Uzależnienia Narkotyki Alkohol Leki Sterydy Opracowano na podstawie: „Profilaktyka uzależnień” mgr Aneta Jackowska mgr Grażyna Ponceleusz- Procek

UZALEŻNIENIA Zjawisko uzależnień młodzieży od narkotyków, alkoholu dotyczy coraz młodszych uczniów. 20% gimnazjalistów przyznaje się do kontaktów z narkotykami. Nie jest to problem tylko środowisk patologicznych. Bez znaczenia jest tu status majątkowy, zawód i prestiż społeczny.

Sygnały ostrzegawcze Pogorszenie ocen, coraz częstsze wagary; Są to negatywne i budzące niepokój zmiany zachodzące w wyglądzie i zachowaniu nastolatka. Nie zawsze przyczyną będą używki, ale nie wolno ich zlekceważyć. Pogorszenie ocen, coraz częstsze wagary; Zaniedbanie w wyglądzie; Szybka utrata wagi połączona z innymi negatywnymi zmianami; Radykalna zmiana aktywności dziecka; Zmiana przyjaciół, kolegów; Utrata zainteresowań, rezygnacja z zajęć lubianych dotychczas; Posiadanie różnych przedmiotów związanych z używkami; Częste, nieuzasadnione, zaskakujące zmiany nastroju (mogą być objawem dojrzewania, ale w połączeniu z innymi sygnałami ostrzegawczymi mogą oznaczać eksperymenty z narkotykami); Nadmierna reakcja na krytykę lub małe niepowodzenia; Umieszczanie na ubraniach emblematów związanych z alkoholem, narkotykami (znaczy, że to akceptuje, nie widzi w tym nic złego); Kłopoty z koncentracją (rozkojarzenie); Źrenice niereagujące na zmianę światła, zaczerwienienie spojówek; Chroniczny kaszel (nieuzasadniony przeziębieniem); Słodkawy zapach w oddechu, na ubraniu i we włosach, kadzidełka w pokoju;

Przyczyny, z których młodzież sięga po używki – alkohol, narkotyki Eksperyment, ciekawość – „zakazany owoc”, to co zakazane jest pociągające Muzyka techno, rave, hip-hop Nacisk grupy, kolegów i koleżanek Reklamy, filmy – wspomagacze dobrej zabawy, coś co dostarcza nowych, wspaniałych przeżyć, a jednocześnie jest nieszkodliwe i nie wiąże się z konsekwencjami Dostępność używek Ciche przyzwolenie dorosłych – „lepiej niech pije, niż ćpa, piwo mu nie zaszkodzi”i Przykład dorosłych (modelowanie) – w psychologii – modelowanie, dorosły – model Używki sprawiają przyjemność – szybko i niezawodnie Pozwalają chwilowo przełamać nieśmiałość i kompleksy Brak asertywności Nieumiejętność spędzania wolego czasu, nuda – „używanie” organizuje czas wolny

Czynniki zwiększające prawdopodobieństwo zainteresowania się używkami Alkoholizm jednego z rodziców Brak rodziców lub przebywanie jednego z nich często poza domem (szczególnie odnosi się to do ojca) Brak norm i zasad regulujących zachowanie dziecka Tolerancyjny stosunek rodziców do używek Słabe oceny, brak wiary we własne możliwości Trudności z czytaniem lub pisaniem Problemy ze skoncentrowaniem uwagi Zachowania agresywne wobec innych Rozrywkowe, lekkie podejście do życia

