ZAKRZEPOWE ZAPALENIE ŻYŁ zapalenie żył powierzchownych zapalenie żył głębokich kończyn zakrzepica innych żył (żyły trzewne)

ZAKRZEPOWE ZAPALENIE ŻYŁ POWIERZCHOWNYCH żyła powierzchowna żyła powierzchowna skrzeplina żyła głęboka żyła głęboka FIZJOLOGIA PATOLOGIA

ZAKRZEPOWE ZAPALENIE ŻYŁ POWIERZCHOWNYCH Wędrujące (migrujące) zapalenie zakrzepowe żył powierzchownych - choroba Winiwatera-Bürgera (Bürgera) - objaw (relewator) raka płuca, żołądka, trzustki (zespół Trousseau) - zaburzenie równowagi między czynnikami prokoagulacyjnymi a ich antagonistami - obecność przeciwciał antykardiolipinowych, antykoagulantu tocznia, niedobór białek C, S,

ZAKRZEPOWE ZAPALENIE ŻYŁ POWIERZCHOWNYCH Zapalenie zakrzepowe żył powierzchownych - zakrzepowe zapalenie żyły odpiszczelowej lub jej rozgałęzień - zakrzepowe zapalenie w obrębie żylaków Jatrogenne zapalenie zakrzepowe żył powierzchownych Choroba Modora (zapalenie żył powierzchownych ściany klatki piersiowej i/lub jamy brzusznej)

ZAKRZEPOWE ZAPALENIE ŻYŁ POWIERZCHOWNYCH ROZPOZNAWANIE - postronkowate zgrubienia (żyłę czuć lepiej, wyraźniej niż zazwyczaj) miejscowa bolesność zaczerwienie zwiększone ucieplenie skóry

ZAKRZEPOWE ZAPALENIE ŻYŁ POWIERZCHOWNYCH LECZENIE usunięcie przyczyny (w jatrogennym zapaleniu - cewnika, prowadnicy, itd.) ciepłe okłady (płyn Burowa, altacet) miejscowo leki przeciwzapalne (salicylany) maści z heparyną opaska elastyczna leczenie chirurgiczne (wycięcie żylaków, poszerzeń żyłnych) uniesienie kończyny

ZAKRZEPOWE ZAPALENIE ŻYŁ POWIERZCHOWNYCH ZAPOBIEGANIE JATROGENNEMU ZAPALENIU ŻYŁ POWIERZCHOWNYCH cewnik możliwie wąski, nie dłuższy niż 45 mm cewnik wprowadzać unikając okolic stawów jałowość cewnik utrzymywać nie dłużej niż 48 godzin leki drażniące rozcieńczać solą fizjologiczną do długotrwałych wlewów dodawać 1000 j heparyny i 5-15 mg hydrokortyzonu na 1 litr płynu

ZAKRZEPOWE ZAPALENIE ŻYŁ GŁĘBOKICH żyła powierzchowna żyła powierzchowna skrzeplina żyła głęboka żyła głęboka FIZJOLOGIA PATOLOGIA

ZAKRZEPOWE ZAPALENIE ŻYŁ GŁĘBOKICH ETIOLOGIA uszkodzenie ściany żył (uraz mechaniczny, cewnikowanie, zakażenie bakteryjne, naciek nowotworowy, radioterapia) zwolnienie przepływu krwi (unieruchomienie – operacje, niewydolność krążenia, ciąża, gips, długotrwała podróż) zmiany w składzie krwi – elementów morfologicznych (nadpłytkowość, czerwnienica), czynników krzepnięcia (hiperfibrynogenemia w stanach zapalnych, po operacjach) uwolnienie tromboplastyn tkankowych (operacja, uraz) predyspozycje genetyczne (niedobór białek C, S, antytrombiny III, inhibitorów cz. V, VII, nieprawidłowy fibrynogen)

ZAKRZEPOWE ZAPALENIE ŻYŁ GŁĘBOKICH ROZPOZNAWANIE - ból obrzęk uogólniony kończyny, zwiększenie obwodu kończyny zmiana zabarwienia skóry (później także owrzodzenia) wzmożone ucieplenie skóry rozszerzenie żył powierzchownych

ZAKRZEPOWE ZAPALENIE ŻYŁ GŁĘBOKICH ROZPOZNAWANIE objaw Homansa (ból łydki i w dole podkolanowym przy biernym zgięciu grzbietowym stopy) objaw Mozesa (zwiększone napięcie tkanek pod powięzią goleni) objaw Payera (bolesność przy ucisku przyśrodkowej krawędzi stopy) przyspieszenie tętna nie uzasadnione innymi przyczynami

ZAKRZEPOWE ZAPALENIE ŻYŁ GŁĘBOKICH ROZPOZNAWANIE – BADANIA DODATKOWE flebografia kontrastowa ultrasonografia (Doppler) pletyzmografia impedancyjna rezonans magnetyczny, wysokorozdzielcza tomografia komputerowa flebografia izotopowa test z zastosowaniem 125 I-fibrynogenu

