…to nie tylko wiedza z zakresu języka polskiego… Wiedza o kulturze… …to nie tylko wiedza z zakresu języka polskiego…

ŚWIAT FANTASTYKI

FANTASTYKA Polega na kreowaniu istot, które są wytworem wyobraźni, części świata lub całej rzeczywistości zupełnie odmiennej od tej, którą znamy z życia. Cechuje ją duża swoboda w zakresie konstrukcji świata przedstawionego i postaci bohaterów. Swoboda niekoniecznie jednak oznacza absolutną dowolność – wiele utworów z tej kategorii zostaje umieszczonych w pseudorzeczywistości lub rzeczywistości wygenerowanej

GATUNKI FANTASTYKI science fiction fantasy horror gra fabularna

SCIENCE FICTION „Jest tym, co może się wydarzyć – jednak z reguły nie chcielibyśmy tego.” Arthur C. Clark

inaczej: fantastyka naukowa; opisuje wydarzenia umiejscowione w przyszłości (wobec czasów autora) i opiera się na hipotetycznym rozwoju nauki i techniki; najbardziej charakterystyczne motywy to umiejscowienie akcji w innych galaktykach, zamknięcie jej na pokładzie statku kosmicznego, wędrówka w czasie, kontakt z obcą cywilizacją; bywa także(rzadko), że spora część akcji toczy się w przeszłości.

Zawiera takie cechy jak: specyficzny typ czasoprzestrzeni, neologizmy związane z rozwojem techniki, kontakt z obcą cywilizacją, podróż w czasie, cudowne lub tragiczne skutki wynalazków technicznych i odkryć naukowych.

Literatura fantastycznonaukowa

Jej tradycje sięgają początków XIX w Jej tradycje sięgają początków XIX w., choć jej prawdziwy początek przypada na lata 60. XIX wieku i związany jest z rozwojem zarówno powieści przygodowej, jak i techniki.

Mary Shelley (30.08.1797 – 01.02.1851 )

„Frankenstein” (1818 r.)

Jules Verne (08.02.1828 – 24.03.1905)

„Wyprawa do wnętrza Ziemi” (1864 r.)

„Pięć tygodni w balonie” (1864 r.)

Herbert George Wells (21.09.1866 – 13.08.1946)

„Wehikuł czasu” (1895 r.)

„Wyspa doktora Moreau” (1896 r.)

Robert Anson Heinlein (07.07.1907 – 08.05.1988)

„Obcy w obcym kraju” (1962 r.)

„Władcy marionetek” „Drzwi do lata” (1951 r.) (1957 r.)

Stanisław Lem (12.09.1921-27.03.2006)

„Solaris” (1961 r.)

„Cyberiada” (1965 r.)

FILM SCI-FI

„2001: Odyseja kosmiczna” (1968 r.) Stanley Kubrick

„Bliskie spotkania trzeciego stopnia” (1977 r.) Steven Spielberg

„Gwiezdne wojny” (1977-2005) George Lucas

Cykl filmów Alien (od 1979 r.)

„Łowca androidów” (1982 r. ) Ridley Scott na motywach powieści P. K „Łowca androidów” (1982 r.) Ridley Scott na motywach powieści P. K. Dicka „Czy androidy śnią o elektrycznych owcach?”

Trylogia: „Terminator” (1984, 1991, 2003 r.) James Cameron

Trylogia: „Matrix” (1999, 2003 r.) Andy, Larry Wachowscy

FANTASY „Jest tym, co nie jest w stanie się realnie wydarzyć – chociaż zazwyczaj marzymy, żeby się wydarzyło.” Arthur C. Clark

Cechy gatunku: umiejscowienie w fikcyjnym świecie, w którym poza zwykłymi prawami fizyki i biologii działa też magia oraz inne nadnaturalne moce; pojawia się rozległy zestaw rekwizytów swobodnie zaczerpniętych ze średniowiecza i starożytności; występują istoty mityczne lub baśniowe; Zawiera elementy niewystępujące w świecie realnym i niemożliwe do wytłumaczenia w sposób naukowy

wydarzenia i postacie są nacechowane realizmem (o ile pominie się elementy niewytłumaczalne). unika się sformułowań takich jak „w odległym kraju” lub „dawno temu”; niejednokrotnie ukryte są aluzje do współczesności oraz jej realnych problemów; psychologia postaci, ich motywacje i zachowania są przedstawione realistycznie.

