażyna Piotrkowska Korekta merytoryczna:- Psychoterapia Janusz Zimak Warszawa, 2013 /2014 Fundacja Na Rzecz Zapobiegania Narkomanii >MARATON< Warszawa ul. Elektoralna 26, 00 – 892 WARSZAWA , tel. [ 22 ] 620 – 64 - 35, fax. (22) 620 – 28 – 31 , kom. 603 703 321 e –mail; grazynamaraton@o2.pl