ŻYWIENIE W OTYŁOŚCI

Wprowadzenie – przyczyny Tkanka tłuszczowa stanowi około 20-25% masy ciała kobiet i 10-15% masy ciała mężczyzn. Wraz z wiekiem wykazuje tendencję wzrostową, osiągając u osób otyłych ponad 50% masy ciała. Wzrost ilości tłuszczu w organizmie następuję w wyniku nadmiernego nagromadzenia się triacylogliceroli w komórkach tłuszczowych (adypocytach) lub jest konsekwencją zwiększania się ich liczby. W celach diagnostycznych przyjmuje się, że zawartość tłuszczu w organizmie kobiety powyżej 30%, a w przypadku mężczyzn – powyżej 25% jest objawem otyłości.

Otyłość gynoidalna a androidalna

UWAGA OTYŁOŚĆ! Najczęściej można spotkać się z przypadkami otyłości, która powstaje w wyniku trwającego długi okres, dodatniego bilansu energetycznego.  Niekorzystny wpływ na bilans energetyczny mogą dodatkowo mieć niskie wartości podstawowej przemiany materiI brak aktywności fizycznej i stres.

Dieta ubogoenergetyczna Leczenie Otyłości Dieta ubogoenergetyczna

Charakterystyka diety Dieta powinna byc ubogoenergetyczna, a równoczesnie zrównoważona pod wzgledem składnikow odżywczych Dla osób otyłych, źrodłem energii, obok pożywienia, ma być nagromadzona w organizmie tkanka tłuszczowa. 1g tkanki tłuszczowej daje 7kcal Aby zredukować 1kg masy ciała w ciągu tygodnia, trzeba zmiejszyć podaż kalorii o 1000 dziennie

Charakterystyka diety c.d. Zapotrzebowanie energetyczne oblicza sie indywidualnie dla każdego pacjenta, biorąc pod uwage : Aktywność fizyczna Wiek Płeć Wydatek energetyczny podtrzebny do podstawowych procesów przemiany materii (PPM)

I. WYWIAD W CELU UstalENIE zapotrzebowanIA energetyczneGO Metodyka planowania diety: I. WYWIAD W CELU UstalENIE zapotrzebowanIA energetyczneGO

1) Obliczenia PPM Wzór Harrisa-Benedicta (1919 r.) Kobiety 655,1 + (9,563x W) + (1,83xH) – (4,676xA) Mężczyźni 66,5 + (13,75xW) + (5,003xH)- (6,775xA) W- masa ciała (kg) H- wzrost (cm) A- wiek

2) Otrzymany wynik należy pomnożyć przez współczynnik aktywności fizycznej, który wynosi: Dla małej aktywności 1,4 Dla umiarkowanej aktywności 1,7 Dla dużej aktywności 2 Indywidualne zapotrzebowanie energetyczne wynosi: PPM x współczynnik aktwności fizycznej

3) Ustalić zmiejszenie masy ciała na jednostkę czasu np. tydzień (prawidłowo 0,5-1 kg na tydzień ) 4) Ustalić poziom energetyczny diety Wartość diety ubogoenergetycznej waha się w granicach 1000-1500 kcal, nie powinna być mniejsza od 1000 kcal wówczas bardzo czesto wystepują niedobory wapnia, żelaza i witaminy B

II. Ustalić zapotrzebowanie na Białko przyjmując 20-25% dobowego zapotrzebowania energetycznego

Białko zwierzęce o wysokiej wartości biologicznej powinno znajdować sie w 3 głównych posiłkach Bardzo dobrym zródłem białka są wówczas: Chude mleko Chude mięso Ryby Drób Sery twargowe Wędliny (głównie drobiowe)

