Anioły Biznesu Szymon Kurzyca Białystok 13 listopada 2013. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego

Agenda

Rynek kapitałowy early-stage Pytania Agenda Powitanie Rynek kapitałowy early-stage Pytania

Powitanie

Szymon Kurzyca Od 2008 Ekspert Inwestycyjny w Lewiatan Business Angels, największej w Polsce sieci Aniołów Biznesu. Odpowiedzialny za pozyskiwanie i poszukiwanie pomysłów biznesowych, ich analizę biznesową, tworzenie modeli biznesowych, modelowanie finansowe i wycenę oraz koordynację procesu inwestycyjnego. Menedżer Inwestycyjny funduszu Poland Growth Fund III. Prowadzi seminaria, konferencje i szkolenia dotyczące inwestycji na wczesnych etapach rozwoju przedsiębiorstw, mające zbudować gotowość pomysłodawców i inwestorów indywidualnych do przeprowadzania transakcji w projektach seed i start-up. Poprzednio odpowiedzialny w spółce RUCH S.A. za transakcje M&A, a także za finansowe aspekty przy wprowadzaniu spółki na GPW. Przedsiębiorca – założyciel kilku spółek. Ukończył szereg programów w obszarze inwestycji PE/VC w tym organizowane przez EVCA: Course for Investment Professionals, Advanced Course, Finance & Administration Course, Due Diligence Master Class, Valuation & Divestment Master Class; czy Angel Capital Education Foundation: Structuring the Deal, Exit Strategies, Due Diligence, Early Stage Valuations, Portfolio Strategy. Uczestnik szkolenia dla osób zarządzających funduszami seed prowadzonego przez Meta Group. Posiada dyplom mgr Zarządzania Finansami z Wyższej Szkoły Biznesu National-Louis University w Nowym Sączu. Tematyką rynków alternatywnych zajmuje się już od czasów akademickich – praca dyplomowa dotyczyła problematyki kosztu kapitału własnego w spółkach nienotowanych na rynkach giełdowych.

Rynek early stage

Kryteriów może być sporo: Np.. Inwestycje Trafione i nietrafione

Cykl rozwoju biznesu Badanie Zasiew Rozwój Wdrożenie Wzrost Dojrzałość Badanie Zasiew Rozwój Wdrożenie Wzrost Dojrzałość Zysk Czas Pomysł Seed Start - up Ekspansja - CFs + CFs

Akceptowany poziom ryzyka Luka kapitałowa Środki własne, rodzina, przyjaciele Inkubatory Luka kapitałowa Duży Aniołowie Biznesu Seed Capital Akceptowany poziom ryzyka Venture Capital Private equity NewConnect Dotacje, nagrody Rynek GPW Mały Banki Seed Start-up Ekspansja Dojrzałość Etapy rozwoju

Inwestorzy kapitałowi Pozyskanie inwestora FFFF Anioł Biznesu Fundusz PE/VC Rynek publiczny

FFFF - Founders, Family, Friends, … Fools 4 x F FFFF - Founders, Family, Friends, … Fools Kapitał dostępny na wczesnych fazach rozwoju pomysłu Zróżnicowane motywy i kryteria podejmowania decyzji Nieskomplikowany proces inwestycyjny Możliwość szybkiego pozyskania środków, Ograniczona wielkość potencjalnych inwestycji Zazwyczaj pasywna rola w inwestycji Często nieokreślona forma inwestycji

Anioł Biznesu czy inwestor indywidualny: Anioły Biznesu Anioł Biznesu czy inwestor indywidualny: Business Angel (anioł biznesu) to osoba prywatna wspierająca firmy będące na wczesnych etapach rozwoju poprzez inwestowanie własnych środków oraz angażująca swój czas, doświadczenie oraz kontakty.

