Światowy Dzień Ofiar Wypadków przy Pracy w górnictwie rud miedzi Państwowa Inspekcja Pracy Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu Światowy Dzień Ofiar Wypadków przy Pracy Wypadki przy pracy w górnictwie rud miedzi Zastępca Okręgowego Inspektora Pracy Zdzisław Kowalski Lubin – kwiecień 2005

Wypadki przy pracy w górnictwie rud miedzi Dane dotyczące ilości wypadków wypadków w KGHM zgłoszonych w PIP i zbadanych przez inspektorów pracy w porównaniu z innymi wypadkami zgłoszonymi w OIP ROK Ilość wypadków ogółem KGHM OIP 2001 3 157 2002 11 165 2003 13 152 2004 2

3 Wypadki przy pracy w górnictwie rud miedzi Ilość wypadków zgłoszonych w OIP z podziałem na poszczególne branże (najliczniejsze) Rodzaj działalności (wg EKD) Ilość wypadków w latach 2004 2003 2002 Działalność produkcyjna 44 43 Budownictwo 27 17 30 Transport i gosp. Magazyn. 15 10 12 Handel i naprawy pojazdów 14 13 Górnictwo i kopalnictwo 16 KGHM 11 Obsługa nieruchomości Rolnictwo 3 5 6 Ochrona zdrowia 2 edukacja - 3

ogólna ilość poszkodowanych Wypadki przy pracy w górnictwie rud miedzi Zestawienie danych o ilości poszkodowanych i skutkach wypadków badanych przez PIP Oddziały górnicze KGHM rok ogólna ilość poszkodowanych skutek śmiertelny obrażenia ciężkie obrażenia lekkie KGHM OIP 2001 7 237 1 53 3 77 2 107 2002 21 243 5 52 76 14 115 2003 86 239 8 39 79 70 121 2004 28 258 4 42 22 137 Bardzo duży wzrost ilości poszkodowanych w 2003 w KGHM, w stosunku do lat poprzednich wynika z dużej ilości poszkodowanych w zbiorowym wypadku jaki zaistniał 15.12.2003 r. (wybuch materiału wybuchowego przewożonego ruchomym składem MW – 47 poszkodowanych) 4

Ilość stwierdzonych przyczyn ogółem Przyczyny organizacyjne Wypadki przy pracy w górnictwie rud miedzi Przyczyny wypadków Rok Ilość stwierdzonych przyczyn ogółem Przyczyny techniczne Przyczyny organizacyjne Przyczyny ludzkie 2001 12 (100%) 2 (17 %) 7 (58%) 3 (25%) 2002 34 (100%) 9 (26%) 16 (18%) 2003 32 (100%) 10 (32%) 11 (34%) 2004 33 (100%) 15 (46%) 9 (27%) 5

Przyczyny wypadków stwierdzanych przez inspektorów pracy: Wypadki przy pracy w górnictwie rud miedzi Przyczyny wypadków stwierdzanych przez inspektorów pracy: 2001 r. 2002 r. 2004 r. 2003 r. 6

Najczęściej stwierdzane przez inspektorów pracy przyczyny wypadków: Wypadki przy pracy w górnictwie rud miedzi Najczęściej stwierdzane przez inspektorów pracy przyczyny wypadków: 2002r. Techniczne: niewłaściwa stateczność czynnika materialnego ukryta „wada” materiału Organizacyjne: nieprawidłowości dot. sposobu eksploatacji tolerowanie przez nadzór odstępstw od zasad bezpieczeństwa pracy nieprawidłowości dot. ogólnej organizacji pracy Ludzkie: zaskoczenie niespodziewanym zdarzeniem wejście w obszar zagrożenia bez upewnienia się czy nie ma zagrożenia i inne nieprawidłowe zachowanie się pracownika 7

Najczęściej stwierdzane przez inspektorów pracy przyczyny wypadków: Wypadki przy pracy w górnictwie rud miedzi Najczęściej stwierdzane przez inspektorów pracy przyczyny wypadków: 2003r. Techniczne: niewłaściwa stateczność czynnika materialnego - skały niewłaściwa struktura przestrzenna czynnika materialnego - skały nieodpowiednia wytrzymałość czynnika materialnego – skały Organizacyjne: niewłaściwa organizacja stanowiska pracy tolerowanie przez nadzór odstępstw od zasad bezpieczeństwa pracy i stosowanie niewłaściwej technologii Ludzkie: zaskoczenie niespodziewanym zdarzeniem nie używanie przez pracownika sprzętu ochronnego przebywanie w miejscach niedozwolonych wejście w obszar zagrożenia bez upewnienia się o braku niebezpieczeństwa wykonywanie czynności bez usunięcia zagrożenia i inne nieprawidłowe zachowania 8

