GRZYWNA Gabriela Piekut

Definicja  Grzywna jest karą majątkową (pieniężną), która polega na obowiązku uiszczenia określonej kwoty na rzecz Skarbu Państwa.  Należy do kar nieizolacyjnych.

 Ustawodawca wymienia ją na pierwszym miejscu w katalogu kar, co stanowi wskazówkę dla sądu zgodnie z którą, należy ją stosować zawsze wtedy, gdy nie ma potrzeby wymierzenia kary surowszej.

Formy kary grzywny Grzywna może być określona: 1) W stawkach dziennych (przestępstwa, przestępstwa skarbowe) 2) Kwotowo (wykroczenia, wykroczenia skarbowe)

Granice kary grzywny Kodeks karny – art. 33 Zgodnie z kk grzywnę wymierza się w stawkach dziennych, określając liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki.  Liczba stawek dziennych: od 10 do 540*  Wysokość stawki dziennej**: od 10 do zł * Maksymalnie 810 stawek dziennych w przypadku nadzwyczajnego obostrzenia ** Przy obliczaniu wysokości stawki dziennej bierze się pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe

Granice kary grzywny orzekanej za wykroczenia Art. 24 KW W Kodeksie wykroczeń kara grzywny jest określana kwotowo. Wymierza się ją w wysokości: Od 20 do zł* Wymierzając grzywnę bierze się pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste i rodzinne, stosunki majątkowe oraz możliwości zarobkowe. *O ile ustawa nie stanowi inaczej.

Postacie kary grzywny  Jako kara samoistna: 1) jeżeli jest przewidziana w ramach ustawowego zagrożenia za dany występek (najczęściej alternatywnie z innymi karami); 2) w przypadku zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary na podstawie art. 60 § 6 pkt 3 i 4; 3)  Jako kara kumulatywna : Wymierzana obok kary pozbawienia wolności w przypadku gdy sprawca działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub gdy taką korzyść osiągnął (art. 33 § 2 kk) – fakultatywnie.  Jako kara akcesoryjna w przypadku warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności sąd może orzec grzywnę, jeżeli jej wymierzenie na innej podstawie nie jest możliwe (art. 71 § 1) - fakultatywnie

Formy wykonywania kary grzywny  Czyste (jednorodne) – wykonanie całej grzywny w ten sam sposób: - dobrowolna zapłata; - ściągnięcie w drodze egzekucji; - praca społecznie użyteczna (zastępcza forma); - zastępcza kara pozbawienia wolności (zastępcza forma); - rozłożenie na raty; - umorzenie; - zaliczenie tymczasowego aresztowania lub innego pozbawienia wolności na poczet kary grzywny (1 dzień rzeczywistego pozbawienia wolności = 2 stawki dzienne grzywny).  Złożone (niejednorodne) – wykonywanie grzywny w sposób mieszany (co najmniej 2 formy czyste na raz)

Dobrowolne wykonanie  Jest to podstawowa forma wykonania kary grzywny.  Skazany ma obowiązek dobrowolnie uiścić grzywnę na rzecz Skarbu Państwa.  Sąd wzywa skazanego do uiszczenia kary grzywny w terminie 30 dni (skazany może również uiścić grzywnę przed wezwaniem).

Egzekucja  Egzekucję prowadzi się w przypadku bezskutecznego upływu wyznaczonego przez sąd terminu.  Egzekucję grzywny prowadzi się na podstawie KPC, chyba że Kodeks karny wykonawczy stanowi inaczej.  W sprawach egzekucji właściwe są sądy rejonowe oraz komornicy sądowi.  Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2006r. W sprawie egzekucji grzywien, kar pieniężnych, opłat sądowych i kosztów postępowania w sprawach cywilnych.

Formy zastępcze  Praca społecznie użyteczna  Zastępcza kara pozbawienia wolności

Zasady zamiany dla grzywny w stawkach dziennych: Dla grzywny określonej kwotowo: 1 miesiąc pracy społecznie użytecznej* = 10 stawek dziennych 1 miesiąc pracy społecznie użytecznej* = grzywna do zł *z zaokrągleniem w górę do pełnego miesiąca

Praca społecznie użyteczna art. 45 kkw Polega na wykonywaniu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze od 20 do 40 godzin w stosunku miesięcznym. Przesłanki (muszą być spełnione łącznie): 1) Egzekucja grzywny okazała się bezskuteczna lub z okoliczności sprawy wynika, że byłaby ona bezskuteczna; 2) Grzywna nie przekracza 120 stawek dziennych lub zł; 3) Skazany nie sprzeciwi się zamianie kary grzywny na pracę społecznie użyteczną. Na postanowienie w przedmiocie zamiany grzywny na pracę społecznie użyteczną przysługuje zażalenie. Zamiana kary grzywny na pracę społecznie użyteczną jest zawsze fakultatywna

Zastępcza kara pozbawienia wolności art. 46 kkw Zastępczą karę pozbawienia wolności odbywa się w zakładzie typu półotwartego w systemie zwykłym, chyba że szczególne względy przemawiają za umieszczeniem skazanego w zakładzie innego typu lub systemu. Na postanowienie w przedmiocie zarządzenia wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności przysługuje zażalenie. Przesłanki: 1) Egzekucja grzywny okazała się bezskuteczna lub z okoliczności sprawy wynika, że byłaby ona bezskuteczna; 2) Skazany nie wyraził zgody na podjęcie pracy społecznie użytecznej albo uchyla się od jej wykonania lub 3) Zamiana grzywny na pracę społecznie użyteczną jest niemożliwa lub niecelowa.

