Bioterroryzm, epidemie chorób zakaźnych Dr hab. med. Anna Piekarska

Bioterroryzm- definicja Bioterroryzm polega na użyciu czynników biologicznych (środków bioterrorystycznych), takich jak bakterie czy wirusy, w akcie przemocy przeciw krajowi lub społeczności

Klasyfikacja CDC czynników bioterrorystycznych w zależności od stopnia ryzyka związanego z ich użyciem A- czynniki najbardziej niebezpieczne, które można łatwo szerzyć w społeczeństwie i które powodują dużą śmiertelność B- środki, których użycie wiąże się z umiarkowanym zagrożeniem (choroby o umiarkowanie ciężkim przebiegu, ale zwykle o niskiej śmiertelności) C- substancje chemiczne i radioaktywne

A- czynniki najbardziej niebezpieczne wąglik zatrucie jadem kiełbasianym dżuma tularemia ospa prawdziwa (czarna ospa) wirusowe gorączki krwotoczne (powodowane m.in. przez wirusy Hanta i Ebola)

Kategoria A Pierwszy raz do aktu bioterroryzmu przeciwko Stanom Zjednoczonym doszło w 2001 r., rozsyłano wtedy pocztą przetrwalniki wąglika. Do rozprzestrzeniania środków bioterrorystycznych może posłużyć także żywność, woda pitna i stada zwierząt.

Kategoria B ?

Kategoria C CDC dzieli środki chemiczne na uszkadzające: skórę, płuca, przewód pokarmowy układ nerwowy. Jedyne znane akty terroru z użyciem środków chemicznych miały miejsce w 1994 i 1995 r. w Japonii, kiedy członkowie sekty Aum Shinrikyo rozpylili sarin (gaz działający na układ nerwowy) w Matsumoto i Tokio; w wyniku tych zdarzeń 19 osób straciło życie, a tysiące wymagały hospitalizacji lub leczenia ambulatoryjnego.

Według danych ONZ szacunkowy koszt wywołania niszczących skutków na kilometrze kwadratowym w ”sile żywej” wynosi: - od broni konwencjonalnej ~ 2000 dolarów, - od broni jądrowej ~ 800 dolarów, - od broni chemicznej ~ 600 dolarów, - od broni biologicznej ~ 1 dolar.

Broń biologiczna Przygotowanie łatwe do zamaskowania Atak trudny do wykrycia W okresie wylęgania objawy są mylące i trudne do identyfikacji (rzadkie patogeny) Łatwe rozprzestrzenianie Trudna identyfikacja źródła Liczne ofiary, panika, ogromne koszty opanowania epidemii

Cel ataków - dworce kolejowe, - stacje metra, - porty lotnicze, - centra handlowe, - obiekty administracyjne i dydaktyczne (domy studenckie) – obsługujące dużą ilość osób, - restauracje i stołówki, - obiekty sportowe w trakcie trwania imprez z udziałem dużej liczby widzów, - ujęcia wody pitnej.

Ospa prawdziwa- objawy - gorączka i bóle mięśni 2-4 dni; - wysypka pęcherzowa na twarzy, kończynach (łącznie z dłońmi i stopami); - ropienie pęcherzy 1-2 tygodni; - pojawienie się pęcherzy jednocześnie; - okres zakażalności – do momentu odpadania strupów; - okres wylęgania 7-17 dni; - kwarantanna przez 21 dni;

Ospa prawdziwa-nadzór nad chorymi i profilaktyka - izolacja oddechowa i kontaktowa (filtry HEPA); - pozostawienie okrycia zewnętrznego w śluzie; - w pomieszczeniu podciśnienie jednokierunkowy przepływ powietrza do wewnątrz; - powietrze usuwane z pomieszczeń na zewnątrz przez filtr HEPA; - transport chorych specjalnym pojazdem - po przewiezieniu całkowita dezynfekcja; szczepienia ochronne dla grup wysokiego ryzyka (koszt kilka dolarów za dawkę)

Wąglik -objawy Płucny Jelitowy - okres utajony 1-7 dni; - ból brzucha; - objawy podobne do grypy przez 2-4 dni; - ostra niewydolność oddechowa i krążenia; - krwotoczne zapalenie śródpiersia w 2-4 dni po objawach wstępnych; - okres utajony 1-7 dni; - ból brzucha; - nudności, wymioty; - wysoka gorączka; - krwawa biegunka i wymioty; - posocznica i toksemia prowadząca do wstrząsu i zgonu

Wąglik- nadzór nad chorymi , leczenie i profilaktyka - przymusowa hospitalizacja; - zakażeni nie wymagają izolacji; - transport chorych nie wymaga szczególnych zabezpieczeń; - leczenie antybiotykami, np. AMOKSYCYLINA (dzieci) DOXYCYKLINA (dorośli2 x dziennie) CIPROFLOXACINA(2 x dziennie) szczepionki są trudno dostępne i nie zalecane ludności cywilnej

SARS Severe Acute Respiratory Syndrome Etiologia: SARS-CoV (coronavirus) Epidemia 2003-2004

SARS Okres inkubacji 2-7 dni Objawy: gorączka> 38 st C, dreszcze, ból głowy, bóle mięśni, rzadko biegunka Po 3-7 dniach: suchy kaszel, duszność, hipoksemia. 10%-20% przypadków wymaga zastosowania intubacji mechanicznej wentylacji. Śmiertelność – ok 3%. RTG klatki piersiowej- nacieki zapalne w polach płucnych. Badania laboratoryjne: leukopenia i trombocytopenia(50,000 – 150,000 / μl), podwyższony poziom kreatyniny i aminotransferaz

SARS Diagnostyka: Leczenie: RT-PCR z wydzieliny dróg oddechowych lub surowicy testy serologiczne Leczenie: oseltamivir lub ribawirina; antybiotyki przy nadkażeniach bakteryjnych plus ew. steroidy

EHF (gorączka krwotoczna wywołana wirusem Ebola) Rezerwuar- dzikie zwierzęta, głównie małpy, także chorzy ludzie Śmiertelność: 20-90% Brak leczenia objawowego i szczepionki Ostatnie dane WHO:26 October 2012 , Demokratyczna Republika Kongo: 52 przypadki (35 potwierdzone lab, 17 podejrzane) 25 przypadki śmiertelne (12 potwierdzonych, 13 podejrzanych).

EHF Inkubacja 2-21 dni Wirus w wydzielinach jest stwierdzany do 61 dni po przeżyciu choroby Objawy: Gorączka Niewydolność oddechowa Niewydolność nerek Skaza krwotoczna

WNV (gorączka Zachodniego Nilu) Wirus Zachodniego Nilu przenoszony przez komary Przenoszenie z człowieka na człowieka możliwe przez krew, ale nie kontakt bezpośredni Większość zachorowań w Afryce, ale także w Europie ( Rumunia, Włochy, Francja, Grecja, Hiszpania, Węgry)

WNV Inkubacja: 3-14 dni 80% przypadków bezobjawowych Objawy zależne od wieku: Dzieci – gorączka, złe samopoczucie Młodzież- gorączka, zapalenie spojówek, bóle głowy, mięśni Osoby starsze- zapalenie mózgu Brak leczenia przyczynowego i szczepionki Śmiertelność –ok 2%

WNV w USA ( 23 OCT 2012) W 2012 roku odnotowano 4,725 przypadków gorączki Zachodniego Nilu w USA: 2,413 (51%) klasyfikowano jako chorobę neuroinwazyjną (meningitis lub encephalitis) 219 zgonów