Zastosowanie GIS w badaniach przestępczości Stanisław Mordwa Uniwersytet Łódzki Wydział Nauk Geograficznych Katedra Gospodarki Przestrzennej i Planowania Przestrzennego UŁ

Wymiary analizy przestępstwa Wg P. i P. Brantinghamów przestępstwo należy rozpatrywać w następujących wymiarach: Prawo (które musi zostać złamane); Ofiara (ktoś lub coś zostaje celem czynu); Sprawca (ktoś dokonuje przestępstwa); Przestrzeń (w której się dokonuje).

Geografia przestępczości zajmuje się terytorialnym rozmieszczeniem przestępczości (Hołyst, Kryminologia, 2010, s. 109). koncentruje się na rozumieniu wzajemnych związków między przestępczością, przestrzenią i społeczeństwem poprzez analizę samej przestępczości, przestępców i skutków jakie przestępczość ze sobą niesie (The dictionary of human geography, 2000, s. 120). zajmuje się nie tylko przedstawianiem ale także interpretacją i rozumieniem związków między przestępczością i przestrzenią; oprócz identyfikacji miejsc charakteryzujących się większym nasileniem deliktów, bada także właściwości tych miejsc (Evans, Herbert, 1989, The geography of crime, s. 11).

GIS – geograficzne analizy przestrzenne – teorie kryminologiczne USA - National Institute of Justice - programy: Crime Mapping Research Center ( od 2002 -> Mapping and Analysis for Public Safety MAPS) Crime Mapping and Analysis Program (CMAP) - Efekt: do 2000 r. wszystkie agencje w USA wykorzystują GIS do analizy przestępczości i działań operacyjnych - Działają policyjne systemy GIS-owskie w miastach: CompStat (NY, LA, Filadelfia), CitiStat (Baltimore), COMSTAT (Jersey City) Wielka Brytania – Crime Disorder Reduction Partnerships (CDRPs) projekty: - COSMOS (Birmingham), GMAC (Oldham), DRAGON (Walia)

GIS i wieloaspektowa analiza przestrzenna przestępczości GIS to system informatyczny, który pozwala łączyć wiele różnych warstw informacyjnych, posiadających referencje przestrzenne. Poszczególne warstwy (np. użytkowania terenów, demograficzna, obszarów rewitalizowanych, systemów transportowych) mogą być nakładane na informacje dotyczące przestępczości (natężenie przestępczości, tereny wytypowane do zredukowania patologii). Na podstawie: Chainey, Ratcliffe, 2005, GIS and Crime Mapping, s. 39

Przykładowe zastosowania GIS w analizach przestępczości Mapy tematyczne Analiza hot spot Autokorelacja przestrzenna Regresja przestrzenna Promap – prospective mapping (kartowanie zdarzeń potencjalnych) Profilowanie geograficzne

Mapy tematyczne Natężenie przestępstw ogółem Narzędzia GIS-owe, (takie jak np. przecinanie warstw, filtry przestrzenne), pozwalają na zliczanie/dostosowanie informacji występujących na innych warstwach (liczba ludności, powierzchnia różnych form użytkowania terenu) do warstwy „policyjnej”, co daje możliwości konstruowania różnych wskaźników Natężenie przestępstw ogółem

Mapy tematyczne – Gęstość przestępstw ogółem na 1 ha powierzchni ogółem na 1 ha powierzchni terenów mieszkaniowych

Hot spot Hot spoty to miejsca w przestrzeni charakteryzujące się wyższym niż przeciętny poziomem zagrożenia przestępczością. Jest to obszar koncentrowania się przestępczości, w odniesieniu do rozmieszczenia przestępczości na całym badanym obszarze. Identyfikacja hot spotów w przestrzeni daje możliwość poszukiwania odpowiedzi na pytanie dlaczego konkretne obszary naznaczane są problemem utrzymującej się wysokiej przestępczości. Do identyfikacji hot spotów wykorzystywana jest metoda estymacji gęstości jądrowej (kernel density). Przeciwstawnym hot spotom terminem są cold spoty, czyli miejsca, które są zupełnie (lub prawie) pozbawione przestępczości Analiza hot spotów sprawdza się na różnych poziomach przestrzennych, poczynając od skali makro – w poszukiwaniu dzielnic wysokiej przestępczości, po skalę mikro – aby wskazać konkretne miejsca (bary, odcinki ulic) Eck, Chainey i in, 2005, Mapping Crime: Understanding Hot Spots, s.)

Hot spot – kradzieże rowerów Przykład zastosowania analizy hot spot można zobaczyć w publikacji Daniela Higginsa (Higgins D., 2003, A Crime Analyst’s Guide to Mapping, ), która jest dostępna w Internecie pod adresem: http://www.icjia.state.il.us/public/pdf/ResearchReports/A%20Crime%20Analysts%20Guide%20to%20Mapping.pdf Na stronie 154 znajduje się mapa przedstawiająca lokalizację hot spotów kradzieży rowerowych w mieście Beaufort (Il., USA).

