„Zjawisko spożywania alkoholu przez młodzież”.
Pojecie alkoholu To substancja prowadząca do upośledzenia wielu wyższych czynności mózgu Można ją uznać za czynnik wyzwalający zachowania agresywne, choć nie samoistnie, a jedynie w kontekście społeczno-sytuacyjnym W odróżnieniu do narkotyków – w większości państw jest legalną substancją odurzającą
Młodzież najczęściej przeżywa inicjację alkoholową w wieku 13-14 lat (przełom szkoły podstawowej i gimnazjum). W okolicznościach takich jak prywatne spotkania towarzyskie, wagary czy obozy/kolonie Jak wykazują badania, jednym z częstszych powodów picia jest chęć przypodobania się kolegom, poczucia się dorosłym. Picie jest w społeczności budowane na atrybut dorosłości - stąd stanowi element dążeń dorastającej dopiero młodzieży. Innymi powodami jest konformizm grupowy, trudno się wyłamać ale także wynikający z życia rodzinnego (skrypt rodzinny) - jak alkoholizm w rodzinie. Jak wynika z badań statystycznych przeprowadzonych w województwie pomorskim: 91% uczniów III klasy gimnazjum (89% chłopców i 92% dziewczyn) miało za sobą już inicjację alkoholową, 94% uczniów II klasy ponadgimnazjalnej spożywało już alkohol, 70% uczniów III gimnazjum i 80% starszych uczniów spożywało alkohol w przeciągu ostatnich 30 dni poprzedzających badanie, 47% chłopców sięgnęło po raz pierwszy po alkohol w wieku 13 lat. Przytoczone badania wskazują, że alkohol zdaniem młodzieży jest bardzo łatwo dostępny (aż 90% odpowiedzi). 67% uczniów szkół ponadgimnazjalnych w ciągu 30 dni poprzedzających badanie spożywało alkohol w lokalu zamkniętym (pub, klub). W przypadku połowy chłopców i 42% dziewczyn z III klasy gimnazjalnej ma za sobą upicie się. W przypadku szkół ponadgimnazjalnych odsetki prezentują się odpowiednio: 76% i 65%. Co ważne, częściej upijają się osoby zagrożone wykluczeniem rówieśniczym. W przypadku osób niezagrożonych, wskaźnik upicia się w ciągu ostatniego roku 10 razy i więcej, wyniósł 4%; natomiast w przypadku osób zagrożonych, aż 14%. W ciągu 12 miesięcy poprzedzających badanie upiło się 58% uczniów mających złe relacje z rodzicami - w porównaniu z 42% wśród pozostałych uczniów
Objawy uzależnienia od alkoholu Wśród dzieci alkoholików stwierdza się liczne wady rozwojowe i przypadki niedorozwoju psychicznego. Dzieci niedorozwinięte, które wskutek wrodzonych wad dawniej umierały, mogą w dobie postępu medycyny dożyć wieku prokreacyjnego i płodzić następne niedorozwinięte pokolenia, którym genetycznie przekażą wady fizyczne, psychiczne, a także skłonność do alkoholizmu. Uzależnienie od alkoholu, czyli alkoholizm jest chorobą, która zaczyna się i rozwija podstępnie, bez świadomości zainteresowanej osoby. Polega na niekontrolowanym piciu napojów alkoholowych i może doprowadzić do przedwczesnej śmierci. Objawy tej choroby to przede wszystkim takie zjawiska jak:
Zmiana tolerancji na alkohol Podwyższenie tolerancji ujawnia się, gdy wypicie tej samej ilości co kiedyś powoduje słabsze niż poprzednio efekty - żeby uzyskać ten sam efekt co poprzednio trzeba wypijać więcej niż kiedyś. Obniżenie tolerancji ujawnia się, gdy przy dawkach alkoholu mniejszych niż poprzednio pojawiają się podobne efekty nietrzeźwości.
Objawy abstynencyjne Gdy człowiek przerywa dłuższe picie lub zmniejsza ilość wypijanego trunku pojawiają się bardzo przykre objawy - niepokój i drażliwość, dreszcze i drżenie kończyn, skurcze mięśniowe, poty, nudności, a nawet zaburzenia świadomości i majaczenia. Osoba uzależniona stara się szybko usunąć te cierpienia przy pomocy alkoholu.
Subiektywne poczucie łaknienia alkoholu W miarę upływu czasu bez alkoholu pojawiają się nieprzyjemne doznania podobne do głodu i wewnętrznego przymusu wypicia, połączonego z poczuciem paniki i obawą, że się nie wytrzyma długo bez alkoholu.
Koncentracja życia wokół picia Obecność alkoholu w życiu codziennym staje się czymś bardzo ważnym, dużo uwagi i zabiegów jest skoncentrowanych wokół okazji do wypicia i dostępności alkoholu.
Utrata kontroli nad piciem Po wypiciu pierwszej porcji alkoholu ujawnia się niemożność skutecznego decydowania o ilości wypijanego alkoholu i o momencie przerwania picia.
Zaburzenia pamięci i świadomości Po wypiciu pojawiają się dziury pamięciowe, całe fragmenty wydarzeń znikają z pamięci, mimo próby obrony pozorów rozumności i ciągłości postępowania coraz więcej rzeczy dzieje się poza świadomością osoby uzależnionej
Nawroty picia po próbach utrzymywania okresowej abstynencji Od czasu do czasu człowiek dostrzega, że picie wymyka się spod jego kontroli i próbuje udowodnić sobie i innym, że potrafi nad tym zapanować, jednak próby te przynoszą niepowodzenie.