Skutki zażywania narkotyków Psychika Narkotyki pobudzają chemicznie „ośrodki przyjemności” znajdujące się w mózgu, które odpowiadają za odczuwanie – radości, satysfakcji, przyjemności, powoduje to przyzwyczajenie się mózgu do przyjmowania określonego środka. Regularne zażywanie otępia ośrodki przyjemności, co w konsekwencji prowadzi do tego, iż bez narkotyku człowiek nie jest w stanie odczuwać satysfakcji, radości, samozadowolenie itp. Narkotyki pozbawiają przyjemnych uczuć! Psychika uzależnionego nastolatka jest narażona na takie zaburzenia jak: Wahania nastroju Depresja, smutek, zanik energii, wyczerpanie i zniechęcenie Paranoja, stała podejrzliwość, myśli prześladowcze, poczucie, że wszyscy są przeciwko mnie Halucynacje Otępienie Panika Narkotyki upośledzają pamięć, myślenie abstrakcyjne, rozumowanie, wyciąganie wniosków – zdolności niezbędne w uczeniu się!

Organizm Używki wyniszczają organizm, zabierają to co najcenniejsze, min. witaminy i minerały, upośledzają pracę wielu narządów, osłabiony organizam nie potrafi sie bronić przezd bakteriami i wirusami, częste choroby jeszcze bardziej go degradują. Ich używanie niemal zawsze kończy się anemią i wycieńczeniem, wreszcie odwykiem i śmiercią Organizam narkomana narażony jest także na: Zaburzenia rytmu serca, nadciśnienie tętnicze, tętniaki, zawał Niezyt oskrzeli, chroniczne bóle klatki piersiowej, zapalenia płuc, rak Zaburzenia koordynacji wzrokowo ruchowej, oczopląs, drżenie mięśniowe Niepłodność, impotencję, obniżenie stężenia testosteronu, nadcz. tarczycy Kostniejące zapalenie mięśni i żył Zapalenie kręgów i stawów Wirusowe zapalenie wątroby typu A,B i C Marskość i rak wątroby Grzybice Możliwość zarażenia się wirusem HIV

Problemy społeczne Narkotyki dają poczucie siły i pewności, odsuwają problemy, pozwalają o nich zapomnieć, czar pryska, gdy środek przestaje działać Nastrój sie obniża, rzeczywistość może być nie do zniesienia – problemy narastają; zaległości w szkole, konflikty w domu, młodzież często woli uciekać w świat iluzji, niż stawić czoła kłopotom Narkomani są pewni, że używki są z nimi, reszta świata przeciw Uzależniony nastolatek szybko się zmienia – zaniedbuje obowiązki, rezygnuje z zainteresowań, zmienia przyjaciół, jego życiem kierują myśli związane z nałogiem Narkotyki uderzają w podstawy – rodzinę, dom, szkołę/pracę i zdrowie, dezorganizują życie, niszczą zdrowie, rozbijają więzi rodzinne

Mity związane z używkami Mity związane z piciem alkoholu Alkohol pobudza apetyt i trawienie Alkohol rozgrzewa Alkohol jest dobrym środkiem na przeziębienie Kieliszek koniaku jest lekarstwem w chorobie wieńcowej Alkohol pomaga zapomnieć o troskach i kłopotach Osoby o tzw. „silnej głowie” mogą pić bez obawy o skutki Piwo i wino to nie alkohol Kierowca może się trochę napić Problemy alkoholowe maja tylko ludzie niewykształceni lub z marginesu Problemów alkoholowych nie należy rozpatrywać w kategoriach moralnych „wszystko można, co nie można, byle z wolna i ostrożna”

