Wybrane substancje chemiczne i ich działanie . PREZENTACJA ! Wybrane substancje chemiczne i ich działanie . Karolina Grudkowska 1c

ALKOCHOL .

WŁAŚCIWOŚCI, OTRZYMYWANIE, ZASTOSOWANIE : Etanol (alkohol etylowy), C2H5OH – organiczny związek chemiczny z grupy alkoholi.W temperaturze pokojowej jest to bezbarwna, łatwopalna ciecz o charakterystycznej woni i piekącym smaku. Na powietrzu pali się słabo widocznym, niebieskawym płomieniem. Etanol do celów spożywczych (→ napój alkoholowy) otrzymuje się w wyniku fermentacji alkoholowej Podstawowymi surowcami do produkcji etanolu są: buraki cukrowe, trzcina cukrowa ziemniaki i wiele innych roślin. Cena prostych napojów alkoholowych (czystych wódek i spirytusu spożywczego) w wielu krajach wynika z podatków nakładanych na te produkty, a nie z kosztów ich produkcji. Rzeczywisty koszt wytworzenia 1 l spirytusu to ok. 0,50 euro, gdy jest on otrzymywany przez fermentację i jeszcze taniej jeśli pochodzi z syntezy bezpośredniej. Etanol do celów przemysłowych jest często produkowany poprzez bezpośrednią syntezę z gazu syntezowego (mieszaniny CO H2 i H2O), która prowadzi do czystszego chemicznie etanolu. Etanol jest tanim w produkcji surowcem i jest jednocześnie stosunkowo niegroźny dla środowiska, dlatego jest wykorzystywany jako rozpuszczalnik w przemyśle chemicznym.

DZIAŁANIE NA ORGANIZM CZŁOWIEKA: Cząsteczki alkoholu etylowego zawarte w piwie, winie czy wódce nie wymagają trawienia tak jak pozostała zawartość tych napojów. Są one bardzo małe i zostają w bezpośredni sposób wchłonięte przez organizm. Za pośrednictwem krwioobiegu trafiają szybko do mózgu, a tam dzięki specyficznym właściwościom chemicznym wywołują odpowiednie efekty psychologiczne. Cząsteczki alkoholu etylowego są eliminowane z organizmu głównie poprzez spalanie w komórkach wątroby. U mężczyzn eliminacja alkoholu odbywa się w tempie około 10 - 12 gramów na godzinę, a u kobiet 8 - 10 gramów na godzinę. Niektórzy ludzie pijąc alkohol nie zdają sobie sprawy, ze zniszczeń w ich ciele. Zatrucie śmiertelne C2H5OH występuje przy stężeniu pięciu promili. Alkohol wywołuje zniszczenia w ciele takie jak: uszkodzenie naczyń krwionośnych, komórek nerwowych co prowadzi do obniżenia sprawności umysłowej i zaburzeń psychicznych. Powoduje także stłuszczenie i stany zapalne wątroby, nieżyt przełyku, owrzodzenie żołądka i dwunastnicy. Poza tym alkohol uszkadza także główny organ napędzający ciało - serce, wywołuje arytmię, nadciśnienie, niewydolność krążenia..

NARKOTYKI

Marihuana i haszysz- zawierają związek THC (Tetrahydrokannabinol - C21H30O2 ) jest główną substancją psychoaktywną zawartą w konopiach indyjskich. Należy do grupy związków chemicznych zwanych kannabinoidami. Jest praktycznie nierozpuszczalny w wodzie, natomiast rozpuszcza się w rozpuszczalnikach organicznych, np. alkoholu, tłuszczach. Stosunkowo mała toksyczność THC wynika z faktu, że receptory kannabinoidowe nie występują we wszystkich komórkach nerwowych, lecz tylko w części kory mózgowej. Pień mózgu (który jest odpowiedzialny za kontrolę podstawowych funkcji życiowych takich jak czynność serca czy oddychanie) jest niemal pozbawiony tych receptorów. Efektem podawania czystego THC, ww. w zrastającej skali stężenia są: stan głębokiego odprężenia, wzrost apetytu, wzrost wrażliwości na zapachy i smaki ,wzrost wrażliwości słuchu i wzroku zaburzenia orientacji w przestrzeni, podrażnienie, stany euforyczne. Badania medyczne potwierdziły, że Tetrahydrokannabinol podawany pod kontrolą powoduje wzrost apetytu, wzrost odporności organizmu i ogólną poprawę nastroju – szczególnie u osób ze skłonnościami do depresji. Najnowsze badania wskazują również na zapobieganie przez THC miażdżycy naczyń krwionośnych.

Amfetamina - (C9H13N, – organiczny związek chemiczny o silnym działaniu psychotropowym pobudzający ośrodkowy układ nerwowy. Jest on mieszaniną racemiczną dwóch odmian- dekstroamfetaminy zwanej też D-amfetaminą i lewoskrętnej lewoamfetaminy zwanej L-amfetaminą, które różnią się działaniem fizjologicznym. Uwalnia neuroprzekaźniki z zakończeń nerwowych i blokuje ich wychwyt zwrotny. Wskutek tego zwiększa się aktywność układu nerwowego i w efekcie pobudzany jest cały organizm. Amfetamina najczęściej przyjmowana jest w formie siarczanu amfetaminy, rzadziej w postaci fosforanu, winianu czy higroskopijnego chlorowodorku. Szkielet cząsteczki amfetaminy stanowi struktura fenyloetyloaminy. W temperaturze pokojowej amfetamina jest bezbarwną cieczą o właściwościach silnie zasadowych i gęstości trochę mniejszej od wody. W celu zwiększenia trwałości amfetaminę przeprowadza się w sole amoniowe, najczęściej siarczan diamfetaminy (C9H13N)2•H2SO4) wszystkie te sole są białymi proszkami o gorzkim smaku. Amfetamina powoduje euforię, podniecenie seksualne, wytrzeszcz oczu, bladość skóry, powiększenie źrenic, podwyższone ciśnienie krwi, jadłowstręt i światłowstręt, zmniejsza wrażliwość na ból, głód, pragnienie, zmęczenie, ma działanie szkodliwe dla serca, powoduje wypłukiwanie witamin z organizmu, drżenie mięśni i szczękościsk.