Alkohol – wzory spożywania Romański (kraje śródziemnomorskie; dominuje wino) Anglosaski (w Europie Brytyjczycy, Irlandczycy, mieszkańcy krajów germańskich; piwo i drinki) Północno-, środkowo- i wschodnioeuropejski (wódka); zwyczaje jednak się zmieniają, w Polsce pije się dziś dużo więcej piwa niż wódki...
Style picia alkoholu Neurasteniczny – „uspokajający”, tonujący napięcie, odprężający Dionizyjski – wynikający z chęci oderwania się od nużącej rzeczywistości Kontaktywny – „protowarzyski”, ośmielający do kontaktów z innymi, przełamywania dystansu międzyludzkiego Heroiczny – dodający odwagi, zapewniający poczucie mocy Samobójczy – to topienie smutków w alkoholu w przekonaniu, że jesteśmy tych smutków/kłopotów współwinni lub że nie potrafimy się z nimi uporać, że na to nie zasługujemy
Skutki spożycia alkoholu Działanie na ośrodkowy układ nerwowy i, w zależności od stężenia alkoholu: polepszenie samopoczucia z osłabionym samokrytycyzmem zakłócenie szybkości reakcji i spostrzegawczości poczucie pewności siebie osłabienie hamulców moralnych zachowania agresywne
Nadużywanie alkoholu i jego skutki Zakłócenie normalnego funkcjonowania jednostki w społeczeństwie (niemożność pełnienia wielu ról społecznych) Dysfunkcja rodziny osoby nadużywającej alkohol Problemy z wykonywaną pracą prowadzące często do zwolnienia i niemożności znalezienia innego zatrudnienia Obniżenie poczucia własnej wartości, problemy emocjonalne Powodowana powyższymi czynnikami degradacja społeczna może prowadzić do kolizji z prawem (zwłaszcza przy zdobywaniu środków na alkohol)
Alkohol a kolizja z prawem Najpierw pojawia się problem alkoholowy, potem następuje wejście na drogę przestępczą Najpierw ktoś robi karierę przestępczą, potem „uderza” w alkohol Nadużywanie alkoholu jest równoczesne ze wstąpieniem na drogę przestępczą I nadużywanie alkoholu, i wejście na drogę przestępczą są efektem czynnika zewnętrznego
Leczenie farmakologiczne Z badań Bogusława Habrata z Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie wynika, że z szerokiej gamy leków o potencjalnych właściwościach zmniejszania picia alkoholu, jedynie akamprozat i naltrekson uważane są za leki o udowodnionej skuteczności. Do dziś badania nad skutecznością disulfiramu interpretowane są niejednoznacznie. Kilkadziesiąt badań poświęcono wpływowi grupy leków przeciwdepresyjnych SSRI na spożywanie alkoholu, ale ich interpretacja jest trudna: wydaje się, że skuteczne są głównie u alkoholików z depresją, ale ich wpływ wyraża się najczęściej kilku- do kilkunastoprocentowym zmniejszeniem parametrów związanych z piciem, a jest to niesatysfakcjonujące dla klinicystów. Wyniki badań nad innymi lekami, m.in. ondansetronem, tiaprydem, GHB, tianeptyną i LSD, choć zachęcające, są bardzo nieliczne i wymagają potwierdzenia. Zdaniem innego specjalisty z Instytutu Psychiatrii i Neurologii – dr med. Bohdana Woronowicza – farmakologia może stanowić jedynie wsparcie dla oddziaływań psychoterapeutycznych w leczeniu uzależnień, a jednocześnie "stosowanie jakichkolwiek środków farmakologicznych, bez względu na ich skład chemiczny i profil działania, nie może być traktowane jako leczenie uzależnienia od alkoholu."
Odmawianie alkoholu Jeśli pijesz z przyjaciółmi nie chcesz aby Ci ktoś przeszkadzał, to może być trudne do powiedzenia „nie, dziękuję.” Nie jeden chce ryzykować czucie się odepchniętym albo bycie postrzeganym źle na zewnątrz. Inne strategie dla odrzucania alkoholu pracują dla innych ludzi. Jacyś ludzie stwierdzają, że to pomaga powiedzieć nie bez składania wyjaśnień, inni myślą, że proponowanie.
Pomoc uzależnionym Jednym z zaleceń terapii odwykowej jest udział w spotkaniach Anonimowych Alkoholików. Al-Anon – dla rodzin i przyjaciół - osób uzależnionych DDA – Dorosłe Dzieci Alkoholików Stowarzyszenia i Kluby Abstynenckie Kościół katolicki Bractwo Trzeźwości Działalność indywidualna księży katolickich Krucjata Wyzwolenia Człowieka Ośrodek Apostolstwa Trzeźwości Warszawskiej Prowincji Braci Mniejszych Kapucynów w Zakroczymiu (powstał w 1968 r.). Czasopisma zawierające treści antyalkoholowe – "Trzeźwymi Bądźcie" – dwumiesięcznik. "Rycerz Niepokalanej" – miesięcznik.
Ewelina Skuza IV TI