Najczęściej stwierdzane przez inspektorów pracy przyczyny wypadków: Wypadki przy pracy w górnictwie rud miedzi Najczęściej stwierdzane przez inspektorów pracy przyczyny wypadków: 2004r. Techniczne: nieodpowiednia wytrzymałość czynnika materialnego – skały brak lub niewłaściwa sygnalizacja zagrożeń Organizacyjne: tolerowanie przed nadzór odstępstw od zasad bezpieczeństwa pracy eksploatacja czynnika bez odbioru przez uprawniony organ Ludzkie: zaskoczenie niespodziewanym zdarzeniem wykonywanie czynności bez usunięcie zagrożenia niewłaściwe zabezpieczenie czynnika Struktura najczęściej stwierdzanych przyczyn pozostaje praktycznie niezmienna od lat. 9

Ogólny stan wypadkowości na terenie Dolnego Śląska Wypadki przy pracy w górnictwie rud miedzi Ogólny stan wypadkowości na terenie Dolnego Śląska Zestawienie wskaźników wypadkowości Powiaty: Lubiński, Polkowicki i Legnicki należą do obszarów (z wyłączeniem samego Wrocławia), na których występuje najwięcej wypadków przy pracy. Duża ilość zakładów na tym terenie a w tym KGHM (zakład zatrudniający największą liczbę pracowników) w powiązaniu z występującymi zagrożeniami przekłada się wprost na stan wypadkowości. Ilość wypadków zgłoszonych w WUS (dot. zakładów o zatrudnieniu powyżej 10 osób) 10

  Wypadki przy pracy w górnictwie rud miedzi W KGHM „POLSKA MIEDŹ” S.A. zanotowano spadek liczby wypadków przy pracy w roku 2004 w porównaniu z rokiem 2003. Ogólna ilość wypadków w 2004r. wyniosła 582 wypadki, a w tym 4 śmiertelne i 2 ciężkie, podczas gdy w roku 2003 ilość wypadków to 734 ogółem, a w tym 9 śmiertelnych i 8 ciężkich. Zmniejszenie liczby wypadków o 152 tj. 20,7% jest ilością znaczną i zasługującą na podkreślenie. Wskaźnik częstości: określa ilość wypadków w odniesieniu do 1000 pracowników. Ilość wypadków x 1000 Wcz = Ilość pracowników Wskaźnik ciężkości: określa średnią długość okresu niezdolności do pracy przypadający na 1 wypadek Łączna ilość dni niezdolności do pracy Wc = Ilość wypadków Wskaźnik ten jest wielkością o małym znaczeniu, gdy długość niezdolności do pracy jest niezależna od rodzaju wypadku i praktycznie pracodawca nie ma na to żadnego wpływu 11  

  Wypadki przy pracy w górnictwie rud miedzi Biorąc pod uwagę, że poziom wypadkowości kształtowany jest głównie w zakładach górniczych poniżej przedstawiono dane liczbowe szczegółowo opisujące poszczególne ZG w okresie 4 lat (liczba poszkodowanych). oddział rok Kategorie wypadków razem Dni stracone Wskaźniki Średnie zatrud. Ś. c. l. Ciężk. Częst. ZG „Lubin” 2001 - 137 5580 40,73 44,94 3048 2002 1 126 127 4936 38,87 42,06 3019 2003 4 6 180 190 8285 44,54 63,46 2994 2004 114 116 8904 77,43 38,35 3024 ZG „Polkowice –Sieroszowice” 200 9515 47,58 46,25 4324 176 178 8121 45,88 42,16 4221 217 219 8158 37,42 53,25 4112 2 160 163 8053 50,02 39,78 4097 ZG „Rudna” 3 209 213 10977 51,78 48,70 4373 231 235 14916 64,57 53,91 4359 233 237 12216 52,21 55,24 4290 210 211 11470 54,62 48,75 4328 Razem oddziały górnicze 546 550 26072 47,49 46,82 11746 5 533 540 27973 52,29 46,55 11600 8 630 646 28659 44,92 56,68 11397 484 490 28427 58,49 42,79 11450 Porównanie tych danych wskazuje, że jedynie rok 2003 charakteryzował się znacznie wyższymi wskaźnikami i to zarówno w zakresie ilości wypadków jak i ich stopnia ciężkości przy porównywalnej wielkości zatrudnienia w poszczególnych latach. 12  