III. Ustalić zapotrzebowanie na Tłuszcz

W diecie ubogoenergetycznej najwiekszym ograniczeniem podlegają tłuszcze, pokrywają one 25% wartości kalorycznej diety W ramach dozwolonej ilości zaleca się oleje roślinne oraz margaryny wzbogacone w witaminy Tłuszcze pochodzenia zwierzęcego (mleko, jaja, mięso, masło) powinny dostarczac nie wiecej niż 10% zapotrzebowania dobowego ich nadmiar powoduje otyłość I zwiększenie ilości cholesterolu we krwi. Zwrócić uwagę na odpowiednią ilość NNKT

IV. Ustalić ilość węglowodanów

Dieta nie powinna zawierać mniej niż 100g węglowodanów, ta wartość zapobiega przed zużywaniem białka ustrojowego Wskazane jest : Pieczywo razowe (bez dodatku karmelu, miodu) Pieczywo chrupkie Kasza gryczana Otręby W ograniczonych ilościach : makarony, pozostałe kasze czy ziemniaki

Produkty zbożowe z grubego przemiału (ciemne) zawierają mniej kalorii niż pieczywo jasne, poza tym są dobrym zródłem błonnika pokarmowego ,witamin z grupy B oraz soli mineralnych Z uwagi na ograniczenie produktów będących głównym źródłem witaminy A należy zwiększyć podaż na warzywa i owoce bogatych w beta-karoten

Rola błonnika pokarmowego Pobudza funkcje żucia, wydzielania śliny Wykazuje zdolność wiązania wody Bufuruje i wiążę nadmiar kwasu solnego Wpływa na wydzielanie hormonów przewodu pokarmowego (gastryny) Zwieksza objętość tresci pokarmowej (przez wiązanie wody) Przez mechaniczne drażnienie ścian jelita grubego wpływa na jego perystaltyke Chroni przed zaparciami, uchyłością jelit, polipami, żylakami odbytu I chorobom nowotworowym Zmniejsza wartość energatyczną diety i daje uczucie sytości Bogate w błonnik są suche nasiona roslin strączkowych, warzywa i owoce

V Ustalić dzienną racje pokarmową na posiłki

I śniadanie ok 25%kcal II śniadanie ok 10%kcal Obiad ok 35%kcal Podwieczorek ok 10%kcal Kolacja ok 20% kcal

VI. Inne zalecenia Nalezy ograniczyć sól kuchenną i ostre przyprawy, które pobudzją łaknienie Zaleca sie picie 1,5l płynów dziennie Zupy zawiesite, zasmażane powinno sie z diety wykluczyć Zaleca sie 4-5 posiłków spożywanych regularnie “jedzenie na sucho” daje uczucie sytości dlatego korzystnie jest popijać dopiero po posiłku Nie należy dojadać między posiłkami

I śniadanie Kawa z mlekiem (150ml) Chleb graham (70g) z masłem (5g) Chuda wędlina (30g) Sałatka z pomidorów (100g) II śniadanie Jogurt (150g) Owoce cytrusowe (100g) Obiad Rosół (200ml) Sztuka mięsa (130g) Mleko (20g) Przykład diety ubogoenergetyczne j

Sałatka z porów I jabłka (150g) jogurt naturalny (30g) Podwieczorek Ziemniaki (200g) Włoszczyzna z wody (150g) Sałatka z porów I jabłka (150g) jogurt naturalny (30g) Podwieczorek Owoce jagodowe (100g) Kolacja Herbata (250ml) Chleb razowy (70g) z margaryna niskotłuszczową (10g) Ser twarogowy chudy (50g) Sałata z papryką (100g) Przykładowy jadłospis cd.

