Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć o genetyce? Andrzej Ciechanowicz Co lekarz w roku 2010 powinien wiedzieć o genetyce?

Krótki kurs historii genetyki...

„Od genów kandydatów …” Laurie Montgomery bada serię dziwnych zgonów w Manhattan General, szpitalu giganta medycznego AmeriCare. Czy działający w szpitalu morderca i jego tajemniczy zleceniodawcy zdążą dopaść Montgomery, czy może przyjaciel, który bardzo skomplikował jej życie, stanie na wysokości zadania? Niezawodny jak zawsze Cook splata w tej książce w jedną całość ponure zbrodnie, gorącą miłość i diaboliczny spisek!

„Od genów kandydatów …” Przysunąwszy krzesło do biurka, Laurie włączyła komputer i włożyła CD-ROM, po czym zaczęła na chybił trafił przewijać strony, aż zatrzymała się na wynikach badań laboratoryjnych Stephena Lewisa. Przesuwając palec w poziomie, znalazła wynik. Brzmiał: „MEF2A dodatni”.

„Od genów kandydatów …” Science 2003, 302: 1578-1581

„Od genów kandydatów …” Science 2003, 302: 1578-1581

„Od genów kandydatów …” Science 2003, 302: 1578-1581

„Od genów kandydatów …” J Clin Invest 2005, 115: 1016-1020

„Treasure your exceptions” William Bateson 1861-1926

„Treasure your exceptions” Pediatr Nephrol 2005, 20: 837-838

Przyczyny zgonów w Polsce

„Genocentryzm”

„Except for being hit by a car when crossing the street, all human disease is genetic” Reed Pyeritz

„Genocentryzm” „Otwórz dowolny katalog ludzkiego genomu, a nie zobaczysz listy ludzkich możliwości, tylko listę chorób, w większości nazwanych od par mało znanych lekarzy z Europy Środkowej. Ten gen powoduje chorobę Niemanna-Picka; tamten powoduje zespół Wolfa-Hirschhorna. Robi to wrażenie, że geny istnieją po to, by powodować choroby” M.Ridley „Genom”

„Od genów kandydatów …” Nature 1992, 359: 641-644

Polimorfizm I/D genu ACE II DD II ID ID

„Od genów kandydatów …” Arch Intern Med 2008, 168: 1077-1089

„Association study” Fenotyp Genotyp AA Aa aa „case” f1 f2 f3 p ? „control” f4 f5 f6

Polimorfizm I/D genu ACE Populacja Allel I Allel D Afro-Amerykanie 0.37 0.63 Jamajczycy 0.41 0.59 Nigeryjczycy 0.46 0.54 Europejczycy 0.46 0.54 Japończycy 0.64 0.36 Indianie Pima 0.71 0.29 Indianie Yanomamo 0.85 0.15 Samoańczycy 0.91 0.09 Australijscy Aborygeni 0.97 0.03

Predisposition but not predestination Genetyka dla lekarzy Predisposition but not predestination S.B.Harrap

Nature 2001, 409: 822-823

„Entia non sunt multiplicada praeter necessitatem” William (z) Ockham, 1288-1348

Homo sapiens 17804036 (9468384) SNPs cSNPs pSNPs iSNPs BUILD 130, 3.05.2009 (www.ncbi.nlm.nih.gov/SNP/)‏

„HIGH-THROUGHPUT GENOTYPING”

„Większość leków jest skuteczna tylko u 30-40% populacji „Większość leków jest skuteczna tylko u 30-40% populacji. Jedynie aspiryna działa prawie na wszystkich” Daniel Cohen, GENSET

Nauka o roli czynników genetycznych FARMAKOGENETYKA Nauka o roli czynników genetycznych w odpowiedzi na lek F.Vogel. Ergebn Inn Med Kinderheilk 1959, 12: 52-125

Empiryczna strategia farmakoterapii Leczenie chorych z tym samym rozpoznaniem tym samym lekiem w tej samej dawce

Empiryczna strategia farmakoterapii Leczenie chorych z tym samym rozpoznaniem tym samym lekiem w tej samej dawce

A.B.Chapman. Kidney Int 2002, 61: 1047-1055

Empiryczna strategia farmakoterapii BRAK ODPOWIEDZI DOBRA ODPOWIEDŹ TOKSYCZNOŚĆ

„Oto moja sekwencja ...” New Yorker

Hipoteza głębokiego rozdźwięku pomiędzy współczesnym stylem życia a starą, genetycznie uwarunkowaną naturą biologiczną człowieka S.B. Eaton et al. Am J Med. 1988, 84, 739

W kategoriach genetycznych ludzie są nadal myśliwymi-zbieraczami przeniesionymi w czasie do świata, który całkowicie różni się od tego, do jakiego nasz profil genetyczny był przeznaczony. S.B. Eaton et al. Am J Med. 1988, 84, 739

Dieta w paleolicie i współcześnie PALEOLIT USA, 1988 BIAŁKA (%) 33 12 WĘGLOWODANY (%) 46 46 TŁUSZCZE (%) 21 42 CHOLESTEROL (mg) 520 500 SÓD (mg) 690 6900 WAPŃ (mg) 2000 740 WŁÓKNA (g) 150 20 S.B. Eaton et al. Am J Med 1988, 84, 739

Zaburzenia glikemii w Polsce w roku 2002

Genetyka cukrzycy www.paleobioticslab.com

Genetyka cukrzycy http://teachpol.tcnj.edu/amer_pol_hist/fi/0000018f.htm

Genetyka cukrzycy www.paleobioticslab.com

„Except for being hit by a car when crossing the street, all human disease is genetic” Reed Pyeritz

PREDISPOSITION or PREDESTINATION Genetyka dla lekarzy PREDISPOSITION or PREDESTINATION

„If were not for the great variability among individuals medicine might as well be a science not an art” Sir William Osler, 1892 48

Caspar David Friedrich, Wędrowiec przed morzem mgły (1818)

Genetyka dla lekarzy „GENES” vs. „ENVIRONMENT” „PREDISPOSITION” vs. „PREDESTINATION” „ PUBLIC GENES” vs. „ PRIVATE GENES” „COMMON VARIANT(S)” vs. „RARE ALLELES” „LUMPERS” vs. „SPLITTERS”