LITERATURA FANTASY

Terry Pratchett (ur. 28.04.1948 r.)

Cykl „Świat dysku” (od 1983 r.)

Trylogia Nomów Cykl o Johnnym Maxwellu (1989-1990) (1992-1995)

J. K. Rowling (ur. 31.07.1965 r.)

Seria: „Harry Potter” (1997-2007) I Kamień Filozoficzny I Komnata Tajemnic I Więzień Azkabanu I Czara Ognia I Zakon Feniksa I Książę Półkrwi I Insygnia Śmierci

John Ronald Reuel Tolkien (03.01.1892 – 02.09.1973)

„Hobbit” „Władca pierścieni” (1937 r.) (1954-1955)

FILM FANTASY

„Conan Barbarzyńca” (1982 r.) John Milius

„Zaklęta w sokoła” (1985 r.) Richard Donner

„Nieśmiertelny” (1986 r.) Russel Mulcahy

„Eragon” (2006 r.) Stefen Fangmeier na motywach powieści Christophera Paolini pt. „Eragon”

„Volkodav. Ostatni z rodu Szarych Psów” (2006 r.) Nikolaj Lebiediew

MUZYKA FANTASY

Nightwish

„Są tylko dwie rzeczy, które jednoczą ludzi: HORROR „Są tylko dwie rzeczy, które jednoczą ludzi: strach i interes.” Napoleon Bonaparte

polega na budowaniu świata przedstawionego na wzór rzeczywistości i praw nią rządzących po to, aby wprowadzić w jego obręb zjawiska kwestionujące te prawa i nie dające się wytłumaczyć bez odwoływania się do zjawisk nadprzyrodzonych zadaniem horroru jest wywołanie lęku i niepokoju u odbiorcy utworu; pojawiające się w świecie utworu zjawiska fantastyczne podważają ustalone na początku i akceptowane przez bohaterów prawa świata.

LITERATURA GROZY

Howard Phillips Lovecraft (20.08.1890 – 15.03.1937)

Mitologia Cthulhu Według Lovecrafta w fikcyjnej księdze Necronomicon jest dwuwiersz przepowiadający powrót Cthulhu: „Nie jest umarłym ten który spoczywa wiekami, nawet śmierć może umrzeć wraz z dziwnymi eonami.”

Stephen Edwin King (ur. 21.09.1947 r.)

„Carrie” „Lśnienie” (1974 r.) (1977 r.)

„Oczy smoka” „Misery” (1987 r.)

Graham Masterton (ur. 16.01.1946 r.)

„Kostnica” „Wyklęty” (1978 r.) (1983 r.)

„Zjawa” „Piąta czarownica” (1995 r.) (2008 r.)

FILM GROZY

„Gabinet doktora Caligari” (1920 r.) Robert Wiene

„Nosferatu - symfonia grozy” (1922 r.) Friedrich Wilhelm Murnau

„Psychoza” (1960 r.) Alfred Hitchcock

„Noc żywych trupów” (1968 r.) George A. Romero

„Teksańska masakra piłą mechaniczną” (1974 r.) Tobe Hooper

„Laleczka Chucky” (1988 r.) Tom Holland

„Blair Witch Project” (1999 r.) Daniel Myrick, Eduardo Sanchez

„The Grudge – Klątwa” (2003 r.) Takashi Shimizu

ROLE-PLAYING GAME „- Ok panowie, losujemy postacie... - Ja chce być naramiennikiem!!” Warhammer

gra, w której gracze (od jednego do kilku) wcielają się w role fikcyjnych postaci; rozgrywka toczy się w fikcyjnym świecie, istniejącym tylko w wyobraźni grających; celem jest rozegranie gry według zaplanowanego scenariusza i osiągnięcie umownie określonych lub indywidualnych celów, przy zachowaniu wybranego zestawu reguł, zwanego mechaniką gry.

