Andrzej Czernikiewicz Wykład VII Zaburzenia psychiczne związane z nadużywaniem substancji psychoaktywnych Andrzej Czernikiewicz
Mity związane z alkoholizmem Alkoholicy piją codziennie Alkoholicy łatwo się upijają Klin to zwykła rzecz Jeśli nie piję przez jakiś czas - nie jestem alkoholikiem Tylko wódka uzależnia - piwo to nie alkohol Po leczeniu można pić w sposób kontrolowany Picie alkoholu jest korzystne dla zdrowia - w niektórych sytuacjach Są grupy ludzi, zawody w których nie ma alkoholików
Zespoły związane z używaniem i nadużywaniem alkoholu: 1. Intoksykacja alkoholowa (upicie proste) 2. Upicie atypowe 3. Zespół abstynencyjny po alkoholu 4. Majaczenie drżenne (DT) 5. Halucynoza alkoholowa 6. Alkoholowe zaburzenie amnestyczne 7. Otępienie alkoholowe 8. Nadużywanie alkoholu 9. Zespół uzależnienia od alkoholu (ZUA)
Związek stężenia alkoholu ze stanem psychicznym 0.1% Łagodne upicie, pogorszenie zdolności do sądzenia, opóźnienie czasu reakcji, relaksacja, odhamowanie 0.2% Umiarkowana intoksykacja, bełkotliwa mowa, rumień twarzy, oczopląs, nudności, zmiany nastroju, wrogość, agresywność, ; poziom alkoholemii dobrze tolerowany przez większość alkoholików 0.3% Znacząca intoksykacja, rozkojarzenie mowy, stupor, zaburzenia koordynacji ruchowej, wymioty (większość osób funkcjonujących przy tym stężeniu alkoholu to alkoholicy) 0.4% Stupor, sen, lub śpiączka > 0.5% Zagrożenie życia
Kryteria diagnostyczne upicia alkoholowego A. Wypicie alkoholu w ostatnim czasie. B. Znaczące zaburzenia zachowania związane z wypiciem alkoholu . C. Co najmniej jeden z poniższych objawów występujących bezpośrednio po wypiciu alkoholu: 1) bełkotliwa mowa 2) zaburzenia koordynacji ruchowej 3) zaburzenia równowagi 4) oczopląs 5) zaburzenia uwagi lub pamięci 6) stupor lub śpiączka
Kryteria diagnostyczne upicia atypowego A. Znaczące zmiany zachowania, nietypowe dla ilości wypitego alkoholu B. Zachowanie nietypowe dla danej osoby. C. Brak innych zaburzeń psychicznych.
Kryteria diagnostyczne alkoholowego zespołu abstynencyjnego A. Zaprzestanie lub redukcja intensywnego i długiego picia. B. Dwa lub więcej z podanych niżej objawów w kilka godzin lub dni po wystąpieniu kryterium A: 1) autonomiczna nadaktywność (pocenie się lub tachykardia) 2) drżenie rąk 3) zaburzenia snu 4) nudności lub wymioty 5) przejściowe złudzenia 6) pobudzenie 7) lęk 8) napady drgawkowe
Majaczenie drżenne Zwykle 1-3 doby po zaprzestaniu picia Zwykle trwa do tygodnia Okres predeliryjny Nasilanie zaburzeń w nocy Żywe omamy wzrokowe Zaburzenia orientacji allopsychicznej
Cechy zespołów abstynencyjnych 1 6-8 godzin drżenie 2 24 godzin halucynoza 3 7-48 godzin Alkoholowe napady drgawkowe 4 3-5 dni Majaczenie drżenne
Kryteria diagnostyczne halucynozy alkoholowej A. Rozwój żywych halucynacji słuchowych w ciągu pierwszych 48 godzin po zaprzestaniu lub redukcji picia. B. Reagowanie na groźby zawarte w halucynacjach słuchowych. C. Brak zaburzeń świadomości
Charakterystyka napadów drgawkowych alkoholowych znane jako “rum fits” pojawiają się w odstępie 7-48 godzin po redukcji lub zaprzestaniu picia 1/3 rozwija w następnej dobie DT napady uogólnione, krótkie zaburzenia świadomości po napadzie (nie mylić z DT)
Cechy encefalopatii Wernicke’go: Oftalmoplegia Ataksja Zaburzenia świadomości lub pamięci Choroba rozwija się z powodu niedoboru tiaminy Zaburzenia pamięci na pierwszym tle > psychoza Korsakowa
Psychoza Korsakowa Niedobór tiaminy Obustronne uszkodzenie hippokampa Konfabulacje Zaburzenia pamięci krótkoterminowej Dezorientacja allopsychiczna Zaburzenia w identyfikacji osób
Czy w ciągu ostatnich dwu tygodni cierpiałaś (eś)? 1. Uwag bliskich Panu (i) osób o Pana(i) nadmiernym piciu alkoholu. 2. Picia alkoholu po to, aby dojść do formy. 3. Drżenia, pocenia się, lub niepokoju w sytuacji trzeźwienia po nadużyciu alkoholu. 4. Nadmiernego , lub słabo kontrolowanego picia alkoholu.
