KLIMAT TATR Meteorologia Nauka zajmująca się badaniem zjawisk fizycznych i procesów zachodzących w atmosferze, szczególnie w jej niższej warstwie – troposferze. Bada, jak te procesy wpływają na przebieg procesów atmosferycznych i stan pogody na danym obszarze. 2 z 14

KLIMAT TATR Klimat Długookresowy charakterystyczny reżim pogody na określonym obszarze, uwarunkowany bilansem cieplnym, cyrkulacją atmosferyczną, cechami podłoża atmosfery i działalnością ludzką. Przy opisie klimatu należy uwzględnić średnie wielkości (z okresu przynajmniej 30 lat) elementów meteorologicznych. 3 z 14

KLIMAT TATR Klimat lokalny Termin używany do odróżnienia charakterystyki klimatu małych obszarów od otaczających je regionów; różnice te mogą wynikać z wpływu rzeźby terenu, szaty roślinnej, typu gleby, uwilgotnienia i obecności powierzchni sztucznych. 4 z 14

KLIMAT TATR Pogoda Chwilowy stan atmosfery w określonym miejscu, charakteryzowany przez wielkości szeregu elementów meteorologicznych. www.pogodynka.pl 5 z 14

Temperatura powietrza KLIMAT TATR Temperatura powietrza Jeden z podstawowych elementów meteorologicznych, oddaje stan cieplny atmosfery; jej wielkość podawana jest najczęściej według skali Celsjusza. Temperatura powinna być mierzona na wysokości 2 m nad gruntem termometrem osłoniętym przed bezpośrednim promieniowaniem słońca w klatce meteorologicznej; mierzona jest również na wysokości 5 cm nad gruntem. 6 z 14

KLIMAT TATR Inwersja Wzrost temperatury powietrza wraz ze wzrostem wysokości nad poziomem gruntu. Jest to odwrócenie sytuacji normalnej, gdy temperatura spada wraz z wysokością. Inwersje przygruntowe najczęściej powstają i najdłużej utrzymują się we wklęsłych formach terenu, jak kotliny śródgórskie i doliny. 7 z 14

Ciśnienie atmosferyczne KLIMAT TATR Ciśnienie atmosferyczne Ciśnienie wywierane przez ciężar atmosfery na powierzchnię Ziemi; stosowaną jednostką ciśnienia jest hektopaskal (hPa); w pobliżu poziomu morza ciśnienie atmosferyczne wynosi przeciętnie 1013 hPa i zmniejsza się w pionie o 1 hPa na około 8 m wzrostu wysokości. Różnice ciśnienia w poziomie są przyczyną sprawczą wiatru i cyrkulacji atmosferycznej; do pomiaru ciśnienia służą barometr, aneroid i barograf. 8 z 14

KLIMAT TATR Opady Rodzaj zjawiska atmosferycznego, złożony ze znajdujących się w powietrzu kropel wody i kryształków lodu, których masa jest na tyle duża, że posiadają znaczną prędkość opadania i dostają się w ten sposób na powierzchnię Ziemi. Przykładem opadu atmosferycznego są deszcz, mżawka, śnieg, krupa. Do ich pomiaru służy deszczomierz, totalizator i pluwiograf. Ilość opadu podawana jest w milimetrach warstwy wody. 9 z 14

KLIMAT TATR Zachmurzenie Stopień pokrycia nieboskłonu przez chmury wyrażany w ósmych (0-8) albo dziesiętnych częściach (0-10) pokrycia nieba; niebo bezchmurne oznaczone jest przez 0, a zachmurzenie całkowite przez 8 (10), zachmurzenie jest oceniane przez obserwatora bądź mierzone za pomocą nefometru. 10 z 14

KLIMAT TATR Wiatr Poziomy ruch powietrza cechujący się określonym kierunkiem i prędkością; jego przyczyną są różnice ciśnienia atmosferycznego występujące przy powierzchni Ziemi, które z kolei wynikają z niejednakowego ogrzewania przez promieniowanie słoneczne. Istotny wpływ na ostateczny kierunek i prędkość wiatru mają także siła Coriolisa i tarcia. Prędkość wiatru określana jest zazwyczaj w m/s, stosowana jest także 10-stopniowa skala Beauforta. 11 z 14

Wiatr halny KLIMAT TATR Silny, porywisty, suchy i ciepły wiatr typu fenowego, wiejący z południa po północnej stronie Tatr na Podhalu i Orawie; występuje zazwyczaj w chłodnej połowie roku, gdy z zachodu zbliża się niż baryczny i izobary mają przebieg z grubsza południkowy; nadejście wiatru halnego zapowiada pojawienie się nad graniami Tatr charakterystycznych chmur zwanych wałem fenowym. 12 z 14

Wiatr halny S N KLIMAT TATR Kasprowy Wierch Vychodna Zakopane 1000 m n.p.m. 1800 m n.p.m. 1600 m n.p.m. 1400 m n.p.m. 1200 m n.p.m. S N 12,6 °C 11,4 °C 10,2 °C 9 °C 11 °C 13 °C 15 °C 19 °C 17 °C 13 z 14

Opracowanie: Agata Guzik Zdjęcia: Marcin Bukowski, Marcin Guzik, Łukasz Pęksa, Paweł Szczepanek Rysunki: Joanna Galica-Dorula