Stanisław Wawrzyniec Staszic (1755-1826)

Mocno przekonany będąc, że głównym przeznaczeniem człowieka na tej ziemi jest, aby dobrze czynił ludziom, aby swoimi czynami starał się ulepszać los swoich bliźnich, los drugich ludzi, aby nawet usiłował, by dobroczynne jego za życia czynów skutki uszczęśliwiały jeszcze pokolenia następnych ludzi, ku dopełnieniu tego przeznaczenia dążyłem ciągle przez całe życie moje. Stanisław Staszic: Testament.

Gdyby wszystkie dzieła i prace Staszica były w jedno zebrane, potomność nie chciałaby wierzyć, iżby jeden człowiek mógł tylu trudom podołać. Wojciech Szweykowski rektor Uniwersytetu Warszawskiego

Był: autorem nowoczesnej myśli edukacyjnej wybitnym politykiem filozofem działaczem społecznym wybitnym uczonym – geologiem i geografem oraz księdzem

Tablica upamiętniająca urodzenie się Stanisława Staszica oraz Muzeum im. Stanisława Staszica w Pile.

Dom, w którym urodził się Staszic. Dziś Muzeum Okręgowe im Dom, w którym urodził się Staszic. Dziś Muzeum Okręgowe im. Stanisława Staszica.

Facsimile aktu uzyskania przez Staszica niższych święceń kapłańskich z 2 stycznia 1774 roku . Kolegium Duchowne w Poznaniu – tu rozpoczął naukę po ukończeniu szkół średnich w Wałczu.

Wawrzyniec Staszic – wywarł wielki wpływ na wychowanie syna: to on zachęcał go do lektur i podróży zagranicznych, wreszcie umożliwił podjęcie studiów w Collège de France w Paryżu, zabezpieczając syna materialnie. Le Collège de France : entrée et statue de Claude Bernard.

Studia i pobyt we Francji ogarniętej przedrewolucyjnym wrzeniem i myślowym fermetem, które zrodziło epokę oświecenia z jej kultem nauki i rozumu, ukształtowały sposób myślenia młodego Stanisława Staszica - księdza, który prawdopodobnie wtedy utracił wiarę. Nigdy zresztą nie pełnił obowiązków kapłańskich, choć - aby nie siać zgorszenia – również sutanny nie zrzucił. Denis Diderot

Po powrocie do kraju pracował jako nauczyciel dzieci byłego kanclerza Andrzeja Zamoyskiego. Spośród wielu talentów zabrakło jednak Staszicowi talentu pedagogicznego: mówił dużo i o wielu sprawach, nie trzymając się żadnych reguł. Stanisław Zamoyski, jego wychowanek, wspomina swojego nauczyciela jako „człowieka oschłego, twardego, pozbawionego wszelkich sentymentów”. Ordynat Andrzej Zamoyski, w którego domu Staszic spędził wiele lat życia. Bez: „z tego okresu…” Wśród wielu talentów nie miał jednak Stanisław Staszic talentu pedagogicznego: mówił dużo i o wielu sprawach, nie trzymał się jednak żadnych reguł. Stanisław Zamoyski, jego wychowaneK, wspomina swojego nauczyciela jako „człowieka oschłego, twardego, pozbawionego wszelkich sentymentów”. Cyt.: Barbara Szacka: Stanisław Staszic: portret mieszczanina. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1962, s.27 Pałac Zamoyskich w Zamościu

Stanisław Staszic: Przestrogi dla Polski, 1790. Oba dzieła mocno wstrząsnęły ówczesną opinią publiczną. Autor z wyjątkową wnikliwością rozważał w nich trudne sprawy czasu rozbiorów.

Człowiek względem drugiego człowieka ani samowładcą, ani niewolnikiem być nie powinien. Każdy obywatel (…) ma prawo domagać się względem każdego drugiego obywatela wolności. Bo człowiek, w społeczność wiążąc się, nic więcej nie zyskał nad tę jedną wolność(…), że oprócz prawa, (…)żaden inny człowiek władnąć nie będzie własnością jego.” Człowiek względem drugiego człowieka ani samowładcą, ani niewolnikiem być nie powinien. Każdy obywatel (…) ma prawo domagać się względem każdego drugiego obywatela wolności. Bo człowiek, w społeczność wiążąc się, nic więcej nie zyskał nad tę jedną wolność(…), że oprócz prawa, (…)żaden inny człowiek władnąć nie będzie własnością jego.” (Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego. Z rozdziału: Prawodawstwo. Cyt.: Stanisław Staszic: Wybór pism. Oprac. C. Bobińska. Warszawa: Książka i Wiedza, 1952, s.9)