Ogólna ilość wypadków w ZG   Wypadki przy pracy w górnictwie rud miedzi Ogólna ilość wypadków w ZG 13  

14 Wypadki przy pracy w górnictwie rud miedzi   Wypadki przy pracy w górnictwie rud miedzi Wypadki w Zakładach Górniczych KGHM (ilość poszkodowanych) w odniesieniu do danych o ilości poszkodowanych we wszystkich wypadkach przy pracy na terenie Dolnego Śląska i kraju (dane Urzędu Statystycznego). ROK Ilość poszkodowanych ZG KGHM Dolny Śląsk Polska 2002 540 8777 80492 2003 646 9048 85439 2004 490 9266 87050 14  

Górnictwo i kopalnictwo 15,15 15,31 16,35 16,37   Wypadki przy pracy w górnictwie rud miedzi   Wskaźniki wypadkowości w innych gałęziach przemysłu (dane dotyczące całego kraju) ROK Liczba poszkodowanych w wypadkach Wskaźnik częstotliwości ogółem śmiertelnych ciężkich 2001 85275 554 1149 7,84 2002 80492 515 1031 7,60 2003 85439 1017 8,15 2004 87050 490 1029 8,35 branża Wskaźniki częstotliwości w latach 2001 2002 2003 2004 Przetwórstwo przemysłowe Budownictwo Rolnictwo i leśnictwo Górnictwo i kopalnictwo Transport i gospodarka magazynowa 12,97 12,40 10,76 15,15 8,04 12,34 11,12 15,31 7,43 13,24 11,30 11,96 16,35 8,11 13,94 11,58 12,74 16,37 8,00 15  

  Wypadki przy pracy w górnictwie rud miedzi   Pomimo, że ogólna ilość wypadków przy pracy w 2004r. jest najwyższa od 4 lat to wzrost ten dotyczy głównie wypadków powodujących lekkie urazy. Zarówno dane ogólne jak i te dla poszczególnych branż wskazują, że poziom wypadkowości nie ulega większym zmianom. Wskaźnik częstotliwości wypadków jest dla górnictwa najwyższy pomimo, że ogólna ilość poszkodowanych w tej branży nie jest najwyższa. Ilość poszkodowanych w wypadkach w 2004r. w poszczególnych branżach branża Liczba poszkodowanych Polska Dolny Śląsk Przetwórstwo przemysłowe 34234 3424 Handel i naprawy 8779 893 Budownictwo 7024 554 Ochrona zdrowia 7889 898 Transport i gosp. Magazynowa 5611 502 Górnictwo kopalnictwo 3187 719 KGHM 582 Edukacja 2984 271 Rolnictwo 1629 141 Dane liczbowe za rok 2004 są nie ostateczne ze względu na aktualizację bazy danych GUS 16  

17 Wypadki przy pracy w górnictwie rud miedzi   Wypadki przy pracy w górnictwie rud miedzi   Zestawienie ilości stwierdzonych chorób zawodowych w oddziałach górniczych KGHM Polska Miedź S.A. w latach 2001-2004 na podstawie danych przekazanych do PIP Poza wypadkami przy pracy kolejnym wyznacznikiem obrazującym stan zagrożeń zawodowych w zakładzie pracy jest ilość chorób zawodowych. Dane wskazują, że poziom ten jest ustabilizowany. Porównanie wprost ilości stwierdzanych chorób w poszczególnych latach, ze względu na określoną procedurę przy ich uznawaniu, może prowadzić do mylnych wniosków odnośnie samych warunków pracy, gdyż decyzje z danego roku mogą dotyczyć warunków sprzed wielu lat. Z poniższych zestawień wynika, że stały spadek ilości chorób widoczny jest jedynie w ZG Rudna. 17  

Państwowa Inspekcja Pracy Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu Światowy Dzień Ofiar Wypadków przy Pracy Wypadki przy pracy w górnictwie rud miedzi K O N I E C Lubin – kwiecień 2005