Anatomia i fizjologia narządów mowy

NARZĄD MOWY odcinek artykulacyjny narządy ruchome narządy nieruchome odcinek artykulacyjny odcinek fonacyjny (phone- głos, dźwięk) krtań odcinek oddechowy oskrzela oskrzeliki płuca przepona Praca wszystkich odcinków jest koordynowana przez CUN

Anatomia i fizjologia krtani Krtań zbudowana jest z chrząstek i mięśni Schemat krtani A: chrząstka tarczowa=tarczowata, B: chrząstka pierścieniowa=pierścieniowata, C: chrząstki nalewkowe=nalewkowate, D: więzadła głosowe Między chrząstką tarczowatą a wyrostkami na ruchomych chrząstkach nalewkowatych rozpięte są fałdy głosowe (ich krawędzie to więzadła głosowe) Szpara głośni jest ograniczona fałdami głosowymi oraz chrząstkami nalewkowatymi

Krtań

Różne układy krtani Schematyczne położenie więzadeł głosowych i chrząstek nalewkowych A: przy całkowitym zamknięciu, B: podczas artykulacji głosek dźwięcznych, C: w czasie szeptu, D: przy chuchaniu, E: podczas spokojnego oddychania lub w czasie spoczynku i w czasie artykulacji głosek bezdźwięcznych F: w czasie głębokiego oddychania

Realizacja głosek dźwięcznych W czasie wymawiania dźwięcznych głosek więzadła na przemian zwierają się (A) i rozwierają się (B) pod naporem wydychanego powietrza. Powietrze pokonując opór stawiany przez więzadła doprowadza do ich drgania. Obserwowana gołym okiem szpara pomiędzy fałdami głosowymi (B) jest w istocie złudzeniem optycznym spowodowanym bezwładnością oka, które nie jest w stanie zaobserwować szybko następujących po sobie faz zamykania i otwarcia.

Rezonatory nasady Dźwięk tworzony przez fałdy głosowe jest słaby i bezbarwny (doświadczenia z głosem u samobójców, przecinających sobie tkanki szyi oraz fałdów wypreparowanych ze zwłok). Głos uzyskuje odpowiednią siłę i barwę przez wzmocnienie lub osłabienie niektórych składowych tonu krtaniowego w jamach rezonacyjnych samej krtani (np. kieszonka krtaniowa, czyli zachyłek Morgagniego jest bardzo duży w silnych głosach), gardła, jamy ustnej i jamy nosowej

krtań larynx epiglottis nagłośnia trachea tchawica przełyk esophagus fałd głosowy plica vocalis lingua język frenulum linguae wędzidełko podjęzykowe

Aparat artykulacyjny i fonacyjny