Współtworzył Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Warszawie Współtworzył Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Warszawie. Przez wiele lat był jego prezesem. Pod jego wpływem Towarzystwo zajmowało się praktycznym wykorzystaniem nauki – jak połączyć kanałami Elbę z Dnieprem, jak zapobiec pomorowi bydła, jak poprawić stan sanitarny wsi. Neoklasycystyczny Pałac Staszica w Warszawie, dzieło Antoniego Corazziego, wzniesiony w 1821 roku na siedzibę Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Pałac Staszica – Warszawa, ul. Nowy Świat 72. Gmach Towarzystwa Przyjaciół Nauk został wzniesiony z inicjatywy Stanisława Staszica i całkowicie przez niego sfinansowany.

Przyczynił się do założenia i rozwoju wielu szkół: Jako minister bez teki kierował resortem szkolnictwa. Był projektodawcą nowoczesnego systemu oświatowego. Przyczynił się do założenia i rozwoju wielu szkół: Uniwersytetu Warszawskiego, Szkoły Lekarskiej, Szkoły Położniczej, Szkoły Aktorskiej, Konserwatorium Muzycznego, Szkoły Prawa i Administracji, Instytutu Agronomicznego, Szkoły Politechnicznej, Szkoły Głównej Górniczej, oraz: trzech seminariów nauczycielskich, dwunastu gimnazjów, ok. 900 szkół elementarnych. Portret Stanisława Staszica Jana Gładysza z około 1820 roku.

Prawdziwą nędzą człowieka jest nie mieć dobrego wychowania, a prawdziwym nieszczęściem wolnego narodu zawsze będzie nierówność edukacji bogatego i ubogiego. Stanisław Staszic Pamiątkowy medal z podobizną Staszica.

Chcąc wychować moralnych ludzi w europejskich społeczeństwach, należy naprzód te społeczeństwa naprawić z gruntu. Stanisław Staszic Pucharek, który otrzymał Staszic od swego ucznia Łukasza Zagórskiego w 1797 roku.

W wieku 66 lat został mianowany dyrektorem Wydziału Przemysłu i Kunsztów, mimo że nadal pełnił funkcję zastępcy Ministra Oświecenia Publicznego. Resort objął w 1811 roku, a przekazał go swemu następcy w roku 1823. Owoce działalności Staszica w tym czasie są wymierne, przyczynił się do powstania: 550 kopalń, 253 zakładów hutniczych i górniczych, 6 wielkich pieców hutniczych.

Współżycie narodów wymaga ducha sprawiedliwości i równości w każdym państwie. Gwałt popełniony na prawach człowieka gdzie bądź, mści się wszędzie wokoło… Stanisław Staszic Pomnik Stanisława Staszica w Pile.

W Warszawie, na skwerze przed pałacem Prymasowskim znajduje się skromny pomnik ku czci Stanisława Staszica. W ogromnym głazie wydobytym z pradoliny Wisły – wyryto podobiznę Staszica oraz napis: Stanisław Staszic (1755-1826). Wielki patriota, mąż stanu, przyrodnik, działacz oświatowy, społeczny. Prekursor geologii, górnictwa, hutnictwa i spółdzielczości. Protektor nauk rolnictwa i leśnictwa. Pomnik wystawiono w 1986 roku, w 160. rocznicę śmierci Stanisława Staszica.

Pogrzeb Staszica – 26 stycznia 1826 roku zamienił się w największą w tamtej dekadzie manifestację narodową. Manifestację, w której brały udział tłumy młodzieży.

Ciało moje ma być pochowane na cmentarzu przy kościele księży kamedułów na Bielanach; nie w katakumbach, ale w tyle kościoła ma być pogrzebane w ziemi. Dziesięć tysięcy w obligach hipotecznych skarbowych zapisuję na wieczny fundusz kościoła księży kamedułów w Bielanach. Pogrzeb mój ma być skromny, nie różniący się od pogrzebu chrześcijanina ubogiego, gdyż przystępując przed obliczę Boga, wszyscy stajemy się takimi, wszyscyśmy równi. Przy trumnie nie ma się palić więcej nad sześć świec. Światło ognia świec jest zupełnie niepotrzebne dla umarłego; trawi tylko marnie rzecz, która może być potrzebną i użyteczna żyjącym ludziom. Zamiast tej czczości marnej ma być w dzień mojego pogrzebu rozdane dziesięć tysięcy złotych na ludzi kalekich, chorych ubogich. Stanisław Staszic: Testament

Klasa I e