„Zmysłami otwieram okna i drzwi na mój świat” Dane INFORMACYJNE Nazwa szkoły: Zespół szkół w Wicku ID grupy: 96/35_MP_G2 Opiekun: Izabela Kotlarz Kompetencja: matematyczno-przyrodnicza Temat projektowy: „Zmysłami otwieram okna i drzwi na mój świat” Semestr/rok szkolny: II/2012

SPIS TREŚĆI: 1. Wstęp - czyli o zmysłach 2. Zmysł wzroku 3. Zmysł słuchu 4. Zmysł węchu 5. Zmysł smaku 6. Zmysł dotyku 7. Doświadczenia

1. Wstęp. Człowiek nieustannie odbiera i przetwarza informacje, docierające z otoczenia. Zmysłem nazywamy formę odbierania bodźców i ich przetwarzanie. Nasze zmysły to: wzrok, słuch, smak, węch, dotyk Narządy służące do odbierania bodźców nazywamy receptorami. Są nimi narządy zmysłów: oko, ucho, nos, język, skóra. Ich zadaniem jest rejestrowanie zmian, zachodzących w środowisku zewnętrznym i przekazywanie impulsów do odpowiednich ośrodków w mózgu i rdzeniu kręgowym.

2. Zmysł Wzroku. Budowa oka Wzrok - zdolność odbierania bodźców świetlnych przez organizm ludzki i zwierzęcy, zespół czynności związanych z widzeniem. Receptory wzroku znajdują się w siatkówce oka.

Jak powstaje obraz? rogówka  źrenica  soczewka  ciałko szkliste  siatkówka Obraz powstały na siatkówce jest rzeczywisty, zmniejszony i odwrócony. Wrażenie wzrokowe z siatkówki są przekazywane do mózgu za pośrednictwem nerwów łączących się w nerw wzrokowy. Nerwem wzrokowym impulsy docierają do ośrodka wzroku w korze mózgowej. Tam są przetwarzane i analizowane.

Akomodacja i adaptacja oka. Akomodacja oka polega na zmianie kształtu soczewki. Jest to przystosowanie oka do ostrego widzenia przedmiotów znajdujących się w różnej odległości. A oko patrzy na dużą odległość B soczewka przystosowana do widzenia z bliska Adaptacja oka polega na regulacji wielkości źrenic. Jest to przystosowanie oka do widzenia w różnych warunkach świetlnych. W ciemności źrenica jest rozszerzona, a w silnym świetle zwężona.

Wady wzroku. Najczęściej występujące: Dalekowzroczność (nadwzroczność) to wada wynikająca ze zbyt krótkiej gałki ocznej w stosunku do jego siły łamiącej lub zbyt płaskiej rogówki w stosunku do długości oka. Obraz tworzy się za siatkówką. W celu poprawy ostrości widzenia stosuje się soczewki skupiające. Krótkowzroczność to wada polegająca na tym, że tor optyczny oka nieprawidłowo skupia promienie świetlne, obraz tworzy się przed siatkówką. W celu poprawy ostrości widzenia stosuje się soczewki rozpraszające

Wady wzroku c.d. Astygmatyzm jest wadą polegającą na zniekształceniu widzenia wskutek niesymetryczności rogówki. Aby skorygować wadę konieczne jest zastosowanie soczewek kontaktowych na powierzchni oka lub specjalnych żeli okulistycznych wyrównujących powierzchnię rogówki. Daltonizm Odróżnianie barw wydaje się nam normalnym zjawiskiem. Nie wszyscy jednak z jednakową precyzją potrafimy rozróżniać kolory, a daltoniści (wada genetyczna) nie odróżniają między innymi barwy czerwonej i zielonej.

3. ZMYSŁ SŁUCHU. Budowa i funkcje ucha. Ucho odbiera fale dźwiękowe, przekształca je w drgania mechaniczne, a drgania w impulsy nerwowe. Tu mieści się także zmysł równowagi (błędnik).

Budowa i funkcje ucha. c.d. Część ucha Elementy budowy Funkcje Ucho zewnętrzne -małżowina -przewód słuchowy zewnętrzny -błona bębenkowa -wychwytywanie i naprowadzanie fal dźwiękowych -przewodzenie i skupianie fal dźwiękowych - przenoszenie drgań na kostki słuchowe Ucho środkowe -kosteczki słuchowe (młoteczek, kowadełko, strzemiączko), jama bębenkowa, błona okienka owalnego, -trąbka Eustachiusza -wzmacnianie drgań -przenoszenie drgań do płynu ucha wewnętrznego -wyrównywanie ciśnień po obu stronach błony bębenkowej Ucho wewnętrzne -przedsionek, -ślimak, -kanały półkoliste, -nerw słuchowy -reagowanie na doprowadzone bodźce akustyczne -reagowanie na zmiany położenia w przestrzeni -przekazywanie podrażnień nerwami do mózgu

