Kształtowanie praw prywatnych cd. osiągnięcia nauki prawa na podstawie rzymskich doświadczeń i źródeł Kształtowanie praw prywatnych cd.
zdolność prawna zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków
człowiek jako taki nie miał w Rzymie żadnych roszczeń prawnych kategoria prawa podmiotowego – K.F. von Savigny Gottfrieda Wilhelma Leibniza (1646–1716): zastąpienie antycznej persona konstrukcją podmiotu prawa (subiectum iuris), antycznej res przedmiotem prawa (obiectum iuris) postulat równości wobec prawa: najstarsza kanonistyka poza chrześcijańską wspólnotę wiernych dokonał dopiero Paweł Włodkowic (1370–1435) systematycznie późna scholastyka hiszpańska Samuel Pufendorf (1632–1694)
osiągnięcia nauki prawa na podstawie rzymskich doświadczeń i źródeł prawo osobowe
caput status libertatis status civitatis status familiae
status libertatis ingenui libertini servi, anicillae ius postlimini fictio legis Corneliae
wyzwolenia ius civile: manumissio vindicta manumissio censu manumissio testamento manumissio in ecclesia ius honorarium: per epistulam, inter amicos, per mensam lex Iunia Ograniczenia wyzwoleń: lex Fufia Caninia – 2 r. przed Chrystusem lex Aelia Sentia – 4 r. po Chrystusie
prawo patronatu
favor libertatis Zasada interpretacji norm i czynności prawnych wyraźnie sformułowana dopiero przez jurysprudencję okresu pryncypatu sacramentum tylko 50 asów, niezależnie od wartości przedmiotu sporu interpretacja testamentu dziecko urodziło się wolne, jeśli matka w czasie ciąży choć przez chwilę była wolna
status civitatis cives Romani Latini: veteres – colonarii - Iuniani peregrini: certae civitatis - deditici
status familiae pater familias sui iuris alieni iuris dla dzieci małżeńskich o wolności, obywatelstwie i przynależności rodzinnej w prawie klasycznym decydowała chwila poczęcia dla dzieci pozamałżeńskich – chwila urodzenia