Autokorelacja przestrzenna … … to testy statystyczne, które pozwalają na wykrycie w przestrzeni obecności skupień zdarzeń kryminalnych lub ich brak. Testy te porównują aktualne rozmieszczenie przestępstw z rozkładem losowym Przestępstwa ogółem I = 0,1134

Autokorelacja przestrzenna Zabójstwa I = 0,3137 Rozboje I = 0,4052 Bójki i pobicia I = 0,3494

Regresja przestrzenna Techniki regresji przestrzennej, rozwinięte przez Luca Anselina (2002) uwzględniają zależności przestrzenne danych. Zostały stworzone w celu określenia efektów przestrzennych cech zależnych (opóźnienie przestrzenne) i niezależnych (błąd przestrzenny). Jeśli testy wykryją obecność opóźnień bądź błędów przestrzennych, model regresji zostanie tak dopasowany, że efekty przestrzenne nie będą zbytnio oddziaływały na siłę wyjaśniającą modelu.

Regresja przestrzenna Liczba kradzieży kieszonkowych – model uwzględniający przesunięcia przestrzenne Mapa reszt regresji dla kradzieży kieszonkowych

Promap – prospective mapping Przykład zastosowania metody Promap na podstawie analizy miejsc, w których dokonuje się włamań. Efektem jest wskazanie prawdopodobnych miejsc dokonania tego przestępstwa w przyszłości. Założenia: Włamania nie są rozmieszczone równomiernie w przestrzeni Istnieje zwiększone prawdopodobieństwo, że kolejne włamanie dokonane będzie niedaleko pierwszego (najbardziej zagrożona jest okolica w promieniu 400m) Podwyższone ryzyko kolejnego włamania utrzymuje się przez ok. miesiąc Efekt: Zastosowanie metody Promap pozwoliło zidentyfikować miejsca 78% włamań, które nastąpiły w ciągu następnego tygodnia

Promap Dokładniejszy opis i mapy można znaleźć w internetowej publikacji Johnsona, Birksa, McLaughlina, Bowersa i Pease’a (2007, Prospective crime mapping in operational context), która znajduje się na stronach brytyjskiego Home Office: http://www-staff.lboro.ac.uk/~ssgf/kp/2007_Prospective_Mapping.pdf Interesująca mapa znajduje się na s. 88

Profilowanie geograficzne Jest traktowane czasem jako element profilowania psychologicznego Technika ta pozwala na ustalenie najbardziej prawdopodobnego miejsca przebywania sprawcy czynu. Profil powstaje w oparciu o analizę informacji dotyczących miejsc popełnienia czynów Uwarunkowania: Ma zastosowanie tylko w przypadku przestępców seryjnych (np. zabójstwa, gwałty, włamania) Przypisanie określonego zestawu czynów jednemu sprawcy Celem jest wskazanie obszaru, z którym sprawca jest związany (tzw. obszaru komfortu) – nie musi to być miejsce zamieszkania

Profilowanie geograficzne … … to zbiór technik, które pozwalają na zidentyfikowanie prawdopodobnych miejsc przebywania (pracy lub innych) przestępców seryjnych, co może doprowadzić do ich ujęcia. W profilowaniu geograficznym bierze się pod uwagę szereg lokalizacji przestępstw seryjnych i tworzy się teoretyczną przestrzeń, która identyfikuje każdy możliwy punkt zaczepienia w poszukiwaniu sprawców, np. zabójstw (Canter, 2003, Mapping Murder: The Secrets of Geographic Profiling ) lub włamań (Chainey, Ratcliffe, 2005, GIS and Crime Mapping).

Profilowanie geograficzne Podstawy teoretyczne: Teoria działań rutynowych (Cohen, Felson 1979) Teoria racjonalnego wyboru (Clarke, Felson 1993) Wzorzec przestępczości (Brantingham, Brantingham 1981) Teoria dezorganizacji spłecznej (Shaw, McKay 1942) Hipoteza okręgu (Canter, Larkin 1993)

Profilowanie geograficzne Modele: RIGEL – Kim Rossomo (bazuje na modelach matematycznych, wykorzystuje np. funkcję zaniku odległości) DRAGNET – David Canter (oprócz funkcji matematycznych wykorzystuje także zasady psychologiczne i behawioralne dotyczące sprawcy) CrimeSTAT – Ned Levine (moduł Journey-to-Crime estimation, bazuje na najszerszej gamie zmiennych)

Profilowanie geograficzne W Internecie znajduje się bardzo ciekawe opracowanie prof. Kima Rossomo – byłego oficera policji, w którym wyjaśnia na przykładach, i przy pomocy map, etapy sporządzania profilu geograficznego sprawcy (np. napaści seksualnych) Artykuł pod tytułem: An Evaluation of NIJ’s Evaluation Methodology for Geographic Profiling Software – można pobrać ze stron Texas State University: www.txstate.edu/gii/geographic-profiling/publications/contentParagraph/01/document/Response+to+NIJ+GP+Evaluation+Methodology.doc Interesujące wyjaśnienia i mapy dotyczące programu CrimeStat i koncepcji prof. Levina są dostępne na stronach angielskojęzycznej Wikipedii pod adresem: http://en.wikipedia.org/wiki/CrimeStat

Dziękuję za uwagę