J. Uzależnienie od alkoholu. F. 10. 2 J. Uzależnienie od alkoholu. F.10.2. Pacjent w okresie ostatniego roku miał co najmniej 3 sytuacje w czasie których w ciągu 3 godzin wypił co najmniej 3 drinki (J1)... W okresie ostatniego roku (J2) ... Pił po to, żeby dojść do formy... W czasie trzeźwienia miał drżenie, pocił się, odczuwał niepokój, lub pił, aby tego uniknąć ... Gdy pił, wypijał więcej, niż początkowo planował ... Usiłował zmniejszyć picie alkoholu, lub zaprzestać picia ... W dnie, w które pił, sprawy związane z piciem i trzeźwieniem zajmowały mu więcej, niż 2 godziny ... Z powodu picia poświęcał innym sprawom mniej czasu ... Kontynuował picie, pomimo świadomości, o jego negatywnych skutkach ... Jeśli J1 tak i co najmniej z J2 3 razy tak to rozpoznanie – uzależnienie od alkoholu...
CAGE 1) Has you ever felt the need to Cut down on his drinking? 2) Is he Annoyed by criticism of his drinking? 3) Has he had Guilty feeling about drinking? 4) Has he ever taken a morning Eye opener? Four yea – diagnosis = alcohol dependency
Diagnostyka uzależnienia od alkoholu objawy abstynencyjne, zaburzenia somatyczne, ciągi, „przerwy w życiorysie” niemożność zaprzestania picia, picie poranne, picie wynalazków konflikty z prawem, bójki, kłopoty w pracy otoczenie badanego uważa, iż pije on za dużo ZUA - > 2 pozytywne odpowiedzi Czy miałeś kiedykolwiek potrzebę zaprzestania picia? Czy denerwuje cię gdy inni mówią o twoim piciu? Czy masz poczucie winy z powodu picia alkoholu? Czy stosujesz klina?
MAST Czy uważasz się za normalnie pijącego? Czy przyjaciele i rodzina uważają cię za takiego? Czy uczestniczyłeś w spotkaniu AA? (5) Czy straciłeś przyjaciela z powodu alkoholu? Czy z powodu alkoholu miałeś kłopoty w pracy? Czy opuściłeś dom lub pracę na co najmniej 2 dni z powodu alkoholu? Czy miałeś objawy Dts, lub słyszałeś głosy? (5) Czy prosiłeś kogoś o pomoc z powodu nadmiernego picia? Czy byłeś kiedyś w szpitalu w stanie nietrzeźwości? Czy byłeś w IW lub prowadziłeś pod wpływem alkoholu? Cut-off >5
Trzy fazy tolerancji na alkohol
Złe i dobre pytania o problemy alkoholowe Jak tam u Pana z alkoholem? Jak często pije Pan wódkę?
Jak często pije Pan alkohol? Złe i dobre pytania o problemy alkoholowe Jak często pije Pan alkohol? Jak długo w ciągu ostatniego roku w ogóle Pan nie pił?
Jak leczy Pan kaca? Co najlepsze na klina? Złe i dobre pytania o problemy alkoholowe Jak leczy Pan kaca? Co najlepsze na klina?
Czy uważa się Pan za osobę nadmiernie pijącą? Złe i dobre pytania o problemy alkoholowe Czy uważa się Pan za osobę nadmiernie pijącą? Czy Pana żona uważa , że za dużo Pan pije?
Czy wymiotuje Pan po alkoholu? Dobre pytanie Czy wymiotuje Pan po alkoholu?
Jak często urywa się Panu film? Dobre pytanie Jak często urywa się Panu film?