Narząd równowagi. Ucho wewnętrzne czyli błędnik mieści się wewnątrz kości skroniowej. Składa się ono z przedsionka, ślimaka oraz kanałów półkolistych. Błędnik jest tworem kostnym, wewnątrz którego mieści się błędnik błoniasty. Rolę narządu słuchu pełnią przedsionek i ślimak. Wewnątrz przewodu ślimakowego znajduje się organ lub narząd Cortiego, składający się z 24 000 włókienek zwanych strunami słuchowymi. To one umożliwiają nam słyszenie i rozróżnianie ogromnej gamy dostępnej nam skali dźwięków.

Przekazanie impulsu drogą nerwową do ośrodka słuchu w korze mózgowej. Jak działa ucho? Fala dźwiękowa Kanał słuchowy Drgania mechaniczne błony bębenkowej przez młoteczek, kowadełko i strzemiączko. Przekazanie fali drgań mechanicznych do ślimaka i wytworzenie impulsu nerwowego. Przekazanie impulsu drogą nerwową do ośrodka słuchu w korze mózgowej. Mózg przetwarza informacje i człowiek może odróżnić wysokość, barwę i natężenie dźwięku.

4. Zmysł WĘCHU. Zmysł węchu. Narządem zmysłu powonienia jest nos. Zmysł węchu osadzony w górnej części jamy nosowej. Jest to część błony śluzowej zwanej błoną węchową, której znajdują się między komórkami nabłonkowymi komórki dwubiegunowe. Jedna jej wypustka posiada włoski węchowe i zwrócona jest na powierzchnię błony. Druga wypustka jako neuryt (akson) biegnie do mózgu. Jej pęczki tworzą tzw. nitki węchowe przechodzące przez blaszkę sitową kości sitowej do jamy czaszki i kończą się w ośrodkach węchowych w mózgu.

Znaczenie węchu. Ostrzega przed zagrożeniami. Ludzie obdarzeni słabym węchem lub całkowicie go pozbawieni częściej ulegają urazom i wypadkom. Ostrzega on bowiem przed niebezpieczeństwem. Informuje np. o pożarze, ulatnianiu się gazu lub trujących substancji chemicznych. Chroni również przed zjedzeniem nieświeżego pożywienia. Apetyt. Kiedy czujesz aromat świeżych owoców, ślina napływa do ust i ssie cię w żołądku. To dzięki węchowi układ pokarmowy jest gotowy do trawienia, zanim przełkniesz pierwszy kęs jedzenia. Wydziela więcej śliny, która uczestniczy w pierwszym etapie „przeróbki” żywności, i zwiększa produkcję soków żołądkowych.

5. ZMYSŁ SMAKU. Narząd smaku jest umiejscowiony w jamie ustnej, głównie na języku. Czucie smaku jest odbierane przez kubki smakowe rozmieszczone w brodawkach smakowych języka. Kubki smakowe znajdują się również na podniebieniu miękkim i na tylnej ścianie gardła.

Smaki na Języku

Wnioski Smak słodki jest najbardziej odczuwalny na początku języka. Smak kwaśny jest najbardziej odczuwalny na bokach języka. Smak gorzki jest najbardziej odczuwalny na końcu języka. Smak słony jest najbardziej odczuwalny na środku języka .

6. Zmysł dotyku. Skóra jest niezmiernie czułym narządem zmysłów. W skórze właściwej jest tak wielka rozmaitość zakończeń nerwowych – receptorów - jak w żadnym innym narządzie. Ciałka zmysłowe informują nas o dotyku, zimnie, cieple, o ucisku czy bólu. Najobficiej unerwione są opuszki palców, czubek nosa, czy wargi. Większość receptorów ma zdolność adaptacji. Jeżeli bodziec działa na organizm przez długi czas to przestaje odbierać o nim informacje. Budowa skóry.

7. Doświadczenia Na zajęciach przeprowadziliśmy doświadczenia dotyczące zmysłów smaku, węchu, wzroku i dotyku. Była świetna zabawa.

Przygotowania do badania zmysłów

Degustacja galaretek przez Dawida i kamila

Gorzko, Gorzko!!!

CEBULKA czy jabłko?

Czasem trzeba było ostro pomyśleć

Strony z jakich korzystaliśmy Wikipedia.pl Śćiąga.pl Bryk.pl Zadane.pl Rozwojprzezkompetencje.eduportal.pl Portalwiedzy.onet.pl Poradnia.pl Maius.uj.edu.pl