Choroby alergiczne u dzieci Joanna Lange Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego AM w Warszawie

Co to jest „marsz alergiczny”? ASTMA AZS ANN WYSTĘPOWANIE WIEK DZIECKA

Atopowe zapalenie skóry

Definicja Jest to przewlekła i nawrotowa dermatoza zapalna, której towarzyszy wybitny świąd i charakterystyczny obraz zmian skórnych.

Czynnik wywołujące i zaostrzające atopowe zapalenie skóry podrażnienie mechaniczne, wełna, kurz, detergenty, chemikalia Staphylococcus aureus drapanie alergeny wyprysk k-ka Langerhansa świąd sucha skóra, zaburzona bariera ochronna skóry limf. Th2 eozynofil psychika, neuropeptydy nieprawidłowa odpowiedź autonomiczna nieprawidłowości limfocytów T CD4+, zaburzona równowaga komórek Th1/Th2 podwyższone stężenie IgE

Atopowe zapalenie skóry-mieszana etiologia predyspozycje genetyczne; czynniki zewnętrzne: alergeny pokarmowe alergeny zewnątrzpochodne (kurz domowy, pleśnie) czynniki infekcyjne (Staphylococcus aureus) alergeny kontaktowe u dorosłych

Kryteria Hanifina i Rajki

Kryteria PODZIAŁ: cechy podstawowe (główne); cechy mniejsze (dodatkowe) ROZPOZNANIE: 3 cechy podstawowe i 3 cechy mniejsze

Cechy podstawowe typowa morfologia i lokalizacja zmian na skórze – wiek chorych; świąd; przewlekły i nawrotowy charakter; w wywiadzie atopia u pacjenta lub w jego rodzinie;

Świąd - nie ma atopowego zapalenia skóry bez świądu

Cechy mniejsze (dodatkowe) suchość skóry; rybia łuska; rogowacenie przymieszkowe; obecność nadwrażliwości typu I (IgE-zależna); podwyższone stężenie IgE w surowicy; wczesny początek choroby; upośledzenie odporności komórkowej i skłonność do zakażeń skóry; skłonność do niespecyficznego stanu zapalnego rąk i stóp; zapalenie brodawek sutkowych; zapalenie czerwieni wargowej (cheilitis);

Cechy mniejsze (dodatkowe) nawrotowe zapalenie spojówek; objaw Dennie-Morgana (dodatkowy fałd skórny poniżej dolnej powieki); keratokonus (stożek rogówki); przednia katarakta; przebarwienie powiek i skóry wokół oczu; rumień twarzy; łupież biały; świąd podczas pocenia; pogrubienie fałdów na szyi; nietolerancja wełny; nietolerancja pokarmowa; wpływ czynników środowiskowych i stresu; biały dermografizm.

Cechy mniejsze atopowego zapalenia skóry Objaw Dennie-Morgana Wyprysk pieniążkowaty Biały dermografizm

Zmiany na twarzy zajęcie policzków objaw Dennie Morgana zmiany w okolicach pozausznych zmiany na skórze czaszki

Zmiany na twarzy zajęcie policzków

Zmiany na twarzy objaw Dennie Morgana

Zmiany na twarzy zmiany w okolicach pozausznych

Zmiany na twarzy zmiany na skórze czaszki

Zmiany na kończynach lokalizacja w fałdach skóry zgięcia łokciowe doły podkolanowe fałdy na szyi

Zmiany na kończynach zajęcie kończyn

Zmiany na kończynach zajęcie kończyn

Zmiany na kończynach zajęcie kończyn - ssanie palca

Okolice zasłonięte pieluszką z reguły nie są zajęte

Staphylococcus aureus Powikłania bakteryjne nadkażenia: stała kolonizacja bakteriami możliwość rozwoju infekcji infekcje wirusowe: wirusy z grupy herpes inne wirusy reperkusje psychiczne Staphylococcus aureus

