Nerwy czaszkowe repetytorium nr 1: n Nerwy czaszkowe repetytorium nr 1: n.I,II,III,IV,VI,VIII Aspekty kliniczne Grzegorz Jagła

n. węchowy- klinika Anosmia Diagnostyka Etiologia- urazy, onkologia /guzy płata czołowego, nowotwory

Zaburzenia węchu Nieżyt górnych dróg oddechowych Uraz głowy Meningitis Guz płatów czołowych Choroba Parkinsona Choroba Refsuma Sarkoidoza Idiopatyczna utrata węchu /obu lub jednostronna/ Wrodzone zniesienie węchu

ważne Badaj węch gdy podejrzewasz: Zmienione odczuwanie węchu w: Podejrzenie guza płata czołowego Kliniczny obraz postępującego otępienia i zaburzeń widzenia Osoby zgłaszające zaburzenia węchu lub smaku Zmienione odczuwanie węchu w: Depresji Schizofrenii W napadach padaczkowych częściowych złożonych

n. wzrokowy

n.wzrokowy- uszkodzenia Mroczek środkowy- ubytek środkowej części pola widzenia, może też powstawać przy izolowanym uszkodzeniu plamki żółtej /np. starcze zwyrodnienie plamkowe/ Od ubytków ogniskowych aż do całkowitej ślepoty

uszkodzenie skrzyżowania nn. II niedowidzenie połowicze dwuskroniowe czasami zaczyna się od uszkodzenia widzenia barwy czerwonej

uszkodzenie skrzyżowania nerwów wzrokowych- etiologia guz przysadki czaszkogardlak oponiak torbiel naskórkowa lub skórzasta tętniak t. szyjnej wewnętrznej lub ocznej wodogłowie z poszerzeniem III komory rak jamy nosowogardłowej struniak stoku ziarna w przebiegu sarkoidozy zapalenie opon- przewlekłe i podostre przerzuty nowotworowe pierwotna niedoczynność tarczycy

uszkodzenie pasma wzrokowego i ciał kolankowatych bocznych rzadziej niż chiasma opticum guzy dołu środkowego niedowidzenie połowicze jednostronne nie zawsze zgodne z lokalizacją uszkodzenia

uszkodzenie promienistości wzrokowej uszkodzenie płata skroniowego- uszkodzenie dolnej części włókien drogi wzrokowej kwadrantopsja w górnych ćwiartkach pola widzenia płat ciemieniowy- górna część włókien- kwadrantopsja dolnych ćwiartek widzenia cała promienistość- niedowidzenie połowicze jednoimienne

uszkodzenia kory potylicznej niedowidzenie połowicze jednoimienne widzenie plamkowe może być oszczędzone w niedowidzeniu połowiczym ostrość wzroku nie ulega upośledzeniu chory w trakcie chodzenia zaczepia lub uderza o przedmioty znajdujące się w obrębie niewidzialnej części pola widzenia trudności w czytaniu

obustronne uszkodzenie płatów potylicznych ostre niedotlenienie mózgu niedokrwienie podstawno- kręgowe górne lub dolne niedowidzenie połowicze obuoczne obuoczna ślepota korowa jeżeli nie uszkodzone są bieguny potyliczne- zachowane plamki- widzenie lunetowe versus mroczki obustronne przy uszkodzeniu obustronnym biegunów

Obrzęk tarczy n. wzrokowego wzmożone ciśnienie wewnątrzczaszkowe zakrzep zatoki jamistej przetoka szyjno-jamista przełom nadciśnieniowy (faza złośliwa nadciśnienia) zakrzep żyły siatkówki zapalenie n.wzrokowego neuropatia niedokrwienna oczna

Obrzęk tarczy n. wzrokowego początkowo zwłaszcza gdy etiologia uciskowa może nie być zaburzeń widzenia w innych krótkie zaniewidzenie jedno- lub obu oczne podczas zmiany pozycji ciała, wysiłku- przejściowy wzrost ciśnienia śródczaszkowego i śródgałkowego – zatrzymanie odpływu żylnego z siatkówki

zanik nerwu wzrokowego obraz kredowobiałej tarczy n. II osłabienie ostrości wzroku ubytki w polu widzenia zmniejszenie reaktywności źrenic na światło etiologia uszkodzenie siatkówki, n.II, skrzyżowania n. II ze współistniejącym uszkodzeniem osłonki mielinowej przewlekły obrzęk tarczy n.II jaskra krótkowzroczność dużego stopnia

zespół Fostera-Kennedy’ego zanik tarczy n.II w jednym oku /guz / płata czołowego], obrzęk tarczy drugiego n. II po drugiej

zapalenie n. wzrokowego w schorzeniach zapalnych choroby demielinizacyjne dziedziczny zanik n.II Lebera przyzakaźne zapalenie n.II [ospa wietrzna, odra, wirus Ebstein-Barr] kiła choroba Devica sarkoidoza zapalenie tkanek miękkich oczodołu

Źrenice- miosis zespół Hornera uszkodzenie mostu objaw Argylla-Robertsona stan po zakropieniu pilokarpiny zatrucie środkami fosforoorganicznymi stosowanie opioidów neuropatia autonomiczna uraz tęczówki [ze współistniejącym urazem] fizjologiczne w wieku starczym wrodzone

Źrenice- mydriasis uszkodzenie układu P np. n. III zespół Holmesa Adiego Zespół Parinaud [uszkodzenie górnej części śródmózgowia] neuropatia autonomiczna stany lękowe stan po zakropleniu atropiny amfetamina śmierć mózgu uraz tęczówki fizjologicznie u małych dzieci

zaburzona reakcja źrenic na światło uszkodzenie n.III uszkodzenie n.II (objaw najczęściej wczesny) uszkodzenie skrzyżowania nn. II objaw Argylla-Roberstona objaw Parinaud zaburzenia refrakcji przebiegające z dużym osłabieniem ostrości wzroku bardzo wąskie źrenice urazy tęczówki Prawidłowa reakcja źrenic na światło występuje przy uszkodzeniach na poziomie ciał kolankowatych bocznych lub powyżej.