UWAGA! W diecie ubogoenergetycznej nie tylko jest ważny dobór produktów, ich ilość, ale także sposób ich przygotowania Potrawy należy przyrządzić metodą gotowania w małej ilości wody lub na parze, w szybkowarach, w naczyniach przystosowanych do gotowania bez wody, w kuchenkach mikrofalowych. Mogą też być duszone ale bez dodatku tłuszczu lub pieczone w folii, pergaminie

Produkty zalecane w diecie Przeciwwskazane Produkty Zbożowe Pieczywo jasne i razowe, pieczywo typu Graham, pieczywo chrupkie, kasze dozwolone wszystkie ale preferowane grube (jęczmienna, gryczana), ryż preferowany nieoczyszczony, płatki owsiane, jęczmienne, pszenne, musli bez dodatku cukru, owoców suszonych lub orzechów, makarony najlepiej typu al dente. Rogaliki francuskie, musli z dodatkiem cukru , suszonych owoców lub orzechów. Jaja 2-3 razy w tygodniu całe jaja przygotowane bez dodatku tłuszczu. Przygotowane z dodatkiem tłuszczu. Mleko i produkty mleczne Mleko słodkie i zsiadłe (0 lub 0,5%), jogurty odtłuszczone (naturalne lub słodzone słodzikami), kefir chudy, maślanka, białe sery chude, serek homogenizowany chudy, serek ziarnisty typu „light”. Mleko, kefir, jogurty – tłuste, śmietanka, śmietana, mleko skondensowane, zabielacze do kawy, jogurty owocowe, serek homogenizowany słodzony cukrem – ograniczyć, ser biały tłusty, sery żółte i topione, sery pleśniowe, ser Feta, serek typu „Fromage”. Mięso, Wędliny, Ryby Mięsa chude: wołowina, cielęcina, kurczak, indyk (najlepiej mięso z piersi i bez skóry), chuda wieprzowina w ograniczonych ilościach, ryby chude (dorsz, leszcz, mintaj, morszczuk, pstrąg, płastuga, sola, szczupak, sandacz), ryby tłuste 2 razy w tygodniu przygotowane bez dodatku tłuszczu, wędliny chude. Mięsa tłuste: baranina, wieprzowina, gęś, kaczka, tłuste wędliny, pasztety, mięso peklowane, konserwy mięsne i rybne..

Zalecane Przeciwwskazane Warzywa Wszystkie warzywa świeże i mrożone: na surowo, bez dodatku zasmażki, majonezu, ewentualnie niewielki dodatek oliwy lub jogurtu 0%. Warzywa z zasmażkami, smażone z tłuszczem, z dodatkiem majonezu. Owoce świeże i mrożone bez dodatku cukru wszystkie owoce w umiarkowanej ilości. Owoce konserwowe słodzone, owoce suszone, orzechy, owoce z cukrem lub bitą śmietaną Cukier I słodycze Cukier, miód w bardzo małych ilościach, dżemy niesłodzone. Wszystkie słodycze , kakoo, orzechy

Zalecane Przeciwwskazane Tłuszcze Margaryny miękkie o obniżonej zawartości tłuszczu, masło w ograniczonej ilości, oleje roślinne: rzepakowy, oliwa z oliwek, sojowy, słonecznikowy, kukurydziany w ograniczonej ilości. Śmietana, śmietanka, smalec, boczek, łój, margaryny twarde. Ziemniaki Gotowane, gotowane tłuczone puree. Frytki, ziemniaki smażone, placki ziemniaczane, pyzy, chipsy.

Zalecane Przeciwwskazane Napoje Herbata, kawa, mleko chude, kawa zbożowa na chudym mleku, soki owocowe w bardzo umiarkowanych ilościach, soki warzywne, herbatki owocowe i ziołowe, napoje bezkaloryczne, wody mineralne. tłute mleko, płynna czekolada, soki i inne napoje słodzone cukrem, napoje alkoholowe, kawa ze śmietanką.

Piramida żywieniowa

Podsumowanie Podstawą leczenia otyłości, a także jej zapobiegania jest modyfikacja stylu życia. Polega ona nie tylko na ograniczeniu pożywienia, doborze produktów spożywczych i stosowaniu odpowiednich technik kulinarnych podczas przygtowania potraw, lecz także na zwiększeniu aktywności fizycznej znajdujacej się u podstawy piramidy żywieniowej

Dziękuję za uwagę