Mity dotyczące narkotyków Marihuana (trawka) jest całkowicie bezpiecznym narkotykiem, nie można sie od niej uzależnić – kłamstwo! Nie uzależnia fizycznie, nie powoduje bólów, nudności czy skurczy mięśni. Wywołuje jednak bardzo silne uzależnienie psychiczne!!!! Brak narkotyku w organizmie wpływa bardzo negatywnie na nastrój człowieka Amfetamina pomaga się uczyć – tak, po użyciu można w bardzo krótkim czasie opanować bardzo dużą ilość materiału, dzieje się to jednak z niekorzyścią dla organizmu, który wykorzystuje rezerwy energetyczne – wiedza zanika, organizm pozostaje wyczerpany Jeżeli ktoś potrafi przez kilka dni nie palić marihuany, to znaczy, że nie jest uzależniony – osoby uzależnione od tego narkotyku potrafią wytrzymać kilka dni bez środka, odczuwają jednak jego brak, są rozdrażnione bądż nie wykazują chęci do żadnego działania, zwykle nie wiążą tego z brakiem narkotyku, spożywają zamiennie alkohol lub środki uspokajające Narkotyki bierze tylko młodzież z tzw. patologicznych środowisk – narkotyki stały się powszechne Możliwe jest tzw. „branie kontrolowane”- nie można kontrolować brania narkotyków zwłaszcza przez młodych, niedoświadczonych ludzi, którym może się jedynie wydawać iż kontrolują to co robią

Uzależnienie Jeśli robi się TO często, jest się do TEGO silnie przywiązanym, powtarza, że jest TO szkodliwe, a mimo wszystko dalej TO się robi, to jest to uzależnienie. TO może być piciem, paleniem, hazardem, narkotykami

Objawy uzależnienia Kolejne próby kontrolowania się, opanowania, zaprzestania kończące się niepowodzeniem Ukrywanie problemu przed sobą i innymi, nie zauważanie problemu Wymyślanie pretekstów, by dalej TO robić Poświęcenie, choćby częściowe, rzeczy ważnych – swoich zainteresowań, itp. Niedostrzeganie i bagatelizowanie konsekwencji Zmiany zachowań oraz postrzegania samego siebie Poczucie bezsilności – człowiek nie chce już pić czy brać, ale nie jest w stanie przestać, jest to silniejsze od niego

Sygnały ostrzegawcze Pogorszenie ocen w szkole, wagary Zaniedbanie w wyglądzie Szybka utrata wagi ciała Zmiana aktywności – nie śpi w nocy, nad ranem nie można dobudzić Zmiana przyjaciół Utrata zainteresowań Znikanie przedmiotów z domu lub z pokoju dziecka Posiadanie różnych przedmiotów związanych z narkotykami Częste zmiany nastroju Nadmierne reakcja na krytykę lub małe niepowodzenia Kłopoty z koncentracją Zaczerwienione spojówki Słodkawy zapach w oddechu, na ubraniu i we włosach

Fazy uzależnienia od narkotyków Depresja wymuszająca dalsze przyjmowanie narkotyku, poczucie winy, żal, wstyd, lęk, krytyczna samoocena, częste myśli samobójcze, narkotyk stał się niezbędny do życia Wyniszczenie fizyczne, chroniczny kaszel, częste kłopoty z policją, wybuchy wściekłości, agresja wobec rodziny i innych, paranoja b. wysoka tolerancja na coraz większe dawki, brak kontroli nad używaniem, nie odróżnianie stanu normalnego od odurzenia, przedawkowania Jw. heroina FAZA 4 – odurzenie to norma Branie to sens życia, bardzo zły nastrój bez narkotyku nawracające poczucie winy i wstydu, życie we własnym świecie złudzeń, pierwsze myśli samobójcze Identyfikowanie się z narkomanami, kłamstwa, kradzieże, handel narkotykami, wagarowanie, porzucenie szkoły, kłopoty z policją, kłótnie z rodziną, pogorszenia stanu zdrowia Coraz większe koszty – wysoka tolerancja organizmu, branie codzienne, odurzanie się w samotności, podejmowanie prób rzucenia nało0gu, pierwsze przedawkowania i „nawroty doznań” Kokaina LSD, grzyby halucynogenne i opium FAZA 3- odurzenie – cel nadrzędny Iluzja poczucia kontroli nad zażywaniem, doświadczanie stanów maksymalnej euforii w odurzeniu Zmiana kolegów, zamknięcie w sobie, zły nastrój, agresywność, porzucenie zainteresowań pogorszenie ocen, początki kłamstw, pożyczanie pieniędzy i kradzieże Planowanie zażycia, samodzielny zakup, większa tolerancja przez organizm, odurzanie nie tylko okazjonalne, branie dotąd z wyboru może być potrzebą jw. Haszysz Amfetamina barbituranty FAZA 2- stan odurzenia staje się przyjemnością Dobre, czasem następują przykre następstwa zażyć Bez większych zmian, drobne kłamstwa Impreza, dyskoteka, pod presją znajomych, od nich otrzymane, niska tolerancja, dostęp w domu lub u przyjaciół Alkohol Marihuana kleje FAZA 1- poznawanie stanu odurzenia Samopoczucie Zachowanie Model używania Narkoty ki Fazy