Zakażenia Staphylococcus aureus

Zakażenia wirusem z rodzaju herpes infekcje zlokalizowane ospopodobne uszkodzenie skóry Kaposi

infekcje zlokalizowane uszkodzenie typu Kaposi

Inne wirusy wirusy z rodzaju varicella-zoster wirus papilloma - brodawki zwykłe pox wirus - molluscum contagiosum wirusy z rodzaju varicella-zoster

Atopowe zapalenie skóry u dzieci Zapalenie na skórze powiek Łupież biały Wyprysk pieniążkowaty Zapalenie na skórze dłoni - lichenifikacja

Manifestacja kliniczna i histopatologiczna . Rumień . Obrzęk . Zmiany pęcherzowe . Obrzęk w przebiegu wyprysku . Lichenifikacja

Manifestacja kliniczna Histopatologia Zaczerwienienie skóry, które znika pod uciśnięciem skóry szkiełkiem koresponduje z rozszerzeniem powierzchownych kapilar

Elementy grudkowe korespondują z obrzękiem skóry

subkliniczne gromadzenie płynu Stan gąbczasty subkliniczne gromadzenie płynu obrzęk międzykomórkowy naskórka

obrzęk w przebiegu wyprysku Pęcherze śródnaskórkowe pęknięcie pęcherzy śródnaskórkowych

Śródnaskórkowe zgrubienia Lichenifikacja Śródnaskórkowe zgrubienia Zgrubienia naskórkowe w miejscach toczącego się przewlekłego procesu zapalnego

Atopowe zapalenie skóry u dorosłych Zmiany na twarzy i na szyi Ciężki wyprysk atopowy

Atopowe zapalenie skóry u dorosłych Uczulenie kontaktowe na nikiel Wyprysk na skórze dłoni

Leczenie atopowego zapalenia skóry

Identyfikacja i eliminacja czynników wyzwalających zmiany chorobowe Leczenie atopowego zapalenia skóry Identyfikacja i eliminacja czynników wyzwalających zmiany chorobowe odpowiedni dobór środków czyszczących (mydła, preparaty do prania); regulacja temperatury i wilgotności powietrza; eliminacja znanych alergenów wywołujących zaostrzenia (pokarmy, alergeny powietrznopochodne);

Identyfikacja i eliminacja czynników wyzwalających zmiany chorobowe Leczenie atopowego zapalenia skóry Identyfikacja i eliminacja czynników wyzwalających zmiany chorobowe rozwiązywanie problemów emocjonalnych, unikanie sytuacji stresowych; opanowywanie zakażeń: Staphylococcus aureus - zazwyczaj makrolidy, cefalosporyny I generacji, wirusy z rodzaju herpes - ewentualnie leczenie acyclowirem; grzybice - Pityrosporum ovalae; zakażenie świerzbowcem.

Leczenie atopowego zapalenia skóry nawodnienie skóry; stosowanie środków zmiękczających; stosowanie preparatów steroidowych; identyfikacja i w miarę możliwości eliminacja czynników zaostrzających przebieg choroby: substancje drażniące; alergeny; stres; zakażenia skóry

Leczenie atopowego zapalenia skóry Świąd ważny cel - opanowanie świądu; nasilenie świądu: sucha skóra w zimie; pocenie się w miesiącach letnich; wełna - drażnienie skóry; środki drażniące - mydła, substancje rozpuszczające tłuszcze; stres; ekspozycja na alergeny i inne.

Zasady pielęgnacji suchej skóry unikanie kontaktu z czynnikami drażniącymi – rękawice ochronne; mycie – preparaty emolientowe o kwaśnym pH; unikanie maceracji naskórka – krótki prysznic; unikanie wysokiej temperatury do kąpieli; nie wycierać, osuszać, w ciągu 5 minut – nałożyć emolient; natłuszczanie skóry co 2 -4 godzin !!!! (czas działanie emolientu w AZS do 1 godziny); unikanie nadmiernej ekspozycji na słońce; nie używać preparatów w formie oliwki oraz mydeł glicerynowych - wysuszają skórę !!!!

