EKSPERYMENTY WODNE PRZEZ CAŁY ROK

EKSPERYMENTY WODNE PRZEZ CAŁY ROK 2013/2014

WRZESIEŃ 2013 Temat: Woda jako rozpuszczalnik Opis doświadczenia Przygotowanie: sól, cukier, kakao, kawa, ryż, piasek, 6 szklanek, woda. Działanie: - napełnij szklanki do połowy wodą, - wrzuć do każdej szklanki po 1 łyżeczce wymienionych substancji, - zamieszaj i obserwuj. Obserwacje: sól i cukier rozpuszczają się w wodzie, pozostałe substancje podczas mieszania unoszą się w wodzie, a następnie osiadają na dnie szklanki. Wnioski: cząsteczki wody wnikają pomiędzy cząsteczki soli i cukru, rozpuszczając je. Jeżeli cząsteczki wody nie mogą wniknąć między cząsteczki substancji, tworzą z nimi zawiesinę, a następnie opadają na dno dzięki sile grawitacji.

16 Międzynarodowy Dzień Ochrony Warstwy Ozonowej 17 18 19 20 21 22 23 Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Sobota Niedziela 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Międzynarodowy Dzień Ochrony Warstwy Ozonowej 17 18 19 Dzień Dzikiej Fauny, Flory i Naturalnych Siedlisk 20 21 22 Europejski Dzień bez Samochodu 23 Pierwszy Dzień Jesieni 24 25 26 27 28 Dzień Morza 29 30

PAŹDZIERNIK 2013 Temat: Czy woda może być sucha? Opis doświadczenia Przygotowanie: szklanka pełna wody, zmielony czarny pieprz. Działanie: - napełnij szklankę wodą i poczekaj, aż się uspokoi, - powierzchnię wody posyp ostrożnie pieprzem, aż do całkowitego jej zakrycia, nie ruszaj szklanką, - czubek palca pomału zanurz w wodzie i natychmiast go wyjmij. Obserwacje: palec jest suchy. Wnioski: pieprz wzmacnia napięcie powierzchniowe wody, dlatego jej cząsteczki mocno się trzymają. Dopiero pod wpływem dużego nacisku można przerwać „błonę wodną” i zamoczyć palec.

Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Sobota Niedziela 1 Światowy Dzień Ptaków 2 Europejski Dzień Ptaków 3 Światowy Dzień Siedlisk 4 Światowy Dzień Zwierząt 5 6 7 8 9 10 Święto Drzewa 11 12 13 14 15 16 17 18 Światowy Dzień Monitoringu Wód 19 20 21 22 23 24 25 Dzień Ustawy o Ochronie Zwierząt 26 27 28 29 30

LISTOPAD 2013 Temat: Jak zrobić chemiczny ogród? Opis doświadczenia Przygotowanie: pół szklanki szkła wodnego, pół szklanki ciepłej wody, kryształki chlorku wapnia, bagietka Działanie: - do szkła wodnego dolej wody i starannie zamieszaj, - do otrzymanego roztworu dodaj kilka kryształków chlorku wapnia i obserwuj zmiany zachodzące w szklance. Obserwacje: kryształki rosną, wznoszą się ku górze szklanki, mają różne kształty przypominające rośliny. Wnioski: na granicy kryształków i szkła wodnego powstaje półprzepuszczalna błona, przez którą woda na zasadzie osmozy wnika do kryształków powodując ich pęcznienie, a następnie pękanie. Sytuacja się powtarza co obserwujemy jako wzrost kryształków.

Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Sobota Niedziela 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 Dzień Bez Futra 26 27 28 29  Dzień ogłoszenia św. Franciszka patronem ekologów 30

GRUDZIEŃ 2013 Temat: Czy roztwór wodny może zachowywać się, jak ciało stałe? Opis doświadczenia Przygotowanie: mąka ziemniaczana, woda, miska. Działanie: - wymieszaj w misce mąkę ziemniaczaną z wodą w stosunku 2:1, tak aby uzyskać gęstą ciecz, - weź trochę cieczy do ręki i wykonuj koliste ruchy dłońmi jakbyś chciał zrobić śnieżkę, a następnie przestań kręcić i pozostaw ciecz na otwartej dłoni. Obserwacje: pod wpływem szybkich ruchów ciecz twardnieje i powstaje kula, gdy nie działamy żadną siłą – rozlewa się. Wnioski: Otrzymaliśmy ciecz nienewtonowską, której lepkość zależy od przyłożonej siły.