Kim jest alkoholik? „Osobą, która nie ma wyboru Z kim Gdzie Ile wypić”
Badania laboratoryjne wskazujące na uzależnienie od alkoholu > 30 j. GGT MCV podwyższony Podwyższony poziom SGOT Podwyższony poziom lipidów
Ilościowa utrata kontroli Wzrost tolerancji Ilościowa utrata kontroli Głód alkoholu Sytuacyjna utrata kontroli Jakościowa utrata kontroli
Piciorys Pierwszy raz Pierwsze świadome upicie Preferowane alkohole Tolerancja Klinowanie Zespół abstynencyjny Urwania się filmu Utrata odruchu wymiotnego Ciągi Suche okresy Utrata kontroli – jakiej? Preferowane sytuacje picia Konflikty z prawem Funkcjonowanie w rolach Skutki somatyczne Psychozy Próby terapii Wgląd
Inne zaburzenia psychiczne związane z ZUA Alkoholowy zespół urojeniowy Depresja alkoholowa Wtórny zespół lęku panicznego
Up to now, we have focused mainly on research Up to now, we have focused mainly on research. However, an important function for identification and diagnosis of alcohol use disorders is to develop a treatment plan. NIAAA recently released a revised Clinician’s Guide to screening and diagnosis of alcohol use disorders, available via the internet. This provides clear, straightforward steps to follow in this process, and then recommendations for what to do if unsafe drinking or alcohol abuse or dependence are identified. This slide shows the page from the NIAAA Clinician’s Guide on screening. These initial questions are suitable for a setting such as a primary care or psychiatric clinic where it is not assumed a priori that patients drink, or drink heavily.
This page of the Clinician’s Guide provides a checklist for clinicians to assess the DSM-IV criteria for alcohol abuse and dependence.
This page of the Clinician’s Guide provides some suggestions for non-specialists on what to do if they find that a patient has alcohol abuse or dependence. This talk has covered a number of topics on the assessment of alcohol abuse and dependence, including historical background leading to the present-day specific diagnostic criteria, the considerable body of evidence on reliability and validity of alcohol use disorders, some of the main methods of assessing the disorders for research purposes, and finally, recommendations for systematic assessment of alcohol abuse and dependence by clinicians. Diagnosis of alcohol use disorders has an important place in many types of research studies. While question remain for DSM-V and beyond on the proper configuration of the diagnostic criteria for abuse and dependence, the diagnosis of alcohol dependence itself shows robust reliability and validity under nearly all conditions.
Mity związane z narkomanią Jedno użycie to jeszcze nie uzależnienie Miękkie lepsze od twardych Każdy kiedyś brał
Czy w ciągu ostatnich dwu tygodni cierpiałaś (eś)? 1. Uwag bliskich Panu (i) osób o Pana (i) nadmiernym przyjmowaniu leków. Jakich?...................................................................................................................... 2. Brania leków po to, aby dojść do formy. 3. Nadmiernego, słabo kontrolowanego używania leków. 4. Drżenia, pocenia się, lub niepokoju w sytuacji po nadużyciu leku.
K. Uzależnienie od środków psychoaktywnych. F.11-19.2. (BDA-F.13.2) W okresie ostatniego roku pacjent użył więcej niż raz środek z listy podanej niżej, aby poczuć się lepiej, lub zmienić nastrój ... Lista: benzodiazepiny, barbiturany, haszysz i pochodne, amfetamina i pochodne, kokaina, opiaty, psychodysleptyki, „kleje”, sterydy, inne (zaznacz grupę, wyszczególnij środki i ich zwykłe dawki):
W okresie ostatniego roku ... Brał środki psychoaktywne po to, żeby dojść do formy... W czasie abstynencji miał drżenie, pocił się, odczuwał niepokój, lub brał środki psychoaktywne, aby tego uniknąć ... Gdy brał środki psychoaktywne, używał ich więcej, niż początkowo planował ... Usiłował zmniejszyć ich używanie, lub zaprzestać brania ... W dnie, w które brał środki psychoaktywne, sprawy związane z ich braniem i dochodzeniem do siebie zajmowały mu więcej, niż 2 godziny ... Z powodu używania środków poświęcał innym sprawom mniej czasu ... Kontynuował branie, pomimo świadomości, o jego negatywnych skutkach ...
Benzodiazepiny: clonazepam, lorafen, rudotel, signopam, estazolam ... Najbardziej dostępne – po alkoholu Uzależnienie fizyczne i psychiczne Rosnąca tolerancja Odstawienie groźne dla życia Tolerancja krzyżowa z alkoholem Zamienniki dla innych substancji psychoaktywnych
Benzo Objawy po przyjęciu Zachowanie - spowolnienie, czasami spadek ciśnienia krwi, przyspieszenie tętna, obniżenie napięcia mięśni szkieletowych. Objawy zespołu abstynencyjnego Niepokój, lęk, poty, łzawienie, dreszcze, nudności, wymioty, drżenia i kurcze mięśniowe, nadwrażliwość na bodźce zmysłowe, napady drgawkowe, zaburzenia psychotyczne.