Leczenie atopowego zapalenia skóry Leki antyhistaminowe histamina nie jest jedynym mediatorem odpowiadającym za świąd; nasilenie świądu w nocy - leki sedatywne na noc - I generacja (hydroksyzyna, diphenhydramina); doksepina - trójpierścieniony antydepresant - działa na H1 i H2;

Kortykosteroidy do stosowania miejscowego Leczenie atopowego zapalenia skóry Kortykosteroidy do stosowania miejscowego

Zasady stosowanie steroidów na skórę podstawa leczenia zmian wypryskowych; stosować łącznie z preparatami zmiękczającymi skórę; nie stosować steroidów fluorowanych na skórę twarzy, okolicę narządów płciowych zewnętrznych i okolice fałdów skórnych; nakładać tylko na skórę zmienioną chorobowo;

Blokada receptora dla KS Kortykosteroidy miejscowe Tachyfilaksja Blokada receptora dla KS Terapia przerywana I ETAP 7-14 dni codziennie II ETAP 3-6 miesięcy 1-2 x w tygodniu 1 x dziennie steroidy 5-6 x podłoże

FTU – fingertip unit – jednostka czubka palca dorosłej 2 FTU = 1 g maści (kremu)

Siła działania steroidów GRUPA Nazwa handlowa Nazwa międzynarodowa I Dermovate – maść, krem 1% Propionian clobetazonu Diprolene – maść 0,05% Dwupropionian betametazonu II Diprosone – maść 0,05% Elocom – maść 0,1% Pirośluzan mometazonu III Cutivate – maść 0,005% Propionian flutikazonu Kuterid Walerianian betametazonu Advantan – krem 0,1% Aceponat metylprednizolonu IV Polcortolon – maść 0,1% Acetonid triamcynolony Elocom – krem, lotio 0,1% Flucinar – maść 0,025% Acetonid fluocinolonu

Siła działania steroidów GRUPA Nazwa handlowa Nazwa międzynarodowa V Cutivate - krem 1% Propionian flutikazonu Laticort – maść, krem 0,1% Maślan hydrokortizonu Locoid Flucinar – krem 0,025% Acetonid fluocinolonu Lorinden – maść 0,02% Pivalat flumetazonu VI Polcortolon – krem 0,1% Acetonid triamcynolonu Laticort – lotio 0,1% Maślan hydrocortizonu Lorinden – krem 0,02% Acetonid triamcynolony VII Dexapolcort – aerozol 0,01% Dexametazon Mecortolon – krem 0,5% Prednizolon Hydrocortyzon – krem 1% Hydrocortyzon

Leczenie atopowego zapalenia skóry Edukacja chorych edukacja pacjentów i ich rodzin; wytłumaczenie charakteru choroby - przewlekłość, przebieg z okresami remisji i zaostrzeń; ustalanie planu leczenia na każdej wizycie.

Astma oskrzelowa

Astma oskrzelowa Definicja astmy obejmuje trzy charakterystyczne jej cechy: 1. zmienne w czasie zaburzenia wentylacji typu obturacyjnego 2. nadreaktywność oskrzeli 3. przewlekły proces zapalny w oskrzelach

Leczenie Terapia przyczynowe objawowe Prawidłowe rozpoznanie Efekt końcowy

Nie wszystko co „świszcze” jest astmą oskrzelową

Diagnostyka różnicowa obturacji oskrzeli u dzieci młodszych Astma oskrzelowa Zespoły aspiracyjne Ciało obce Zakażenia wirusowe Zapalenie oskrzelików Refluks żołądkowo-przełykowy Zespół dyskinetycznych rzęsek Tracheobronchomalacja Zwężenia tchawicy i oskrzeli Wady serca ..... Prawidłowe rozpoznanie

