Tektonika płyt: główny proces geodynamiczny Konwekcja Tektonika płyt – idea Rodzaje granic płyt Strefy rozrostu -ryftu Subdukcja Strefy subdukcji wokół Pacyfiku Ruch płyty indyjskiej Powstawanie Tybetu Uskok transformujący Plamy gorąca Hawaje Spory i wątpliwości źródła: http://pl.wikipedia.org/wiki/Tektonika

Konwekcja : naturalny silnik Konwekcja jest jednym z przykładów silnika cieplnego w którym energia cieplna zostaje zamieniona na energię ruchu materii. Konwekcję obserwujemy w atmosferze, wodzie i we wnętrzu Ziemi. Aby konwekcja mogła się pojawić musimy mieć ciecz ogrzewaną od dołu i chłodzoną od góry. Ponieważ ciepła materia ma mniejszą gęstość więc zgodnie z prawem wyporu unosi się do góry. Podobnie zimna ciecz opada w dół. Tworzy się w ten sposób zamknięty przepływ (tzw. komórka konwekcyjna). Ruch w dół chłodnej cieczy Ruch do góry gorącej cieczy

Przykłady konwekcji

Tektoniczne efekty konwekcji Poniżej pokazano dwa typowe efekty prądów konwekcyjnych. Powyżej wznoszących prądów konwekcyjnych następuje rozerwanie skorupy i tworzy się rów tektoniczny lub znany z Ziemi tzw. rozrost dna oceanicznego (spreading) połączony z ruchem kontynentów. Nad prądami opadającymi obserwuje się ściskanie skorupy powodujące powstanie uskoków i nasunięć lub znanej na Ziemi tzw. subdukcji, czyli zagłębiania się skorupy w płaszczu. Na Ziemi spreading występuje w strefach grzbietów oceanicznych, zaś subdukcja w strefie rowów oceanicznych.

Skorupa ziemska pęka jak skorupka jajka

Płyty litosfery

Rodzaje granic płyt

Strefy trzęsień ziemi

Tektonika płyt

Strefy rozrostu dna oceanicznego

Grzbiety śródoceaniczne

Życie wokół strefy rozrostu

Islandia: ryft oceaniczny na lądzie

Islandia: wulkan

Vestmannaeyjar, Iceland

Kontynentalna strefa rozrostu

Wulkan Erta Ale i Oldoinyo Lengai we Wschodnioafrykańskim Rowie Tektonicznym

Subdukcja: zagłębianie się płyt w płaszczu Ziemi: 3 przypadki

Strefy subdukcji wokół Pacyfiku; tzw. pierścień ogniowy

Strefa subdukcji.

Andy

Ruch płyty indyjskiej .

Wypiętrzanie Tybetu i Himalajów wskutek subdukcji płyty indyjskiej pod eurazjatycką

Uskoki transformacyjne

Uskok Św. Andrzeja w Kalifornii

Uskok transformujący San Andreas: przykład ruchu równoległego płyt

Plamy gorąca

Dno Pacyfiku i ślady plam gorących

Fizyczny model plam gorących

Mauna Loa – wulkan na Hawajach

Hawaje zbudowane są z materii pochodzącej z dna ziemskiego płaszcza Hawaje zbudowane są z materii pochodzącej z dna ziemskiego płaszcza. Na zdjęciu: lawa wypływająca z wulkanu Kilauea Fot. TONY CHENG AP TONY CHENG AP

Najważniejsze plamy gorące na Ziemi

Spory i wątpliwości Od prawie 100 lat geolodzy spierają się o to, co jest przyczyną ruchu kontynentów. Jedna z teorii mówi, że wnętrze Ziemi zachowuje się jak wrząca zupa, druga - że puchnie jak nadmuchiwany balon.

Teoria ekspansji Ziemi Ruch kontynentów jest pozorny i wynika ze stopniowego powiększania się Ziemi. W miejscach pęknięć dochodzi do wylewów lawy, która zastyga, tworząc nową skorupę. Zjawisko subdukcji nie istnieje, choć skorupa oceaniczna ulega niszczeniu w wyniku pękania na wielkie bloki i tonięcia w rozgrzanym, rozrzedzonym płaszczu. Góry mogą powstawać w wyniku dostosowywania sztywnej skorupy kontynentalnej do malejącej krzywizny globu albo okresowego wypiętrzania niektórych rejonów skorupy kontynentalnej ponad strumieniami gorącej materii napływającej z głębi Ziemi.