Fazy rozwoju uzależnienia od alkoholu Faza 1 - Picie towarzyskie Picie sprawia przyjemność Wzrost ochoty i tolerancji na alkohol Faza 2 – Ostrzegawcza Szukanie okazji do picia Po wypiciu lepsze samopoczucie Alkohol przynosi ulgę, uwalnia od napięcia Rozpoczęte picie często kończy się „urwaniem filmu” Próby picia ukrytego, w samotności,na kaca Wagary Faza 3 - Krytyczna Wyrzuty sumienia, kac moralny Zaniedbywanie szkoły Konflikty w rodzinie Usprawiedliwianie spożycia alkoholu licznymi okazjami Wzrost agresywności, konflikty z prawem Nieregularne odżywianie się Zaniedbywanie wyglądu zewnętrznego Picie bez przerwy, na przemian z okresami całkowitej abstynencji dla poprawy zdrowia Poczucie pustki i bezradności Faza 4 –Chroniczna Okresy długotrwałego picia Picie poranne, „kac gigant” Upijanie się w samotności Spadek tolerancji na alkohol Rozpad więzi rodzinnych Wynoszenie rzeczy, kradzieże Otępienie alkoholowe – „wtórny analfabetyzm” Alkohol jedynym celem życia Psychozy alkoholowe Padaczka alkoholowa Skrajne wyczerpanie organizmu

Najpopularniejsze narkotyki – charakterystyka i konsekwencje Leki nasenne i uspokajające Pigułki i kapsułki w różnych kształtach i rozmiarach Oznaki użycia – uspokojenie – słabo lub wyraźnie zaznaczone, lekka euforia, zamazana mowa, niepewny chód, zawroty głowy Objawy po krótkotrwałym używaniu – stan uspokojenia, odprężenie, rodzaj letargu, upośledzenie zapamiętywania, przymglenie świadomości, zamazane lub podwójne widzenie, utrata koordynacji ruchowej, nudności, zaparcie, suchość w ustach, podobnie jak na kacu, może być podniecenie lub euforia albo wrogość, lęk, depresja Duże dawki – wyraźne uspokojenie, oszołomienie, upośledzenie czynności ruchowych, huśtawka nastrojów, krótkotrwała niezdolność do zapamiętywania, wrogie i pozbawione celu zachowania Objawy po długotrwałym zażywaniu – zaburzenia toku myślenia, zapamiętywania i oceny sytuacji, orientacji, przymglenie świadomości, zamazana mowa, osłabienie napięcia mięśniowego, niepokój, depresja, trudności ze snem, stale zmęczenie Objawy abstynencyjne – koszmary nocne, bezsenność, reakcje paniczne, drżenie, depresja, huśtawka nastroju, nadwrażliwość na światło i dźwięk, drażliwość, utrata łaknienia, spadek ciężaru ciała