Barbiturany : cyklobarbital, luminal ... Uzależnienie fizyczne i psychiczne Rosnąca tolerancja Odstawienie groźne dla życia Tolerancja krzyżowa z alkoholem
Barbiturany Objawy po przyjęciu Źrenice - początkowo zwężenie, a później rozszerzenie. Zachowanie - niewyraźna mowa, wielomówność, niezborność ruchowa, spowolnienie, senność, niewielki spadek ciśnienia krwi, zwolnienie tętna. Objawy zespołu abstynencyjnego Niepokój, lęk, poty, łzawienie, drżenie mięśniowe, nudności, jadłowstręt, napady drgawkowe, nadwrażliwość na bodźce zmysłowe, zaburzenia świadomości, wahania ciśnienia krwi.
Haszysz i pochodne: marihuana, hasz ... Uzależnienie psychiczne Zwykle traktowane jako niegroźne Czynniki kryminogenny W niektórych krajach traktowane jako „dozwolone narkotyki” Dowiedzione uszkodzenie materiału genetycznego
Kanabinoidy Objawy po przyjęciu Zachowanie - zaburzenia koordynacji ruchowej, euforia, chichot, "gadulstwo" , ataki kaszlu, zaburzenia snu, przekrwienie gałek ocznych, obrzęk powiek, słodkawa woń oddechu, pocenie się, suchość śluzówek jamy ustnej, przyspieszenie tętna, wzrost ciśnienia krwi. Objawy zespołu abstynencyjnego "Głód" psychiczny narkotyku, drażliwość, lęk, spadek łaknienia, zaburzenia snu, niewielki wzrost ciepłoty ciała, dreszcze.
Amfetamina i pochodne Uzależnienie psychiczne Zachowania agresywne Objawy abstynencyjne - depresja
Kokaina Uzależnienie psychiczne Możliwość uzależnienia fizycznego Zachowania agresywne
Amfetamina, kokaina Objawy po przyjęciu Źrenice - rozszerzenie. Zachowanie - zwiększony napęd i euforia, niepokój ruchowy, "gadulstwo", bezsenność, szybki oddech, czerwony nos pokryty krostkami (po zażyciu kokainy), przyspieszenie tętna, wzrost ciśnienia krwi. Objawy zespołu abstynencyjnego "Głód" psychiczny, lęk, uczucie zmęczenia, znużenia, apatii, depresja z niepokojem i myślami samobójczymi, początkowo bezsenność, a później nadmierna senność.
Opiaty: kompot, hera Uzależnienie fizyczne i psychiczne Wzrost tolerancji Skutki pośrednie Najpopularniejsze
Opiaty Objawy po przyjęciu Źrenice - zwężenie źrenic oraz "szklane oczy", brak lub osłabienie reakcji na światło. Zachowanie - niepokój ruchowy lub spowolnienie i senność, bladość skóry, podsychanie śluzówek, obniżenie ciśnienia krwi i ciepłoty ciała, zaparcia. Objawy zespołu abstynencyjnego Rozszerzenie źrenic, "gęsia skórka", nadmierna potliwość, łzawienie, wysięk z nosa, ziewanie, kichanie, nudności, wymioty, wzrost tętna, ciśnienia i ciepłoty ciała, niepokój, drażliwość, "głód" narkotyku
Psychodysleptyki: LSD, extase, grzybki ... Uzależnienie psychiczne Stała tolerancja „złe odloty”
Kleje Uszkodzenie OUN Początek uzależnień Pierwsze i ostatnie użycie
Sterydy Zaburzenie rozwoju psychobiologicznego Zachowania agresywne Psychozy
Inne uzależnienia Od hazardu Od seksu Od pracy Od terapeuty
„Nadużywanie jakiejś substancji nie powinno być dowodem przeciwko jej używaniu”
EMERGENCY PSYCHIATRY
Schemat szybkiej sedacji – I. HALOPERIDOL – DOM. 2.5 MG – 5 MG 30’ – 60’ HALOPERIDOL – DOM. 2.5 MG – 5 MG 30’ – 60’ SEDACJA LUB HALOPERIDOL –20-30 MG
Schemat szybkiej sedacji – II. PROMAZYNA – DOM. 50 MG – 100 MG 60’ PROMAZYNA – DOM. 50 MG – 100 MG 60’ SEDACJA LUB PROMAZYNA 200 – 300
CLOPIXOL ACUPHASE – DOM. 50 MG – 100 MG Schemat szybkiej sedacji – III. CLOPIXOL ACUPHASE – DOM. 50 MG – 100 MG 24-48 H CLOPIXOL ACUPHASE – DOM. 50 MG – 100 MG 24-48 H CLOPIXOL DEPOT
ZASADY POSTĘPOWANIA Z PACJENTEM AGRESYWNYM Przyczyny agresji Eskalacja agresji – od słownej do czynnej Unikanie zachowań prowokujących Możliwość ucieczki Zdecydowanie Liczba > siła Sedacja farmakologiczna > unieruchomienie Ochrona pacjenta