Anioł Biznesu – inwestor indywidualny: Anioły Biznesu Anioł Biznesu – inwestor indywidualny: Inwestuje własne środki i samodzielnie podejmuje decyzje (motywy finansowe oraz inne) Akceptuje wysoki poziom ryzyka Oczekuję ponadprzeciętnych zwrotów z inwestycji Aktywnie wspiera firmy Chętnie inwestuję wspólnie z innymi Aniołami Biznesu (syndykaty) Inwestuje na etapach start-up, ewentualnie seed oraz early growth

Anioł Biznesu – zaangażowanie w firmę: Anioły Biznesu Anioł Biznesu – zaangażowanie w firmę: Uzależnione od strategii inwestycyjnej: Zazwyczaj od 100 – 500 tys. zł w jeden projekt Portfel inwestycyjny: około 10 spółek Syndykaty z innymi Aniołami Biznesu: Standardowo od 3 do 6 inwestorów Łącznie około 500 tys. zł – 2,5 mln zł Aktywne wsparcie w prowadzeniu firmy: Doświadczenie, know-how, kontakty biznesowe

Motywacja: Anioły Biznesu Wysokie zwroty z portfela inwestycji: > 25% Wsparcie młodych przedsiębiorców Przedsiębiorczość → chęć tworzenia ‘Pay-back’ Wsparcie gospodarki Aktywna forma inwestycji – nie tylko notowania

Rola Aniołów Biznesu w spółce Rada nadzorcza Doradztwo, mentoring Kontakty biznesowe Zarządzanie tymczasowe (w kryzysie) Kolejne rundy finansowania Wyjście z inwestycji

Sieć Aniołów Biznesu – Lewiatan Business Angels Klub inwestorów (BA) przeznaczających kapitał na rozwój firm we wczesnej fazie rozwoju Platforma kojarząca przedsiębiorców z Aniołami Biznesu Zarządza procesem inwestycji grupowych (syndykaty) Współpraca z doświadczonymi Aniołami

Sieć Aniołów Biznesu – Lewiatan Business Angels Przedsiębiorcy 250 nadsyłanych projektów (+150 w konkursie zacznij.biz) 30+ szkoleń i seminariów dla przedsiębiorców 25 coachingów – przygotowanie projektu do inwestycji Inwestorzy 60+ Aniołów Biznesu 10 x LBA Investor’s Day + seminaria z zagranicznymi ekspertami 15 transakcji

Inwestorzy kapitałowi Największe sieci Aniołów Biznesu: Lewiatan Business Angels Amber Gildia Aniołów Biznesu PSAB – I Wschodnia SAB Satus

Wybrane transakcje – Lewiatan Business Angels

Wybrane transakcje – Lewiatan Business Angels

Wybrane transakcje – Lewiatan Business Angels

Inwestorzy kapitałowi Fundusze kapitałowe PE/VC Fundusze inwestują środki powierzone przez inwestorów w firmy Są zróżnicowane pod względem wielkości funduszu (kapitalizacji) Inwestują na różnych fazach rozwoju spółek Mają określony czas trwania (zazwyczaj 10 lat)

Fundusze kapitałowe PE/VC Inkubatory technologiczne Utworzone ze środków UE (w ramach działania POIG 3.1) Finansują inwestycje do wysokości 200 tys. € Obejmując mniejszościowe pakiety udziałów Posiadają środki na preinkubację projektów Inwestują w innowacyjne projekty na etapie seed, start-up Okres inwestycyjny do końca 2013 r. (2015?) Potencjalni ko-inwestorzy w transakcjach z Aniołami Biznesu

Fundusze kapitałowe PE/VC Inkubatory technologiczne Około 30 inkubatorów w całej Polsce Kapitalizacja od 10 do 20 mln zł (łącznie > 420 mln zł) Przykładowe inkubatory: Science 2 Business NTPP KIGMed PAIP Fabryka Innowacji IQ Advisors JCI Ventures ARP

Fundusze kapitałowe PE/VC Fundusze seed capital W większości powstają dzięki środkom dystrybuowanym przez KFK Wbrew nazwie inwestują zazwyczaj w firmy na etapie start-up i early growth Inwestują w innowacyjne polskie firmy do 1,5 mln €

Fundusze kapitałowe PE/VC Fundusze seed capital Istnieje około 15 funduszy o kapitalizacji od 40 do 100 mln w ciągu 12 miesięcy powinno powstać dodatkowych 5 funduszy Łączna kapitalizacja > 1 000 mln zł Okres inwestycyjny do końca 2015 i 2016 r.

