PACJENT Z POCHP W PRAKTYCE LEKARZA RODZINNEGO TERAPIA, MEDYCYNA RODZINNA 1/2008

PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC charakteryzuje się niecałkowicie odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe, które jest skutkiem skurczu i przebudowy ściany oskrzeli, następującej w wyniku lokalnego procesu zapalnego.

Na POCHP składają się: -przewlekłe zapalenie oskrzeli, -rozedma płuc. Choroba nie leczona ma charakter postępujący i w konsekwencji prowadzi do niewydolności oddechowej i inwalidztwa.

Czynniki ryzyka POCHP 80%- narażenie na dym tytoniowy, 20%- narażenie zawodowe na pyły, substancje chemiczne, zanieczyszczenie powietrza, niedobór alfa-1-antytrypsyny (AR), infekcje ukł. oddechowego w dzieciństwie.

Od 2000r. w Polsce realizowany jest Narodowy Program Wczesnego Rozpoznawania i Profilaktyki POCHP. Badanie obejmuje: - badanie lekarskie, - bad. spirometryczne, -poradę antynikotynową.

Wywiad - kaszel z odkrztuszaniem śluzowej wydzieliny, szczególnie rano, utrzymujący się co najmniej 3 miesiące w roku w ostatnich 2 latach, - duszność początkowo wysiłkowa, potem spoczynkowa, -świszczący oddech, -spadek masy ciała, brak łaknienia, -depresja.

Badanie przedmiotowe -beczkowate poszerzenie klatki piersiowej, -poziome ustawienie żeber, -nadmiernie jawny lub bębenkowy wypuk nad polami płucnymi, -Częstość oddechów >20/min., -wydłużony wydech, oddech płytki, -sinica.

Badanie spirometryczne -jest warunkiem rozpoznania choroby, -powinno być wykonywane okresowo w celu monitorowania leczenia i postępu choroby.

Prawidłowa technika wykonania spirometrii: -pozycja siedząca, wyprostowana, -maksymalny wdech i szybki, intensywny wydech (6 sek.), -szczelnie objęty ustnik, -wprowadzenie prawidłowych danych pacjenta ( płeć, wiek, wzrost, masa ciała).

Dla lekarza rodzinnego znaczenie ma interpretacja 3 podstawowych parametrów: FVC (natężona pojemność życiowa)- objętość powietrza wydychanego maksymalnie szybko, aż do całkowitego opróżnienia płuc po wykonaniu maksymalnego wdechu. FEV1 (natężona obj. wydechowa pierwszosekundowa)- objętość powietrza wydychanego w pierwszej sekundzie natężonego wydechu. wskaźnik FEV1/FVC.

Interpretując 3 wymienione zmienne, różnicujemy dwa typy zaburzeń wentylacji: - obturacja, - restrykcja. POCHP charakteryzuje obturacja oskrzeli czyli zaburzenie przepływu powietrza, spowodowane przebudową i zwężeniem oskrzeli.

Rozpoznanie POCHP FEV1 < 80% FEV1/FVC < 70% FEV1 służy do określenia stopnia obturacji wg. raportu GOLD z 2006r.

Spirometryczna klasyfikacja ciężkości POCHP j.w. + duszność spoczynkowa, objawy serca płucnego <30% wN lub < 50% wN + przewl. niewyd. oddechowa Stadium IV- bardzo ciężka j.w. + mniejsza wydolność wysiłkowa, częste zaostrzenia 30-50% wN Stadium III - ciężka j.w. + duszność wysiłkowa % wNStadium II- umiarkowana przewlekły kaszel z odkrztuszaniem plwociny FEV1>80% wN Stadium I- POCHP lekka Obraz kliniczny Kryterium spirometryczne (FEV1) Stadium

Astma POCHP -objawy podmiotowe okresowo, -kaszel suchy, często nocny, -duszność okresowa, nagła, świsty -wywiad w kierunku atopii (+), -obj. przedmiotowe nieżyt nosa, zap. spojówek, świsty, wydłużony wydech, -FEV1 N lub obniżenie, -próba rozkurczowa- dodatnia -rtg kl. piersiowej-norma, -eozynofilia, -podwyższony poziom IgE -stale, -z odkrztuszaniem, -narastająca, -ujemny, -sinica, ściszony szmer pęch., bębenkowy wypuk, rzężenia, furczenia, świsty, -FEV1/FVC<0,7, FEV1<80%, -ujemna, -rtg klatki- rozedma.

Leczenie Stadium I: -zaprzestanie palenia tytoniu, unikanie innych czynników ryzyka, -szczepienie p/grypie, pneumokokom, -doraźnie inhalacje: krótko działający lek rozszerzający oskrzela (ß2-mimetyk lub przeciwcholinergiczny). Stadium II: j.w. + -wziewny długo działający lek rozszerzający oskrzela -ew. metyloksantny p.o., -rehabilitacja oddechowa.

Leczenie Stadium III: j.w. + glikokortykosteryd wziewny. Stadium IV: j.w. + przewlekła tlenoterapia.

Leczenie zaostrzeń -zwiększenie dawek przyjmowanych leków lub dołączenie leków z wyższego stopnia zaawansowania choroby, - w przypadku infekcji antybiotykoterapia.