Nerwy okoruchowe

Diplopia - ocena chory ma: wodzić wzrokiem ku górze, ku dołowi oraz na boki. odwodzenie jednego oka (m.prosty boczny) powinno się kojarzyć z przywodzeniem drugiego oka (m.prosty przyśrodkowy)

Diplopia - ocena chory ma (2): wodzić wzrokiem w bok i ku górze a następnie ku dołowi. za ruch ku dołowi oka odwiedzonego – m.prosty dolny oka przywiedzonego – m. skośny górny

Diplopia - ocena chory ma (3): wodzić wzrokiem na boki a następnie ku górze ruch ku górze oka przywodzonego – m. skośny dolny oka odwodzonego – m. prosty górny

n. okoruchowy - klinika osłabienie siły wszystkich mm. zewnętrznych oka, z wyj. m. prostego bocznego m. skośnego górnego W spoczynku gałka oczna ustawiona jest w zezie rozbieżnym i skierowana ku górze

n. okoruchowy - klinika ptoza- czasami całkowita uniemożliwia ocenę motoryki gałek ocznych rozszerzenie źrenicy z z zburzoną lub zniesioną reakcją na światło i akomodację wywołane uszkodzeniem włókien P biegnących razem z R n.III

Pamiętaj uszkodzenie n Pamiętaj uszkodzenie n.III prawie zawsze w procesach uciskowych natomiast b. rzadko w DM lub stanach zapalnych. najpierw diplopia a potem rozszerzenie źrenicy

uszkodzenie n. bloczkowego osłabienie m. skośnego górnego z dwojeniem i skośnym przesunięciem obrazów podczas patrzenia ku dołowi i przyśrodkowo

uszkodzenie n. odwodzącego osłabienie m. prostego bocznego z podwójnym widzeniem i bocznym przesunięciem obrazów podczas próby patrzenia w stronę zajętego mięśnia

uszkodzenie n. odwodzącego rzekome porażenie n. VI czynna konwergencja w przebiegu histerii- źrenice zwężają się podczas próby odwodzenia gałek ocznych zsp.Duane’a- anomalia wrodzona- zamiast m. prostego bocznego-pasmo łacznotkankowe- podczas próby odwodzenia – zwężenie szpary powiekowej

przyczyny niedowładów mm. zewnętrznych oka miastenia miopatie oczne guzy oczodołu zaburzenia oczne w przebiegu chorób tarczycy olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic

przyczyny uszkodzenia nn. okoruchowych śródmózgowie i most: guz udar SM zapalenie mózgu encefalopatia Wernickego

przyczyny uszkodzenia nn. okoruchowych poziom pnia i pień mózgu: ostre i przewlekłe zapalenie opon m-r nowotworowe zajęcie opon kiła oponowo-naczyniowa tętniak lub rozszerzenie tętnicy podstawnej tętniak t.łączącej tylnej /izolowane porażenie III guzy (rak jamy nosowo-gardłowej cukrzyca sarkoidoza zespół Guillain-Barré i inne neuropatie

przyczyny uszkodzenia nn. okoruchowych szczyt piramidy kości skalistej zespół wzmożonego ciśnienia wewnątrzczaszkowego zakażenie usznopochodne rak jamy nosowogardłowej

przyczyny uszkodzenia nn. okoruchowych zatoka jamista: gruczolak lub udar przysadki oponiak skrzydła k. klinowej rak jamy nosowo-gardłowej przerzuty nowotworowe pęknięcie lub ucisk tętniaka t.szyjnej wew. zakrzepica zatoki jamistej przetoka szyjno-jamista

przyczyny uszkodzenia nn. okoruchowych szczelina oczodołowa górna: oponiak skrzydła kości klinowej oponiak osłonki n. wzrokowego przerzuty nowotworowe guz rzekomy oczodołu zespół Tolosy – Hunta oczodół: guz zapalenie tkanek miękkich

przyczyny uszkodzenia nn. okoruchowych inne przyczyny: uraz głowy olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic migrena okoporaźna (z izolowanym niedowładem n.III) infekcje np.. Herpes Zoster, AIDS, borelioza niedokrwienie o trudnej do ustalenia lokalizacji [pień mózgu, nerw czaszkowy]

ze względu na etiologię uszkodzeń nn. okoruchowych oceniaj!!: ostrość wzroku [obu oczu oraz każdego z osobna] pole widzenia dno oka wytrzeszcz zaburzenia węchu obecność bólu w obrębie twarzy i głowy cech zajęcia n. trójdzielnego i ew. innych nerwów czaszkowych ewentualnie cech miastenii

Nagłe wystąpienie porażenia jednego nerwu czaszkowego u osoby w wieku średnim Etiologia niedokrwienna czasem urazowa Objawom może towarzyszyć ból w obrębie oczodołu Obserwuj- 2-4 tyg Wyklucz DM, kiłę, czynniki ryzyka chorób naczyniowych Rokowanie pomyśle

n. Przedsionkowo ślimakowy Guz kąta!!! Szum uszny Niedosłuch Oczopląs