Środki wziewne Kleje, rozpuszczalniki, płyn do zapalniczek, podtlenek azotu, eter Oznaki Użycia – zapach rozpuszczalników, kichanie i kaszel, katar lub krwawienie z nosa, nudności, zapalenie spojówek, zamazana mowa Objawy po krótkotrwałym zażyciu – senność lub euforia, zawroty głowy, odrętwienie, gadatliwość, zaburzenia koordynacji ruchowej i osłabienie napięcia mięśniowego, utrata łaknienia, opóźnione czynności odruchowe, zaburzona ocena sytuacji, nadwrażliwość na światło, przyspieszone tętno, stan zapalny i krwawienie z nosa, bóle w klatce piersiowej, bóle stawów, bóle głowy Objawy po długotrwałym zażywaniu – osłabienie mięśni, trudności z chodzeniem, ubytek wagi, drżenia, uszkodzenie mózgu i nerwów, uszkodzenie wątroby i nerek Objawy abstynencyjne – zwykle łagodne – przygnębienie, brak łaknienia, rozdrażnienie, nudności, drżenia

Środki pobudzające Kokaina – biały proszek wdychany przez nos (rzadziej wstrzykiwany) Crack- jasnobrązowe kuleczki, białe okruchy, kamyki pakowane do fiolek. Pali się w fajce lub wdycha jego opary podgrzewając na łyżeczce Oznaki użycia – pociąganie nosem i/lub katar, nadpobudliwość, gadatliwość, niepokój psychoruchowy, rozszerzone źrenice Objawy po krótkotrwałym używaniu – małe i średnie dawki – euforia, wzmożona aktywność, niepodatność na zmęczenie, brak łaknienia, przyspieszone czynności serca i podwyższone ciśnienie krwi, euforia może przejść w pobudzenie lub lęk Objawy po krótkotrwałym użyciu – duże dawki – drżenia, pobudzenie, wysokie ciśnienie krwi, bóle głowy, bladość, słabo wyczuwalny puls, nudności i wymioty, podwyższona temperatura ciała, zimne poty Objawy po długotrwałym zażywaniu – napięcie, stan pobudzenia, nadpobudliwość, huśtawka nastrojów, halucynacje, bezsenność prowadząca do wyczerpania, brak łaknienia na przemian z intensywnym głodem, impotencja, wysokie ciśnienie krwi, nieregularne tętno

Amfetamina Biały proszek wdychany przez nos, pity razem z napojami energetyzującymi, może także występować w postaci różnokolorowych tabletek Jeden z najpopularniejszych narkotyków w Polsce Zażywanie jest często nieodłącznym elementem imprez, daje energetycznego „kopa”, który utrzymuje się przez 2-4 godzin, może być stosowana przed ważnymi egzaminami Bardzo silnie uzależnia psychicznie, już po dwu lub trzykrotnym zażyciu Kac amfetaminowy, jest bardzo ciężkim przeżyciem, dlatego osoby które zażyły często przesypiają cały kolejny dzień

Metamfetamina Silniejsza w działaniu postać amfetaminy Występuje w postaci krystalicznej lub w tabletkach Silnie uzależniająca i siejąca w krótkim czasie ogromne spustoszenie w organizmie

Ecstazy Pochodna amfetaminy, biały lub żółtawy drobny proszek, może być wdychany przez nos, pity z napojami, wcierany w dziąsła, może być w postaci różnokolorowych tabletek Oznaki użycia – intensywne poczucie mocy i spotęgowana energia, wzmożona aktywność, gadatliwość, bezsenność, brak łaknienia, rozszerzone źrenice, przyspieszona czynność serca i szybki oddech, podwyższone ciśnienie krwi, zwiększone wydalanie moczu Objawy po krótkotrwałym zażywaniu – małe i średnie dawki – znaczne pobudzenie, niepokój, zawroty głowy, bezsenność, euforia, brak łaknienia, przypływ energii i gotowości do działania, suchość w ustach, biegunka Objawy po krótkotrwałym zażywaniu – duże dawki – wyraźne ożywienie i euforia, napływ sił fizycznych, pobudzenie psychoruchowe, przymglona świadomość, przywidzenia, bóle klatki piersiowej, omdlenie, obfite pocenie się, gorączka Objawy po długotrwałym zażywaniu – przewlekłe zaburzenia snu, niepokój i napięcie, zanik łaknienia prowadzący do wychudzenia, wysokie ciśnienie krwi, gwałtowne i nieregularne bicie serca, wysypka, zaburzenia psychiczne

