KALKULACJA KOSZTÓW JAKO ELEMENT RACHUNKU KOSZTÓW Rachunek kosztów (systematyczny) ma za zadanie między innymi kontrolę kosztów (budżetowanie) i ustalenie kosztu jednostkowego (kalkulacja). Dlatego w ramach tego rachunku prowadzi się ewidencję w trzech płaszczyznach (układach): - dla kontroli i innych celów ewidencjonuje się koszty w układzie rodzajowym (amortyzacja, zużycie materiałów i energii, usługi obce, opłaty i niektóre podatki, wynagrodzenia, pozostałe koszty), - dla potrzeb kalkulacji: - według nośników (produktów) - rejestrowanie kosztów bezpośrednich, - według miejsc powstawania (dotyczy kosztów pośrednich). Ewidencja według tych dwóch ostatnich układów pozwala stworzyć układ kalkulacyjny.

Układy ewidencyjne kosztów rachunkowości finansowej wykorzystywane w rachunkowości zarządczej

KALKULACJA KOSZTÓW W wyniku rozliczeń kalkulacyjnych, do kosztów bezpośrednich poszczególnych produktów doliczane są uzasadnione koszty pośrednie wytwarzania, co w efekcie pozwala na ujęcie kosztów wytworzenia danego nośnika według pozycji kalkulacyjnych (wykazane w tabeli).

KOSZTY BEZPOŚREDNIE I POŚREDNIE

ZNACZENIE KALKULACJI KOSZTÓW W rachunkowości zarządczej kalkulacja może służyć: ustalaniu ceny sprzedaży oraz rentowności produkcji poszczególnych wyrobów bądź usług, wspomaganiu decyzji dotyczących najbardziej racjonalnej alokacji produkcji w różnych komórkach organizacyjnych danego podmiotu gospodarczego, kontroli ponoszonych kosztów i ich obniżki.

METODY KALKULACJI Najczęściej spotykane metody kalkulacji to: kalkulacja podziałowa prosta (dla jednego rodzaju wyrobów) i ze współczynnikami (dla podobnych wyrobów, produkowanych z tego samego surowca), kalkulacja doliczeniowa (dla różnych asortymentów wyrobów), - kalkulacja przy produkcji łącznej.

KALKULACJA PODZIAŁOWA PROSTA

KALKULACJA PODZIAŁOWA PROSTA Zadanie W ciągu okresu przyjęto do magazynu 1100 sztuk wyrobów gotowych. Stan produkcji w toku na koniec okresu wynosi 50 sztuk wykonanych w 60%. Wartość produkcji nie zakończonej 20.000 zł. Koszty bieżącego okresu wynoszą 763.000 zł. Ustal koszt jednostkowy produkowanych wyrobów według dwóch sposobów.

KALKULACJA PODZIAŁOWA PROSTA

KALKULACJA PODZIAŁOWA PROSTA Zadanie Stan produkcji w toku na początek okresu wynosi 100 sztuk wykonanych w 40% a koszt tego zapasu wynosi 27.000 zł. W ciągu okresu przyjęto do magazynu 1100 sztuk wyrobów gotowych. Stan produkcji w toku na koniec okresu wynosi 50 sztuk wykonanych w 60%. Koszty bieżącego okresu wynoszą 763.000 zł.

Kalkulacja współczynnikowa Stosowana jest podobnie jak złożona dla produkcji masowej, wieloasortymentowej, gdy produkty są wykonywane z takich samych surowców podstawowych i za pomocą podobnych technologii. Jeśli koszty kształtują się proporcjonalnie do wagi wyrobów, współczynnikiem przeliczeniowym dla ilości różnych wyprodukowanych rodzajów wyrobów jest ich waga.  

Kalkulacja współczynnikowa Asortyment wyrobów Współczynniki w kg Ilość wyrobów w szt. Liczba jednostek kalkulacyjnych w szt. Koszt wytworzenia jednostki kalkulacyjnej w zł Koszt jednostkowy wyrobu w zł Koszty wytworzenia wyrobów według asortymentów w zł 1 2 3 4 (kol.: 2x3) 5 6 (kol.: 2x5) 7 (kol.: 3x6) A B C D 3,0 4,5 5,0 5,5 4 000 2 000 8 000 6 000 12 000 9 000 40 000 33 000 30,- 90,- 135,- 150,- 165,- 360 000,- 270 000,- 1 200 000,- 990 000,- X 94 000 2 820 000,- Koszt wytworzenia jednostki kalkulacyjnej: 2 820 000zł : 94 000szt. = 30 zł/szt.

KALKULACJA DOLICZENIOWA

PRZYKŁAD: KALKULACJA DOLICZENIOWA Spółka - zespół restauracji w ramach działalności pomocniczej na potrzeby własne i odbiorcy zewnętrznego w badanym okresie wyprodukowała 1 000 szt. sukienek dla kelnerek i 2 000 szt. garniturów dla kelnerów, produkcja w toku to 400 szt. sukienek przerobionych w 50 %. Materiały wydawane są jednorazowo w momencie rozpoczęcia produkcji.

KALKULACJA DOLICZENIOWA