Świszczący oddech a wiek Wiek dziecka Przyczyny Noworodki, niemowlęta i dzieci do 3-go roku życia bronchiolitis dysplazja oskrzelowo – płucna wiotkość krtani i tchawicy przetoka tchawiczo- przełykowa obturacyjne zapalenie oskrzeli pierścień naczyniowy odpływ żołądkowo – przełykowy wady serca Niezależnie od wieku astma oskrzelowa aspiracja ciała obcego mukowiscydoza guzy śródpiersia, płuc, przepukliny niewydolność lewokomorowa dysfunkcja strun głosowych

Fizjologia - grasica

Mukowiscydoza

Ciało obce Po lewej rozdęcie prawego płuca spowodowane obecnością ciała obcego. Po prawej niedodma płata środkowego i dolnego prawego płuca – 3 miesięczna obecność ciała obcego – kierownicy samochodzika-zabawki.

Przetoka przełykowo- tchawicza

Zespół dyskinetycznych rzęsek Zaburzenia transportu śluzowo-rzęskowego są częścią obrazu astmy, ale nie należy zapominać o zespole nieruchomych rzęsek. Przekrój rzęsek – po prawej brak wewnętrznych ramion dyneinowych.

Toxocariasis 3 letnia dziewczynka z infestacją Toxocara canis – Eoz > 5000/mm3, podwyższone IgE Objawy – duszność, objawy obturacji, czasami przypominające astmę.

Torbiel oskrzelopochodna

Podwójny łuk aorty

Objawy kliniczne i najważniejsze badania dodatkowe pozwalające na rozpoznanie astmy u dzieci 1. Epizody duszności ze świszczącym oddechem i napadowym kaszlem, zwłaszcza w nocy. 2. Okresowe lub stałe zaburzenia czynności układu oddechowego typu obturacyjnego wykrywane przy pomocy spirometru i badaniem PEF. 3. Dodatnie testy prowokacyjne świadczące o nadreaktywności oskrzeli. 4. Zmienność PEF rano i wieczorem, oraz odwracalność obturacji po beta-2-mimetykach i kortykosteroidach wykrywana badaniem PEF. 5. Okresy bezobjawowe trwające różnie długo. 6. Towarzyszące objawy alergii ze strony innych narządów (np. błony śluzowej nosa, spojówek, skóry).

Badania czynności układu oddechowego próba rozkurczowa, czyli test odwracalności obturacji po 2-mimetykach testy nieswoistej prowokacji oskrzeli (ocena stopnia reaktywności oskrzeli, ujawniająca nadreaktywność) ocena wskaźnika zmienności PEF – pomiary wykonuje się za pomocą indywidualnych mierników (peak flow meter) inne: pletyzmografia, metoda oscylacji wymuszonych

Badania czynności układu oddechowego Próba rozkurczowa, czyli test odwracalności obturacji po 2-mimetykach ocena parametrów drożności oskrzeli (najczęściej FEV1 – maksymalna objętość wydechowa pierwszosekundowa, ewentualnie szczytowy przepływ wydechowy – PEF) przed i po podaniu krótko działającego 2-mimetyku (np. salbutamol 200–400 µg w inhalatorze ciśnieniowym) zwiększenie wartości analizowanych parametrów o 12–15% po 15–20 minutach od podania leku jest uważane za wynik dodatni, potwierdzający rozpoznanie

badanie ważne dla rozpoznania astmy – ujemny wynik nie wyklucza jej Badania czynności układu oddechowego Próba rozkurczowa wzrost FEV1 o 12 - 15% badanie ważne dla rozpoznania astmy – ujemny wynik nie wyklucza jej

Badania czynności układu oddechowego Test nieswoistej prowokacji oskrzeli ujawnia charakterystyczną dla astmy nadreaktywność parametry referencyjne (FEV1, PEF) oceniane są przed i po ekspozycji na czynniki nieswoiste (fizyczne, fizykochemiczne, chemiczne lub farmakologiczne) zmniejszenie wartości FEV1 o 20% potwierdza stan nadreaktywności oskrzeli

spadek FEV1 o 20% Badania czynności układu oddechowego Test nieswoistej prowokacji oskrzeli spadek FEV1 o 20%