Fundusze kapitałowe PE/VC Fundusze seed capital – przykładowe fundusze: Poland Growth Fund III Zernike-Meta Ventures Black Lion Innovation Nest Opera VC Aquarium Venture Fund Giza Polish Fund I Nomad Fund Business Angel Seedfund

Fundusze kapitałowe PE/VC Fundusze Venture Capital Bardzo popularne w Stanach Zjednoczonych (w 2011 r. zainwestowały przeszło $25 mld w 3 000 spółek) W Polsce dotychczas mało aktywne (w 2011 r. $27 mln w 26 spółek) źródło: EVCA Yearbook 2012 Finansują inwestycje w firmach na etapach rozwoju, ekspansji Historycznie fundusze VC działały jak obecnie seed capital, ale znacząco zwiększyły swoje kapitalizacje > $50 mln Szukają inwestycji na poziomie > 10 mln zł

Fundusze kapitałowe PE/VC Fundusze Venture Capital Część z nich funkcjonuje jako Corporate VC (Intel Capital, Google Ventures, Bosch VC, etc.) Przykładowe fundusze VC działające w Polsce: Intel Capital 3TS Capital Partners Secus MCI BBI Capital Oresa Ventures

Fundusze kapitałowe PE/VC Fundusze Private Equity Specjalizują się w dużych > 50 mln zł transakcjach (często > 100 mln zł) Inwestują w firmy dojrzałe, o silnej pozycji rynkowej Forma transakcji:wykup → MBO, MBI, BIMBO Transakcje są często lewarowane znaczącym kapitałem dłużnym

Fundusze kapitałowe PE/VC Fundusze Private Equity W Polsce fundusze PE działają od lat ‘90 (okres prywatyzacji) Przykładowe fundusze: Enterprise Investors Innova Capital Warburg Pincus Bridgepoint Capital MidEuropa Partners Advent International MCI Management EQT

Proces inwestycyjny

Proces inwestycyjny Czas – zazwyczaj od 3 do 6 miesięcy Zgłoszenie (Exec Summary, teaser) Prezentacja (pitching) Biznesplan (plan na biznes) Due diligence (audyt prawno – finansowy spółki) Negocjacje – warunki prawne & wycena Inwestycja Około 1-2% projektów zdobywa finansowanie

Proces inwestycyjny Exec Summary 2 do 3 stron Streszczenie biznesplanu Samodzielny dokument Cel: Ma przykuwać uwagę inwestorów i zachęcać do dalszego zapoznania się z projektem

Proces inwestycyjny Prezentacja Inwestorska (pitching) Około 12 slajdów 15 minut + 15 minut Q&A Kluczowe elementy projektu Cel: Zachęcić inwestora do przeczytania BP i rozpoczęcia DD

Proces inwestycyjny Biznesplan 25-30 stron Tworzony wspólnie z siecią aniołów biznesu / inwestorem Kluczowe elementy projektu: Opis produktu/usługi/technologii + wskazanie wartości dodanej Rynek i konkurencja Zespół zarządzający Model biznesowy Podstawowe dane finansowe (wielkość) oraz możliwość wyjścia Cel: przekonać inwestora do inwestycji, nakreślić konieczne tematy do sprawdzenia w due diligence

usystematyzować myślenie pomysłodawcy wskazać słabe strony konceptu Proces inwestycyjny Biznesplan Element procesu usystematyzować myślenie pomysłodawcy wskazać słabe strony konceptu uspójnić strategię firmy Pomysł Biznesplan Wdrożenie

Proces inwestycyjny Due diligence pogłębiona analiza projektu biznesowego – audyt, DD: prawne, finansowe, biznesowe, technologiczne, organizacyjne Analiza SWOT Przygotowanie strategii rozwoju Optymalizacja modelu biznesowego Przygotowanie zmodyfikowanego biznesplanu (alternatywne scenariusze) Planowanie finansowe dla zapewnienia odpowiedniej dynamiki i dostępności wolnej gotówki NDA oraz umowa o wyłączności, termsheet Czas: około 3 miesięcy

Zapisy umowne (umowa spółki, umowa inwestycyjna) Proces inwestycyjny Negocjacje Zapisy umowne (umowa spółki, umowa inwestycyjna) Zarządzanie i kontrola nad spółką; ładu korporacyjnego Wyjście z inwestycji (kiedy, tag-along, drag-along, liquidation preference) Wycena Inwestycja Często w transzach (uzależniona od postępu prac) Początek współpracy

Pytania

Zapraszamy do Lewiatan Business Angels www.lba.pl Szymon Kurzyca skurzyca@lba.pl 502 511 795