Halucynogeny Marihuana – susz z drobnych liści konopi indyjskich, przypomina suszony majeranek, ma bardzo intensywny zapach. Pali się w skrętach, fifkach lub fajkach

Haszysz Haszysz – żywica konopi indyjskich, występuje w postaci brunatnych kawałków, kulek, pali się w fajkach lub fifkach Oznaki użycia – słodkawa woń oddechu, włosów, ubrania, chichot, nieopanowany śmiech, euforia, kaszel, gadatliwość, przyrost apetytu, opóźnione reakcje, lekko powiększone źrenice i przekrwione spojówki Krótkotrwałe używanie – małe i średnie dawki – gadatliwość, wesołkowatość, dobre samopoczucie, uczucie odprężenia, zamknięcie się w sobie i milczenie, senność, suchość w ustach i gardle, pr5zyspieszone bicie serca Krótkotrwałe używanie – duże dawki – halucynacje, zaburzona ocena sytuacji i opóźniony czas reakcji, zaburzone poczucie czasu, urojenia, pobudzenie, uczucie paniki Długotrwałe używanie – syndrom amotywacyjny, zmniejszona energia, apatia, trudności w koncentracji i zapamiętywaniu, lęki i paranoje

LSD Bezwonny środek halucynogenny, w postaci niewielkich znaczków nasączonych narkotykiem Oznaki użycia – rozszerzone źrenice, potliwość, halucynacje, niemożność koncentracji, suchość w ustach Długotrwałe zażywanie – ataki paniki, agresji lub depresja, bardzo częste zachowania psychotyczne, którym towarzyszy duży lęk i niepokój, nagłe zesztywnienie lub zwiotczenie mięśni oznaczające utratę kontroli nad napięciem mięśniowym

Heroina Występuje w postaci ciemnego płynu tzw. kompot, białego proszku lub brązowawych kryształków. Płyn się wstrzykuje, proszek wdycha, a kryształki pali Oznaki użycia – euforia, która przechodzi w zamroczenie, rozleniwienie i senność, rozluźnienie mięśni, utrata koordynacji ruchowej, zaburzenia mowy Długotrwałe zażywanie – senność, swędzenie skóry, depresja, podatność na infekcje, żółtaczka, uszkodzenia wątroby i nerek, z czasem przejmuje całkowitą kontrolę nad narkomanem. W Polsce najpopularniejszą formą heroiny jest kompot. Jest to najszybciej uzależniający i najgroźniejszy narkotyk. Uzależnia psychicznie i fizycznie.

Sterydy Testosteron, metanabol, hormon wzrostu, nandrolon, omnadren, insulina – środki zażywane w celu zwiększenia efektu przyrostu siły i muskulatury w krótkim czasie Oznaki użycia –szybki przyrost masy mięśniowej i siły, trądzik, rozstępy skóry Długotrwałe zażywanie – u nastolatków zakłócenie oddziaływania hormonu wzrostu, zmiany hormonalne na całe życie, agresja i stany depresyjne. Stosowanie środków doustnych wywołuje problemy z wątrobą i układem krążenia, skurcze mięśni, podwyższa ryzyko zachorowania na żółtaczkę i AIDS

Akcesoria narkomana Fajki, lufki

Akcesoria c.d. tuby

Gdzie szukać pomocy? Numery alarmowe: Ogólnopolski Telefon Zaufania Narkotyki – Narkomania (0) 801 199 990 Infolinia Stowarzyszenie KARAN www.karan.pl (0) 800 12 02 89 Infolinia Pogotowia Makowego – (0) 801 109 696 Poradnia Leczenia Uzależnień ul. Ks. Piotra Skargi 10, Grójec, tel. (048) 664 30 81 w.418