Czynniki zwiększające nadreaktywność oskrzeli narażenie na czynniki środowiskowe 1 – 3 tygodni czynniki zawodowe uczulające miesiące zakażenia dróg oddechowych 3 – 6 tygodni zanieczyszczenia powietrza 1 tydzień palenie tytoniu Nieokreślone chemiczne czynniki drażniące dni do miesięcy

Leki i czynniki zmniejszające nadreaktywność oskrzeli Nazwa leku Minimalny czas pomiędzy badaniem a ostatnią dawką krótko działające β-mimetyki 8 godzin leki rozszerzające o pośrednim czasie działania – ipratropium 24 godziny długo działające β-mimetyki (tiotropium) 48 godzin doustne leki rozszerzające oskrzela: płynna postać teofiliny preparaty o przedłużonym działaniu długo działające preparaty tefiliny 12 godzin β-mimetyki w formie doustnej kromoglikan dwusodowy nedokromil leki przeciwhistaminowe 3 dni leki antyleuktrienowe kawa, herbata, czekolada, cola w dniu badania

Monitorowanie nasilenia choroby

Leczenie Terapia przyczynowe objawowe Prawidłowe rozpoznanie Efekt końcowy

Lepiej zapobiegać niż leczyć !!!!!! profilaktyka pierwszorzędowa; profilaktyka drugorzędowa; profilaktyka trzeciorzędowa

Profilaktyka pierwszorzędowa unikanie dymu tytoniowego i narażenia na jego działanie, szczególnie w okresie ciąży i we wczesnym dzieciństwie; narażenie na dym tytoniowy powinno być wyeliminowane z miejsc pracy; unikanie nadmiernej wilgoci w pomieszczeniach oraz zmniejszenie narażenia na alergeny powietrznopochodne; karmienie piersią do 4-6 miesiąca życia; nie ma specjalnych zaleceń dietetycznych dla karmiącej matki; zmniejszenie ekspozycji na alergeny inhalacyjne małych dzieci z grupy wysokiego ryzyka (kurz domowy, karaluchy, zwierzęta futerkowe); eliminacja uczulających i bardzo drażniących substancji z miejsca zatrudnienia (jeżeli brak takiej możliwości konieczna kontrola stężenia)

Profilaktyka drugorzędowa leczenie wyprysku atopowego u dzieci celem zapobiegania rozwojowi chorób alergicznych układu oddechowego; leczenie nieżytu nosa i zapalenia spojówek celem zmniejszenia ryzyka rozwoju astmy oskrzelowej; u dzieci już uczulonych na roztocza kurzu domowego, sierści zwierząt, karaluchy - zmniejszenie narażenia na kontakt z tymi alergenami; odsunięcie od pracy pracowników narażonych zawodowo na czynniki drażniące, jeżeli rozwijają objawy z nimi związane;

Profilaktyka trzeciorzędowa eliminacja białek mleka krowiego u dzieci na nie uczulone; przy konieczności suplementacji diety – preparaty hypoalergiczne; pacjenci z astmą oskrzelową, pyłkowicą lub wypryskiem uczuleni na alergeny domowe powinni wyeliminować lub znacząco zmniejszyć narażenie na nie celem poprawy kontroli przebiegu tych chorób i prewencji zaostrzeń; leczenie powinno być przede wszystkim skierowanie na zmniejszenie stanu zapalnego; u chorych z nietolerancją NLPZ należy bezwzględnie przestrzegać zakazu podawania kwasu acetylosalicylowego i innych NLPZ;

Leki w astmie oskrzelowej „kontrolerzy” steroidy (wziewne/systemowe) długo-działający beta2 -agoniści; leki antyleukotrienowe; metyloksantyny; kromony; „łagodzące objawy” szybko-działający beta2 -agoniści (wyjątek formoterol); steroidy systemowe; leki antycholinergiczne;

?

?