ZAKRZEPOWE ZAPALENIE ŻYŁ GŁĘBOKICH CZYNNIKI RYZYKA wiek ponad 40 lat długotrwałe unieruchomienie (udar mózgu, stan po zawale, operacja) uraz tkanek choroba nowotworowa przebyta zakrzepica żył głębokich ciąża i połóg stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych

ZAKRZEPOWE ZAPALENIE ŻYŁ GŁĘBOKICH CZYNNIKI RYZYKA otyłość żylaki kończy dolnych choroby serca zespół nerczowy czerwienica nadpłytkowość zaburzenia układu krzepnięcia (wrodzona trombofilia, obecność przeciwciał antyfosfolipidowych)

ZAKRZEPOWE ZAPALENIE ŻYŁ GŁĘBOKICH CZYNNIKI RYZYKA – OTYŁOŚĆ spadek aktywności fibrynolitycznej osocza spadek ruchliwości pooperyjnej Przekroczenie BMI o 15-20 % powoduje dwukrotne zwiększenie ryzyka zakrzepicy żył głębokich w okresie pooperacyjnym

ZAKRZEPOWE ZAPALENIE ŻYŁ GŁĘBOKICH CZYNNIKI RYZYKA – DOUSTNA ANTYKONCEPCJA spadek aktywności fibrynolitycznej osocza spadek napięcia żył spadek zawartości antytrombiny III wzrost adhezji płytek

ZAKRZEPOWE ZAPALENIE ŻYŁ GŁĘBOKICH CZYNNIKI RYZYKA – CIĄŻA otyłe wieloródki starsze (ponad 25 lat)

ZAKRZEPOWE ZAPALENIE ŻYŁ GŁĘBOKICH CZYNNIKI RYZYKA – CIĄŻA spadek aktywności fibrynolitycznej osocza (wzrost PAI) zastój żylny (powiększona macica) wzrost poziomów cz. II, VII, VIII, X i fibrynogenu spadek aktywności cz. vWF i białka S

ZAKRZEPOWE ZAPALENIE ŻYŁ GŁĘBOKICH LOKALIZACJA zatoki żylne mięśnia płaszczkowatego i brzuchatego łydki żyły podudzia żyły proksymalne (żyły podkolanowe, udowa, biodrowa) Im bardziej proksymalne żyły tym rzadziej ale tym większe ryzyko powikłań (zatorowość płucna) !!

ZAKRZEPOWE ZAPALENIE ŻYŁ GŁĘBOKICH STRATEGIA LECZENIA podejrzenie kliniczne  heparyna  diagnostyka zakrzepica żył podudzia  heparyna (ok. 10 dni)  doustne antykoagulanty zakrzepica udowo-biodrowa  heparyna lub fibrynolityki (w razie nieskuteczności trombektomia chirurgiczna) powikłana zakrzepica udowo-biodrowa (zakrzepica żył pozawłośniczkowych)  trombektomia chirurgiczna

ZAKRZEPOWE ZAPALENIE ŻYŁ GŁĘBOKICH LECZENIE ZACHOWAWCZE unieruchomienie, uniesienie kończyny heparyna niefrakcjonowana wlew dożylny bolus 5000 j, następnie 20 j/kg mc/ godz, po 6 godzinach pod kontrolą APTT (1.5 – 2.5 krotne wydłużenie) heparyna frakcjonowana (według masy ciała) doustne antykoagulanty (pod kontrolą wskaźnika Quicka, INR, czas protrombinowego) leki fibrynolityczne (streptokinaza, urokinaza, rtPA)

ZAKRZEPOWE ZAPALENIE ŻYŁ GŁĘBOKICH LECZENIE CHIRURGICZNE trombektomia żylna filtry przeciwzatorowe Celem jest zmniejszenie ryzyka wystąpienia masywnego zatoru tętnicy płucnej

ZAKRZEPOWE ZAPALENIE ŻYŁ GŁĘBOKICH ZAPOBIEGANIE redukcja masy ciała rehabilitacja ruchowa (chorzy w szpitalu) unoszenie kończyn pończochy elastyczne powtarzający się ucisk pneumatyczny technika znieczulenia/operacji (małoinwazyjne!!) farmakologiczna

ZAKRZEPOWE ZAPALENIE ŻYŁ GŁĘBOKICH POWIKŁANIA przewlekła niewydolność żylna (zespół pozakrzepowy z żylakami i owrzodzeniami) wyższe ciśnienie w układzie żylnym zatorowość płucna

PRZEWLEKŁA NIEWYDOLNOŚĆ ŻYLNA - ETIOPATOGENEZA FIZJOLOGIA ZAKRZEPICA REKANALIZACJA - zniszczenie zastawek