29 Międzynarodowy Dzień Różnorodności Biologicznej 30 31 Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Sobota Niedziela 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 Pierwszy Dzień Zimy 23 24 25 26 27 28 29 Międzynarodowy Dzień Różnorodności Biologicznej 30 31

STYCZEŃ 2014 Temat: Jak zrobić chemiczną meduzę? Opis doświadczenia Przygotowanie: szalka Petriego, węglan sodu, siarczan magnezu, czarny papier jako tło. Działanie: - szalkę Petriego umieść na czarnym papierze i napełnij do połowy wodą, - na jednym końcu szalki umieść odrobinę węglanu sodu, na drugim siarczanu magnezu. Obserwacje: pojawia się biała kreska, która stopniowo się powiększa i przyjmuje kształt meduzy. Wnioski: cząsteczki soli rozpuszczają się, a następnie łączą z inną solą tworząc nierozpuszczalny w wodzie osad.

Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Sobota Niedziela 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Dzień Ligi Ochrony Przyrody 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

LUTY 2014 Temat: Jezioro nenufarów Opis doświadczenia Przygotowanie: różnokolorowe kwiaty ze złożonymi do środka płatkami, miska z wodą Działanie: - do miski z wodą wkładamy odpowiednio zagięte kolorowe kwiaty i obserwujemy co się stanie. Obserwacje: płatki papierowych kwiatów rozchylają się. Wnioski: Woda wnika pomiędzy cząsteczki celulozy, z której zrobiony jest papier, cząsteczki te pęcznieją, a zwiększając swoje rozmiary powodują rozchylanie się płatków.

Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Sobota Niedziela 1 2 Światowy Dzień Obszarów Wodno-Błotnych 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Dzień Dokarmiania Zwierzyny Leśnej 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28

MARZEC 2014 Temat: Czy woda ma wpływ na kiełkowanie nasion? Opis doświadczenia Przygotowanie: 2 szalki Petriego, wata, woda, łyżka, nasiona rzeżuchy Działanie: - każdą szalkę wyłóż watą, ale tylko jedną spryskaj wodą, - na obie szalki wysiej taką samą ilość nasion rzeżuchy, - obie szalki ustaw na parapecie, uważając żeby na jednej z nich zawsze utrzymywała się wilgoć. Obserwacje: nasiona kiełkują na szalce z wodą. Wnioski: woda jest niezbędna do kiełkowania nasion.

14 Międzynarodowy Dzień Sprzeciwu Wobec Tam 15 16 17 18 19 20 21 22 23 Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Sobota Niedziela 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Międzynarodowy Dzień Sprzeciwu Wobec Tam 15 16 17 Światowy Dzień Morza 18 19 20 21 Pierwszy Dzień Wiosny 22 Światowy Dzień Wody 23 Światowy Dzień Meteorologii 24 25 26 27 28 29 30 31

KWIECIEŃ 2014 Temat: Jak zrobić bańki mydlane? Opis doświadczenia Przygotowanie: woda, płyn do mycia naczyń, gliceryna, słomka Działanie: - zanurz słomkę w czystej wodzie i spróbuj zrobić z niej bańkę, - wlej do wody odrobinę płynu do mycia naczyń i gliceryny, zamieszaj i ponownie spróbuj nadmuchać bańkę. Obserwacje: bańki można nadmuchać wyłącznie z roztworu zawierającego detergent. Wnioski: czysta woda ma tak duże napięcie powierzchniowe, że zawsze tworzy krople. Detergent powoduje zmniejszenie sił spójności dzięki czemu można kroplę rozciągnąć. Gliceryna nadaje bańkom sprężystości.

Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Sobota Niedziela 1 Międzynarodowy Dzień Ptaków 2 3 4 5 Dzień Leśnika i Drzewiarza 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 Dzień Ziemi 23 24 25 26 27 28 29 30

MAJ 2014 Temat: Którędy odbywa się transport wody w roślinie? Opis doświadczenia Przygotowanie: 3 białe tulipany, barwnik czerwony i niebieski, 3 szklanki, woda Działanie: - napełnij słoiki wodą, w dwóch rozpuść barwniki, w trzecim pozostaw samą wodę, - do każdego słoika wstaw po jednym kwiatku. Obserwacje: liście i kwiaty roślin stojących w kolorowej wodzie barwią się. Wnioski: woda płynie przez łodygę, liście oraz dociera do kwiatów przez wiązki przewodzące, które są widoczne dzięki barwnikowi.

22 Międzynarodowy Dzień Różnorodności Biologicznej 23 24 25 26 27 28 Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Sobota Niedziela 1 2 3 4 5 Światowy Dzień Ochrony Środowiska Naturalnego, Leśnika i Drzewiarza 6 7 8 9 10 11 12 Światowy Dzień Ptaków Wędrownych 13 14 15 Święto Polskiej Niezapominajki 16 17 18 19 20 21 22 Międzynarodowy Dzień Różnorodności Biologicznej 23 24 Europejski Dzień Parków Narodowych 25 26 27 28 29 30 31 Dzień Bociana Białego

CZERWIEC 2014 Temat: Jak powstaje rosa? Opis doświadczenia Przygotowanie: szklanka, woda, kostki lodu, lupa. Działanie: - napełnij szklankę wodą, a następnie wrzuć do niej kilka kostek lodu, - zwróć uwagę na ściankę szklanki, obejrzyj ją za pomocą lupy. Obserwacje: ścianka szklanki robi się mętna. Pod lupą widać, małe kropelki wody, które następnie powiększają się i zaczynają ściekać po szklance. Wnioski: para wodna zawarta w powietrzu na zimnych przedmiotach zagęszcza się tworząc małe krople – skrapla się. W przyrodzie w taki sposób powstaje rosa.

Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Sobota Niedziela 1 2 Międzynarodowy Dzień ochrony Środowiska Naturalnego 3 4 5 Światowy Dzień Ochrony Środowiska 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Światowy Dzień Walki z Pustynnieniem i Suszą 18 Dzień Europejskiego Protestu Przeciw GMO 19 20 21 22 Pierwszy Dzień Lata 23 24 25 26 27 Światowy Dzień Rybołówstwa 28 29 30

LIPIEC 2014 Temat: Zima latem? Przygotowanie: termometr, chusteczka higieniczna, woda, suszarka. Działanie: - zanotuj temperaturę wskazywaną przez termometr, - zwilż w wodzie chusteczkę, a następnie owiń nią dolną część termometru, - przez kilka minut dmuchaj powietrzem suszarki na najniższych obrotach na wilgotną chusteczkę, - odczytaj temperaturę. Obserwacje: Termometr wskazuje niższą temperaturę. Wnioski: Podczas parowania woda zużywa ciepło z otoczenia. Odczuwasz to wychodząc z kąpieli – parująca woda pobiera ciepło z powierzchni twojego ciała.

Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Sobota Niedziela 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Światowy Dzień Ludnościowy 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

SIERPIEŃ 2014 Temat: Woda akumulatorem ciepła Opis doświadczenia Przygotowanie: 2 plastikowe kubki, woda, ziemia, termometr, lodówka. Działanie: - jeden kubek napełnij wodą, drugi ziemią, - oba kubki wstaw na 15 minut do lodówki, a następnie pozostaw na słońcu przez około 20 minut, - zmierz temperaturę wody i ziemi. Obserwacje: temperatura wody jest niższa niż ziemi. Wnioski: Woda ma dużą pojemność cieplną, co oznacza, że do ogrzania określonej ilości wody potrzeba więcej ciepła niż do ogrzania takiej samej ilości ziemi.

Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Sobota Niedziela 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31