W przewlekłym leczeniu astmy oskrzelowej beta – sympatykomimetyki długo działające nie powinny być stosowane w monoterapii, ale zawsze w skojarzeniu z wziewnymi glikokortykosteroidami.

Objawy niepożądane GKS za bezpieczną i optymalna dawkę uważa się – 7 mg dziennie prednisonu (encorton) oraz 200 mcg flutikazonu i 400 mcg budesonidu; (prof. Chlebna – Sokół); ogólne: upośledzona mineralizacja kości; zaburzenia wzrastania……. miejscowe: grzybica jamy ustnej – przedłużacze!!!!! ból gardła, chrypka, bezgłos; kaszel;

Inhalatory proszkowe Inhalator suchego proszku w postaci Dysku

Inhalatory proszkowe Inhalator proszkowy typu Turbuhaler

Inhalatory ciśnieniowe Inhalator ciśnieniowy z dozownikiem Babyhaler – przystawka objętościowa do podawania leków z MDI u dzieci od 1 mies. do 5. rż.

Przedłużacze - spejsery

Przedłużacze - spejsery Przystawka objętościowa Aerochamber Volumatic – przystawka objętościowa dla dzieci powyżej 2,5–3 lat

Sposób korzystania ze spejsera Wykonywanie inhalacji z MDI połączonego z przystawką objętościową (Aeroscopic)

Inhalator ultradźwiękowy Przykład sprężarki przeznaczonej do pracy przerywanej – polski inhalator dyszowy D1 z nebulizatorem

Inhalator ultradźwiękowy

Inhalator pneumatyczny

Inhalatory pneumatyczne Moby - Neb Promenade Car

Nebulizatory

Nebulizator Elementy budowy nebulizatora Nebulizator połączony z maską twarzową

Sposób korzystania z nebulizatora Dziecko w trakcie nebulizacji leku

Terapia Efekt końcowy Prawidłowe rozpoznanie Leczenie przyczynowe objawowe Efekt końcowy

Cele postępowania w astmie Minimalne (idealnie brak) objawy przewlekłe, z objawami występującymi w czasie nocy włączanie Minimalne (rzadkie) zaostrzenia Brak konieczności zgłoszeń do IP i hospitalizacji Minimalne (idealnie brak) stosowanie w razie potrzeby leków rozkurczajacych oskrzela Bez ograniczeń aktywności, włączając wysiłek Dobowa zmienność PEF poniżej 20% (prawie) Prawidłowy PEF Minimalne (idealnie brak) działania niepożądane spowodowane stosowanym leczeniem

Czynność płuc u dzieci i dorosłych chorych na astmę 6 lat Wiek 20 lat % 100 14% wg Martinez i wsp. NEJM 1995 7% wg Weiss i wsp. AJRD 1992 Melbourne cohort Wg H. Bisgaard ESPACI Praga 2001

Czynność płuc u dzieci i dorosłych chorych na astmę a interwencja farmakologiczna (Irvin JACI 2000) Asthma is a syndrome where an imbalance exists between the forces that maintain airway patency and the forces that act to narrow, or close, airways. The child with asthma is a particular problem because of the rapid growth of the lung during growth that leaves it vulnerable. There is some evidence that asthma leads to impaired lung function in children because those children with untreated asthma show a loss of lung growth velocity. For unclear reasons, asthma is more frequent in boys. What drugs to use to treat childhood asthma is uncertain. Data show that glucocorticoids prevent the structure of the lung from fully developing. In children, the rationale for early intervention seems clear, but the exact means and criteria for initiation of the intervention are uncertain. Finally, childhood asthma raises fundamental issues and questions that are unique to the child with asthma and presents unique and many unresolved treatment dilemmas. (J Allergy Clin Immunol 2000;105:S540-6.)