Wampir: Maskarada (1992 r.)

Warhammer (1986 r.)

Dungeons & Dragons (1974 r.)

PODSUMOWANIE

FANTASTYKA Polega na kreowaniu istot, które są wytworem wyobraźni, części świata lub całej rzeczywistości zupełnie odmiennej od tej, którą znamy z życia. Cechuje ją duża swoboda w zakresie konstrukcji świata przedstawionego i postaci bohaterów. Swoboda niekoniecznie jednak oznacza absolutną dowolność – wiele utworów z tej kategorii zostaje umieszczonych w pseudorzeczywistości lub rzeczywistości wygenerowanej

Fantastyka naukowa; opisuje wydarzenia umiejscowione w przyszłości (wobec czasów autora) i opiera się na hipotetycznym rozwoju nauki i techniki; najbardziej charakterystyczne motywy to umiejscowienie akcji w innych galaktykach, zamknięcie jej na pokładzie statku kosmicznego, wędrówka w czasie, kontakt z obcą cywilizacją; bywa także(rzadko), że spora część akcji toczy się w przeszłości.

Cechy: specyficzny typ czasoprzestrzeni; neologizmy związane z rozwojem techniki; kontakt z obcą cywilizacją; podróż w czasie; cudowne lub tragiczne skutki wynalazków technicznych i odkryć naukowych.

Przedstawiciele: Przykłady filmów: Mary Shelley Jules Verne Herbert George Wells Robert Anson Heinlein Stanisław Lem Przykłady filmów: „2001: Odyseja kosmiczna” „Bliskie spotkania trzeciego stopnia” „Gwiezdne wojny” Alien „Łowca androidów” „Terminator” „Matrix”

Fantasy umiejscowienie w fikcyjnym świecie, w którym poza zwykłymi prawami fizyki i biologii działa też magia oraz inne nadnaturalne moce; pojawia się rozległy zestaw rekwizytów swobodnie zaczerpniętych ze średniowiecza i starożytności; występują istoty mityczne lub baśniowe; Zawiera elementy niewystępujące w świecie realnym i niemożliwe do wytłumaczenia w sposób naukowy

wydarzenia i postacie są nacechowane realizmem (o ile pominie się elementy niewytłumaczalne). unika się sformułowań takich jak „w odległym kraju” lub „dawno temu”; niejednokrotnie ukryte są aluzje do współczesności oraz jej realnych problemów; psychologia postaci, ich motywacje i zachowania są przedstawione realistycznie.

Przedstawiciele Przykłady filmów: Terry Pratchett J. K. Rowling John Ronald Reuel Tolkien Przykłady filmów: „Conan Barbarzyńca” „Zaklęta w sokoła” „Nieśmiertelny” „Eragon” „Volkodav. Ostatni z rodu Szarych Psów”

Horror polega na budowaniu świata przedstawionego na wzór rzeczywistości i praw nią rządzących po to, aby wprowadzić w jego obręb zjawiska kwestionujące te prawa i nie dające się wytłumaczyć bez odwoływania się do zjawisk nadprzyrodzonych zadaniem horroru jest wywołanie lęku i niepokoju u odbiorcy utworu; pojawiające się w świecie utworu zjawiska fantastyczne podważają ustalone na początku i akceptowane przez bohaterów prawa świata.

Przedstawiciele: Przykłady filmów: Howard Phillips Lovecraft Stephen Edwin King Graham Masterton Przykłady filmów: Gabinet doktora Caligari” „Nosferatu - symfonia grozy” „Psychoza” „Noc żywych trupów” „Teksańska masakra piłą mechaniczną” „Laleczka Chucky” „Blair Witch Project” „The Grudge – Klątwa” (2003 r.)

Anna-Maria Świerczyna V ASK