WAPIEŃ Zięborak Paulina Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej Wydział Nauk o Materiałach i Środowisku Ochrona Środowiska WAPIEŃ Zięborak Paulina

SKAŁA OSADOWA - powstaje z utworów osadzonych i nagromadzoych na powierzchni Ziemi. W jej tworzeniu bierze kilka procesów : Wietrzenie (proces przygotowawczy) Transport Sedymentacja (proces prowadzący do złożenia osadu)

Skały osadowe dzieli się ze względu na genezę na : Skały okruchowe : np. piasek, żwir Skały chemiczne : np. gips, WAPIEŃ Skały organogeniczne : np. węgiel, fosforyt

WAPIEŃ Skała osadowa chemiczna, powstała w wyniku sedymentacji chemicznej z wytrącenia osadów bezpośrednio z roztworów. Zbudowana głównie z kalcytu i aragonitu, może zawierać domieszki takie jak: dolomit, chalcedon, kwarc i hematyt. Budowa ziarnista, krystaliczna lub oolitowa. Barwa wapieni może być biała (gdy nie ma żadnych domieszek), jasnoszara, kremowa, żółta, różowa, czerwona, a czasami nawet czarna.

Przykłady wapieni: wapień mikrytowy drobnoziarnisty –> spoiwo wapieni = mikryt utworzony przez niewidoczne makroskopowo kryształy węglanów o rozmiarach rzędu kilku tysięcznych milimetra. Fragment amonita wapień krynoidowy widoczne fragmenty łodyg liliowców; G. Ostrówka k. Gałęzic (G. Świętokrzyskie)

wapień detrytyczny składa się z intraklastów wapiennych (intraklasty – to rozdrobnione okruchy skalne, pochodzące z tego samego basenu sedymentacyjnego, co skała, którą tworzą ] Bałtów wapień numulitowy powstały ze szkieletów dużych otwornic

wapień onkoidowy zbudowane są z onkoidów - kilkumilimetrowych ziaren o fasolowatym kształcie i koncetrycznej budowie, powstałe w czasie wytrącania węglanu wapnia na fragmentach muszli itp. przy udziale glonów Małogoszcz, G. Świętokrzyskie

wapienie rafowe martwica wapienna zbudowane są głównie z węglanowych elementów szkieletowych koralowców. martwica wapienna Jest to skała jasno zabarwiona, porowata, powstała w wyniku wytrącenia kalcytu z wód źródlanych lub rzecznych, np. przy wodospadach

wapień muszlowy powstały w wyniku akumulacji skorup, najczęściej małżów lub ramienionogów muszlowiec wapień detrytyczny złożony z muszli (małży, ramienionogów) Karsznice muszlowiec marglisty wapień marglisty z muszlami (margiel to wapień z zawartością materiału ilastego), Wierzbica

wapień pelitowy z ooidami (powierzchnia przekroju) Wapień oolitowy charakterystyczne dla sedymentacji jurajskiej. Składają się z ooidów, czyli tzw. ziaren obleczonych o średnicy mniejszej niż 2 mm Stróża

wapienie litotamniowe kamieniołom Humieńce, Ukraina Są to zwapniałe plechy krasnorostów (wyspecjalizowane glony), które następnie uległy obtoczeniu Wapień laminowany czasami też można to określić jako stromatolit, efekt działania mat sinicowych/glonowych Grzegorzowice-Skały

wapień pelitowy dewoński wapień praktycznie gładki, bez ziaren Karsznice dewoński wapień Góry Świętokrzyskie

Karboński wapień, fragment rdzenia wiertniczego okolice Rzeszowa jurajski wapień z belemnitami Ogrodzieniec, Jura Krakowsko-Częstochowska jurajski wapień Jura Krakowsko-Częstochowska

Kreda Kreda pisząca - zbudowana jest głównie z mikroskopowych skorupek kokolitów i otwornic oraz bardzo drobnoziarnistego mikrytu. Duże złoża kredy występują w Polsce w okolicach Chełma, Zamościa i Siedlec. Kreda jeziorna ma odmienną genezę i skład .Często zawiera w swym składzie sporą ilość minerałów ilastych oraz szczątków roślinnych. Kredowe klify w Dover ( Wielka Brytania)

Jaskinia Niedźwiedzia - wapienna polewa Wskutek małej odporności wapieni na procesy krasowienia powstają malownicze formy rzeźby krasowej, m.in.: wywierzyska, lejki krasowe, uwały, jaskinie, żłobki krasowe. Jaskinia Niedźwiedzia (Sudety) - wapienna polewa

Jaskinia Mažarná w Veľká Fatra (Wielka Fatra) Karpaty Zachodnie (Słowacja) W komorze pomiędzy korytarzami, znajduje się interesująca misa wapienna z krystalicznie czystą wodą. Niczym nie zmącona, jest tak przejrzysta i klarowna, że stanowi prawdziwy klejnot tej jaskini

WYSTĘPOWANIE WAPIENI Wapienie należą do najbardziej rozpowszechnionych skał na świecie. W Polsce występują m.in.: na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, w Górach Świętokrzyskich, Tatrach, Pieninach i Sudetach.

ZASTOSOWANIE: Jest używany głównie w budownictwie, przemyśle wapienniczym, cementowym, chemicznym, cukrowniczym, w hutniczym (jako topnik, do wyrobu szkła), w rolnictwie (jako nawóz) oraz w energetyce jako sorbent w procesie odsiarczania spalin.

BIBLIOGRAFIA Fotografie zapożyczone ze strony: http://aghgrupab3.za.pl/skalki.htm http://gr.introne.com/teoria/Skaly/sk_osadinne.htm http://gr.introne.com/teoria/jura/skaly/wap_siedlec.htm  (25.11.2010 ok. godz. 1800 ) Encyklopedia Szkolna Geografia, wydawnictwo GREG , Kraków 2007