Non-compliance – nieprzestrzeganie wskazań lekarskich Kategorie „non-compliance” Zamierzone (odrzucenie diagnozy lub metody leczenia) Niewygodny w podawaniu (zbyt często, duże, niewygodne opakowanie, zburzenie rytmu dnia) Brak akceptacji otoczenia – poczucie odmienności Brak odczuwalnej skuteczności leczenia Obawa przed działaniami niepożądanymi Wiara w nabycie odporności choroby na leczenie wskutek regularnego stosowania leku Strach przed uzależnieniem od leku Lek uważany za nienaturalny – nie ekologiczny Droga podania nienaturalna Niezamierzone Brak środków finansowych Nieprawidłowe przyjmowanie leków

Alergiczny nieżyt nosa

Alergiczny nieżyt nosa to zespół objawów klinicznych wywołanych przez IgE - zależną reakcję zapalną błony śluzowej nosa na alergen. Objawy: wyciek wodnistej wydzieliny z nosa, uczucie zatkania nosa, świąd, kichanie, ustępujące samoistnie lub pod wpływem leczenia.

Podział alergicznego nieżytu nosa „łagodny” -nie spełnia kryteriów: zaburza sen; utrudnia wykonywanie codziennych czynności; utrudnia pracę; uciążliwe objawy; „umiarkowany lub ciężki”: „okresowy” - objawy: przez mniej niż 4 dni w tygodniu; lub krócej niż 4 tygodnie; „przewlekły” - objawy: przez więcej niż 4 dni w tygodniu; i ponad 4 tygodnie;

Sezonowe alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa pyłkowica; katar sienny; gorączka sienna; alergia pyłkowa; przeziębienie czerwcowe;

Choroba ogólnoustrojowa pomimo lokalizacji objawów w obrębie nosa i spojówek. Należy do grupy chorób atopowych, czyli takich w których mechanizm jest mediowany immunoglobulina klasy E (typ I reakcji wg Gella i Coombsa). IgE ATOPIA ALERGEN OBJAWY ALERGEN 7-8 DNI

Sezonowe zapalenie błony śluzowej nosa występuje u ok Sezonowe zapalenie błony śluzowej nosa występuje u ok. 10 - 15% populacji. Pierwsze objawy - niezależnie od wieku. Rzadko - małe dzieci oraz pacjenci w wieku podeszłym. Najczęściej 16-24 roku życia. Przewaga mężczyzn. Dodatnie testy skórne u ok. 40% populacji.

Częstość występowania pyłkowicy (%) w wybranych krajach europejskich Dzieci < 15 r. życia 6 10,8 11,9-14,9 7,2-18,5 15 3 4,9 6,5 13,1

HISTORIA Starożytność - niektóre rośliny przyczyną kataru; V wiek p.n.e. -Talmud - opis choroby; 1565 r - Botalus, 1607 r - von Helmot; 1819 r - Bostock - okresowa choroba oczu nosa i płuc - ”gorączka sienna”; 1873 r - Blackley - opis choroby aktualny do dnia dzisiejszego

TERAŹNIEJSZOŚĆ PYŁKI OBJAWY

Pyłek - wywołuje objawy, gdy: zawiera czynnik bardzo aktywny; jest lekki i łatwo przenoszony przez wiatr; może być przenoszony na duże odległości; jest wytwarzany w dużej ilości; pochodzi od roślin rozpowszechnionych w danej okolicy;

Pyłki roślin Pyłek brzozy Pyłek artemisii Pyłek kasztanowca

Kalendarz pylenia - www. alergen. info. pl Region 1 Region 2 Region 3 Region 4

Algorytm leczenia nieżytu nosa Czy leczenie jest wskazane Objawy łagodne lub występujące sporadycznie Objawy umiarkowane lub długo utrzymujące się Objawy ciężkie donosowe steroidy plus doustne lub donosowe antyhistaminiki, plus leki antyleukotrienowe i alfa-1 adrenergiczne donosowe steroidy Doustne lub donosowe leki przeciwhistaminowe Zła kontrola Zła kontrola kontrola Jeśli objawy oczne: miejscowe antyhistaminiki lub miejscowe kromony Jeśli objawy oczne: miejscowe antyhistaminiki lub miejscowe kromony dodaj dalsze leczenie objawowe; krótkookresowe leczenie steroidami doustnie; immunoterapia;