Kokaina - (metylobenzoiloekgonina, C17H21O4N) – substancja pobudzająca pochodzenia roślinnego. Odznacza się dużym potencjałem uzależniającym psychicznie. Jest to alkaloid tropanowy otrzymywany z liści krasnodrzew pospolitego (koki) Czysta kokaina to biała, krystaliczna substancja, słabo rozpuszczalna w wodzie, o temperaturze topnienia 98 °C. Jakkolwiek syntetyczne środki znieczulające są dzisiaj bardzo rozpowszechnione, kokainę nadal w pewnym stopniu wykorzystuje się w stomatologii i okulistyce. Powoduje silny skurcz naczyń krwionośnych i wzrost ciśnienia tętniczego, rozszerzenie źrenic, rozkurcz mięśniówki oskrzeli, zahamowanie perystaltyki przewodu pokarmowego, zahamowanie wydzielania przez gruczoły ślinowe, pobudzenie psychoruchowe, uczucie euforii, omamy, depresję ośródka oddechowego w pniu mózgu. Częste zażywanie jej prowadzi do takich chorób jak: miażdżyca, choroby wieńcowe serca, nadczynność tarczycy. Kokaina w postaci soli (chlorowodorku) jest śnieżnobiałym lub żółtawym proszkiem. Ta postać kokainy jest rozpuszczalna w wodzie, dzięki czemu można ją wypić lub wstrzyknąć.

Heroina- (diacetylomorfina, diamorfina, C21H23NO5) organiczny związek chemiczny, półsyntetyczny opioid, acetylowa pochodna morfiny, po raz pierwszy zsyntetyzowana w 1874, wykazująca od niej około 3–5 krotnie silniejsze działanie przeciwbólowe w przypadku podania dożylnego, lecz krótsze. Jest bardzo silnym środkiem narkotycznym, który powoduje euforię i błogą apatię. Prowadzi u stosujących ją osób do rozwinięcia się uzależnienia psychicznego i fizycznego. Może być stosowana dożylnie, donosowo w postaci tabaczki lub palona. W postaci czystej heroina jest białą, sypką, bezwonną substancją o gorzkim smaku i temperaturze topnienia 173 °C. Zaliczana jest do grupy depresantów. Heroinę otrzymuje się poprzez acetylację morfiny, którą z kolei wyodrębnia się z opium – mleczka makowego, bądź z suszonej słomy makowej (makówka + ok. 15 cm łodygi), pochodzących z maku lekarskiego.

LEKI Leki to związki chemiczne, ich mieszaniny otrzymane z roślin lub syntetycznie w laboratoriach chemicznych i farmaceutycznych. Zanim trafią do aptek przechodzą różnorodne próby i testy. Mimo to ich nadmierne lub niewłaściwe zażywanie ma na organizm szkodliwy wpływ. Zadaniem leków jest: zmieniać procesy biochemiczne zachodzące w organizmie w pożądanym kierunku, • uzupełniać niedobory substancji lub likwidować ich nadmiar, • powstrzymywać rozwój bakterii i wirusów lub je niszczyć.

TRUCIZNY substancje naturalne lub syntetyczne, które nawet w małych ilościach zakłócają funkcje życiowe organizmu. Niektóre związki chemiczne podawane w małych dawkach (poniżej 1 mg) stosowane są jako środki lecznicze, zażywane w większych dawkach mogą powodować zatrucie, a nawet śmierć. Substancje chemiczne mogą przedostawać się do organizmu różnymi drogami przez : skórę, układ oddechowy, przewód pokarmowy. Jady (toksyny) – substancje trujące wytwarzane przez grzyby, drobnoustroje i zwierzęta (np. przez żmiję). Muchomor sromotnikowy wytwarza związek o nazwie falloidyna, który jest bardzo toksyczny i już w ilości 50mikrogramów może zabić mysz.

Nikotyna i bierne palenie Nikotyna – jedna z najszybciej działających trucizn (poraża układ nerwowy i mięsień sercowy, podwyższa ciśnienie krwi). Dawka powyżej 20 mg jest trująca, a większa od 40–60 mg jest śmiertelna dla człowieka. Systematyczne przyjmowanie niewielkich ilości nikotyny poprzez palenie papierosów prowa-dzi do przewlekłego zatrucia organizmu oraz uzależnienia zwanego nikotynizmem. Bierne palenie – na ten rodzaj palenia są narażone osoby niepalące, przebywające w środowisku pa-laczy. Wdychanie dymu przez osoby niepalące jest równie szkodliwe jak wdychanie dymu przez osobę palącą. Oprócz nikotyny dym papierosowy zawiera wiele szkodliwych substancji np. tlenek węgla(II), a także substancje rakotwórcze (kancerogenne).