Zasady zamiany Dla grzywny w stawkach dziennych: Dla grzywny określonej kwotowo: 1 dzień pozbawienia wolności = 2 stawki dzienne grzywny Z tym że zastępcza kara pozbawienia wolności nie może przekroczyć 12 miesięcy lub górnej granicy ustawowego zagrożenia za dane przestępstwo (w przypadku gdy ustawodawca nie przewidział kary pozbawienia wolności w danym przypadku, kara zastępcza nie może przekroczyć 6 miesięcy pozbawienia wolności) 1 dzień pozbawienia wolności = grzywna od 20 do zł

Zwolnienie z form zastępczych  Skazany może się w każdym czasie zwolnić od zastępczej kary pozbawienia wolności, jak również od wykonywania pracy społecznie użytecznej przez złożenie kwoty pieniężnej przypadającej jeszcze do uiszczenia tytułem kary grzywny.  W razie częściowego uiszczenia grzywny prezes sądu lub wyznaczony sędzia zarządza zmniejszenie kary zastępczej w stosunku do wpłaconej kwoty.

Wstrzymanie wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności Art. 48a Wprowadzo- ny ustawą z 20 lutego 2015r. o zmianie ustawy – Kodeks kary oraz niektórych innych ustaw  Sąd może w każdym czasie wstrzymać wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności zarządzonej na podstawie art. 46 § 1 Kkw, pod warunkiem, że skazany oświadczy na piśmie, że podejmie pracę społecznie użyteczną i podda się rygorom z nią związanym.  Wstrzymanie następuje do czasu wykonania pracy społecznie użytecznej lub złożenia kwoty pieniężnej przypadającej jeszcze do uiszczenia tytułem kary grzywny  Jeśli skazany uchyla się od wykonania pracy społecznie użytecznej, sąd obligatoryjnie zarządza wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności  Wymiar pozostałej do wykonania pracy społecznie użytecznej lub zastępczej kary pozbawienia wolności określa sąd, kierując się zasadami określonymi w art. 45 § 1 i 3 oraz art. 46 § 2-4 Kkw (zasady zamiany)  W przedmiocie wstrzymania wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności przeprowadza się posiedzenie, w którym wziąć udział mogą: prokurator, sądowy kurator zawodowy, skazany oraz jego obrońca  Zażalenie przysługuje na postanowienie w przedmiocie: - wstrzymania wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności, - zarządzenia wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności, - określenia wymiaru pozostałej do wykonania pracy społecznie użytecznej, - określenia wymiaru pozostałej do wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności.  Istnieje zakaz ponownego wstrzymania wykonania tej samej zastępczej kary pozbawienia wolności.

Rozłożenie na raty art. 49  Zawsze fakultatywnie  Na postanowienie w przedmiocie rozłożenia grzywny na raty przysługuje zażalenie. Przesłanka: jeżeli natychmiastowe wykonanie kary grzywny pociągnęłoby dla skazanego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki. Okres:  Na okres nieprzekraczający 1 roku (zasada).  Na okres nieprzekraczający 3 lat w wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie, zwłaszcza, gdy wysokość grzywny jest znaczna.

Odwołanie rozłożenia na raty art. 50 kkw  Obligatoryjnie: jeżeli ujawniły się nowe lub poprzednio nieznane okoliczności, istotne dla rozstrzygnięcia.  Fakultatywnie: jeżeli skazany uchybił terminowi płatności choćby jednej raty, chyba że wykaże, iż nastąpiło to z przyczyn od niego niezależnych. Na postanowienie w przedmiocie odwołania rozłożenia na raty przysługuje zażalenie.

Umorzenie kary grzywny art. 51 kkw Przesłanki (muszą być spełnione łącznie): 1) Skazany nie uiścił grzywny z przyczyn od niego niezależnych 2) Wykonanie kary w innej drodze okazało się niemożliwe lub niecelowe 3) Zachodzi szczególnie uzasadniony przypadek  Zawsze fakultatywnie  Grzywnę można umorzyć w części, a wyjątkowo – w całości  Nie przeprowadza się egzekucji, jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że byłaby bezskuteczna  Na postanowienie w przedmiocie umorzenia grzywny przysługuje zażalenie

Dodatkowe informacje  Obecnie Kkw nie przewiduje możliwości odroczenia, ani warunkowego zawieszenia kary grzywny.  W przypadku wykonywania kary grzywny właściwy jest sąd, który orzekał w pierwszej instancji.  Skazany pozostaje w swoim środowisku społecznym (rodzinnym, zawodowym), nie jest narażany na kontakt ze światem przestępczym w jednostce penitencjarnej. Kara ta nie prowadzi również do stygmatyzacji skazanego.