Wstrząs anafilaktyczny

Adrenalina - wskazania wszyscy, którzy w przeszłości mieli reakcję anafilaktyczną lub są „bardzo uczuleni” uczuleni na jady owadów błonkoskrzydłych; uczuleni na pokarmy; u pacjentów z anafilaksją indukowana wysiłkiem;

Adrenalina - przeciwwskazania nie powinna być stosowana u pacjentów z niedokrwienną chorobą serca, nadciśnieniem tętniczym, nadczynnością tarczycy; inne: pheochromocytoma, napadowa tachykardia, przewlekle serce płucne, jaskra z wąskim kątem przesączania, ciężkie zaburzenia czynności nerek, gruczolak prostaty; nie powinna być stosowana z beta-blokerami oraz innym sympatykomimetykami.

Farmakokinetyka natychmiast działa po podaniu dożylnym oraz w ciągu kilku sekund po podaniu podskórnym lub domięśniowym; podskórnie – 0,01 mg/kgm.c. (1:1000) 0,3 – 0,5 ml dożylnie - najlepiej we wlewie z prędkością 5-20 µg/min w rozcieńczeniu 1:10000; forma inhalacyjna wymaga 10-20 dmuchnięć (dzieci 5-10), aby pojawiły się efekty układowe; ze względu na krótki okres półtrwania wymaga powtarzania iniekcji lub inhalacji co 10-20 minut;

Adrenalina - preparaty Epipen, Fastject - dawka 0,3 mg - dla dorosłych, do podawania domięśniowego, trwałość preparatu 30 miesięcy; Epipen Jr - dawka 0,15 mg - dla dzieci, do podawania domięśniowego, trwałość preparatu 30 miesięcy; Medihaler - Epi - 400 dawek po 0,15 mg - preparat do inhalacji - dawka dla dorosłych 10-20 , dla dzieci 5-10;

EpiPen® and EpiPen® JR;                                                                                                                 

Sposób użycia EpiPena 1. Wyjąć ampułkostrzykawkę z opakowania zabezpieczającego. 2. Usunąć szary „kapturek” z płaskiej końcówki ampułkostrzykawki. Ważne – ampułkostrzykawka jest „uzbrojona” – gotowa do użycia.

Sposób użycia EpiPena 3. Trzymać EpiPen w dłoni (nic nie naciskaj!) Przycisnąć czarną końcówkę do skóry, następnie zacząć dociskać całą strzykawkę, aż usłyszysz „klik". Oznacza to rozpoczęcie podawania adrenaliny. Przytrzymać przez 10-15 sekund (licz "1 słoń, 2 słonie, 10 słoni itd") – pozwala to na całkowite uwolnienie dawki. 4. Usunąć „pen” – uważać na igłę. Rozmasować miejsce po podaniu leku. W miejscu po iniekcji może pojawić się niewielkie krwawienie. Ucisnąć miejsce po iniekcji. Zapisać czas użycia adrenaliny. Zadzwonić po pomoc.

Popełniane błędy BŁĄD NUMER 1 BŁĄD NUMER 2 Czarna końcówka jest zaopatrzona w igłę, która powinna być „umieszczona” w środkowej części uda. Trzymanie za nią i iniekcja w kciuk (niebieska strzałka) jest bolesna i mało efektywna. BŁĄD NUMER 2 Dopóki „szary kapturek” jest nie zdjęty (niebieska strzałka) EpiPen nie działa !!!

Przyciska się czarną końcówkę do skóry. Popełniane błędy BŁĄD NUMER 3 Pacjent naciska białą końcówkę (niebieska strzałka) - EpiPen nie będzie działać. Przyciska się czarną końcówkę do skóry.

Dobra odpowiedź na adrenalinę jest czynnikiem potwierdzającym rozpoznanie anafilaksji.