IX POWIATOWA KONFERENCJA WIELOWYZNANIOWE DZIEDZICTWO ZIEMI PSZCZYŃSKIEJ Pszczyna, 2 grudnia 2008r. © Halina Nocoń

Śląsk szmaragdem Europy Silesia smaragdus Europae Metafora Śląsk szmaragdem Europy po raz pierwszy znalazła się w tekście XVII-wiecznego wrocławskiego poety Heinricha Mühlpforta, próbującego opisać piękno śląskiej wielokulturowości i wielowyznaniowości.

Edukacja wielokulturowa proces zaprojektowany w celu promowania zrozumienia, akceptacji i konstruktywnych stosunków pomiędzy ludźmi z wielu różnych kultur (religii) Służy przybliżaniu uczniom wielu różnych kultur (religii), by przełamywać etnocentryczny sposób myślenia, stereotypy i uprzedzenia.

CELE EDUKACJI REGIONALNEJ: Odkrywanie prawdy o Śląsku, przerzucanie pomostów ponad śląskimi podziałami kulturowymi, narodowościowymi i religijnymi Uczeń: dostrzega zjawisko wielowyznaniowości na Górnym Śląsku, wzajemną tolerancję i współistnienie różnych grup wyznaniowych; wskazuje rolę wartości duchowych i znaczenie wartości religijnych w życiu mieszkańców Górnego Śląska - dawniej i współcześnie,

Swoistość kulturowa Górnego Śląska wielonarodowość, tolerancja, otwartość na wpływy zewnętrzne, religijność, więź z naturą, egalitaryzm społeczny, równość stanowa, podstawowa rola rodziny w życiu indywidualnym i wspólnotowym, trwałość portretu socjologicznego Śląska jako regionu przez innych wykorzystywanego i Ślązaków jako ludu pokrzywdzonego – utrwaliło się przekonanie o celowej marginalizacji socjalnej i kulturalnej Ślązaków.

Górny Śląsk- region pogranicza kulturowego Ks. Emil Szramek formułował tezę o narożnikowym charakterze Górnego Śląska, który w dziejach Europy pełnił trojaką misję służenia: „bądź to za pokojowego pośrednika, bądź to za pobojowisko, bądź to za nagrodę”. Górny Śląsk dzieli los wszystkich narożników, „że się mianowicie o nie zawadza i w nie uderza”. E. Szramek dodawał: „wszak jest tu skrzyżowanie dróg i prądów europejskich”.

Wielowymiarowy charakter śląskiej kultury Wielonarodowy: morawsko-czeski, polski, austriacki, niemiecki, żydowski Wielowyznaniowy: katolicki, protestancki, żydowski, …

Górny Śląsk jako pogranicze wielokulturowe, wielonarodowe i wielowyznaniowe już z racji położenia, jest swego rodzaju pomostem pomiędzy Wschodem a Zachodem, który jednocześnie wiele wniósł w procesy integracyjne naszego kontynentu, ma znaczące osiągnięcia w dziedzinie ekumenizmu, tolerancji, pojednania między narodami.

Katolicyzm na ziemi pszczyńskiej W 1350 r. powstał dekanat pszczyński, który należał do archidiecezji krakowskiej. W 1821 r. włączony został do archidiecezji wrocławskiej. Na ziemi pszczyńskiej znajduje się duże skupisko drewnianych kościołów. Do najcenniejszych obiektów należy kościół Św. Marcina w Ćwiklicach. Z ziemi pszczyńskiej wywodzi się wielu księży, którzy odegrali znacząca rolę w historii Górnego Śląska.

Luteranie na ziemi pszczyńskiej W 1568 r. władzę w państwie pszczyńskim objął Karol Promnitz, który swoje rządy rozpoczął od prawdziwej rewolucji, wprowadzając oficjalne przejście swego państwa na luteranizm, w myśl powszechnie realizowanej wówczas w krajach niemieckich i na Śląsku zasady „cuius regio, eius religio”. W 1592 r. było tu już 25 ewangelickich zborów i religię tą przyjęły wszystkie miejscowości ziemi pszczyńskiej. Od początku XVII w. katolicyzm, wspierany przez Habsburgów, rozpoczął kontrreformacyjną ofensywę. Kontrreformacja odcisnęła silne piętno na pszczyńskich ewangelikach - od 1649 r. jedynym miejscem, gdzie mogli zbierać się na nabożeństwa, pozostała kaplica zamkowa.

Wyznawcy judaizmu na ziemi pszczyńskiej Żydzi w Pszczynie pojawili się dość późno. W 1787 r. w Pszczynie mieszkało 85 osób pochodzenia żydowskiego. W 1834 r. wzniesiono drewnianą synagogę – gmina liczyła wówczas już 210 członków Pszczyńska gmina nadal się rozwijała i ok. 1885 r. osiągnęła największą w swej historii liczebność - 341 członków. Znacząca liczba Żydów zamieszkiwała Mikołów i Bieruń. Zobacz: W. Jaworski, Z dziejów Żydów bieruńskich, Bieruń 1989.

Dziedzictwo kulturowe Położenie regionu na skrzyżowaniu głównych szlaków Europy Środkowej i częste zmiany jego politycznej zależności sprzyjały chłonięciu wpływów. W efekcie górnośląskie dziedzictwo mieni się bogactwem różnorodnych wpływów i inspiracji narodowych, kulturowych i wyznaniowych.

„…miłujmy nie słowem ani językiem, Zamiast konkluzji: „…miłujmy nie słowem ani językiem, lecz czynem i prawdą". I List św. Jana (3, 18)