Powstawanie i rodzaje chmur.

Chmury powstają w wyniku procesu: kondensacji pary wodnej (para wodna – ciecz) resublimacji pary wodnej (para wodna – ciało stałe)

Warunki konieczne do powstania chmur to istnienie: wilgoci w powietrzu jąder kondensacji zmian temperatury

Chmury można podzielić na różne sposoby:

ze względu na wysokość występowania wyróżniamy: Chmury wysokie Chmury średnie Chmury niskie

b) ze względu na kształt wyróżniamy: Chmury kłębiaste Chmury warstwowe Chmury pierzaste

c) ze względu na budowę wewnętrzną: Chmury o rozciągłości poziomej Chmury o rozciągłości pionowej

Chmury piętra wysokiego. Cirrus Cirrostratus Cirrocumulus

Cirrus – Ci (pierzaste) Granice występowania: dolna: 8-10 km, górna: 13-16 km. Budowa: - kryształki lodu.

Cirrus są to pojedyncze obłoczki, o delikatnej budowie, barwy białej, bez cieni, nierzadko o jedwabistym połysku i włóknistej strukturze (mają postać kłaczków, nitek, włókien).

Cirrocumulus – Cc (pierasto-kłębiaste) Granice występowania: dolna: 6-8 km, górna: 13-16 km. Budowa: - kryształki lodu (sporadycznie kropelki przechłodzonej wody).

Cirrocumulus to warstwa lub ławica złożona z małych białych płatków, kłębuszków, zmarszczek, kędziorków, podobna często do zmarszczek na powierzchni wody lub piasku. Może na nich występować iryzacja, wieńce i virga.

Cirrostratus – Cs (pierzaste warstwowe) Granice występowania: dolna: 7-8 km, górna: 13-16 km. Budowa: - głównie kryształki lodu.

Cirrostratus są to chmury delikatne, podobne do białej zasłony, która pokrywa niebo całkowicie lub częściowo i nadaje błękitowi nieba mleczną barwę, ale nie zaciera konturów Słońca lub Księżyca. Występuje zjawisko halo. Zapowiadają pogorszenie pogody.

Chmury piętra średniego. Altocumulus Altostratus

Altocumulus – Ac (średnie kłębiaste) Granice występowania: dolna: 2,5-5 km, górna: 5-6 km. Budowa: - kropelki wody, w niskiej ujemnej temperaturze także kryształki lodu.

Altocumulus to biała lub szara ławica chmur złożona z płatów, zaokrąglonych brył, walców, „baranków”, często ułożonych szeregami. Zaciemniają Słońce. Są przyczyną takich zjawisk jak iryzacja, wieńce.

Altostratus – As (średnie warstwowe) Granice występowania: dolna: 2,5-5 km, górna: 5-6 km. Budowa: - kropelki wody, kryształki lodu lub ich mieszanina z kroplami przechłodzonej wody.

Altostratus to szara lub niebieskawa warstwa o strukturze włóknistej, prążkowej, pokrywająca niebo całkowicie lub częściowo. Słońce i Księżyc przeświecają przez nią jak przez matowe szkło.

Chmury piętra niskiego. Nimbostratus Stratocumulus Stratus

Nimbostratus – Ns (warstwowo-deszczowe) Granice występowania: dolna: 0,1-2 km, górna: 6-8 km. Budowa: - w części górnej kryształki, w dolnej kropelki wody, w środkowej – kryształki lodu i krople przechłodzonej wody.

Nimbostratus jest to jednolita szara (często ciemna) gruba warstwa chmur, w dole często postrzępiona (zwisają z niej smugi opadu, tzw. Virga oraz strzępy, tzw. Pannus). Całkowicie zasłaniają Słońce i Księżyc.

Stratocumulus – Sc (warstwowo-kłębiaste) Granice występowania: dolna: 0,2-2 km, górna: 2-5 km. Budowa: - kropelki wody, w niskiej temperaturze kryształki lodu.

Stratocumulus to warstwa lub ławica składająca się z zaokrąglonych brył, walców, ułożonych dość regularnie o barwie szarej z ciemniejszymi miejscami. Często pokrywa całe niebo.

Stratus – St (niskie warstwowe) Granice występowania: dolna: 0,05-0,6 km, górna: 1-2,5 km. Budowa: - kropelki wody, w niskiej temperaturze kryształki lodu.

Chmury o budowie pionowej. Cumulus Cumulonimbus

Cumulus – Cu (kłębiaste) Granice występowania: dolna: 0,3-2,5 km, górna: 6-8 km. Budowa: - kropelki wody, a gdy temperatura spadnie poniżej 0°C – kryształki lodu.

Cumulus to chmura pojedyncza, gęsta, w kształcie pagórków, kopuł, wież o podstawie poziomej. Oświetlone przez Słońce boki są lśniąco białe, a podstawa ciemna.

Cumulonimbus – Cb (kłebiaste deszczowe, burzowe) Granice występowania: dolna: 0,6-2 km, górna: 8-12 km. Budowa: - kryształki lodu w części wierzchołkowej, kropelki wody w pobliżu podstawy, pośrodku – mieszanina kryształków lodu i kropelek przechłodzonej wody.

Cumulonimbus to pojedyncza, potężna, gęsta chmura silnie rozbudowana w kierunku pionowym, przybierająca postać gór lub wielkich wież. Górna część wykazuje strukturę włóknistą i często przybiera kształt kowadła lub rozległego pióropusza. Czasami pojawiają się zwisające wypukłości, tzw. Mamma.

Zjawiska występujące w chmurach.

Iryzacja chmur - to zjawisko optyczne polegające na powstawaniu tęczowych barw w wyniku interferencji światła białego odbitego od przeźroczystych lub półprzeźroczystych ciał składających się z wielu warstw substancji o różnych własnościach optycznych.

Wieńce - to zjawisko optyczne polegające na powstawaniu tęczowych barw w wyniku interferencji światła białego odbitego od kropel wody lub kryształków lodu.

Virga – opad, który nie dociera do Ziemi, ponieważ wyparowuje po drodze.

Halo – zjawisko optyczne zachodzące w atmosferze ziemskiej na kryształkach lodu. Jest to świetlisty, biały lub zawierający kolory tęczy, pierścień widoczny wokół Słońca lub Księżyca.

Pannus – jest to strzęp chmur poniżej chmury opadowej wartswowo-deszczowej.

Mamma – są to wypukłości zwisające pod chmurami typu Cumulonimbus, mogą być zwiastunem powstania tornada.

Tęcza – zjawisko optyczne i meteorologiczne występujące w postaci charakterystycznego wielobarwnego łuku, widocznego, gdy Słońce oświetla krople wody w ziemskiej atmosferze. Tęcza powstaje w wyniku zjawisko dyspersji (rozszczepienia światła) oraz przez załamanie i odbicie światła przez niemal kuliste krople wody. Dyspersja, refrakcja (załamanie), odbicie i inne efekty rozproszenia światła zależą od różnic w kącie załamania światła o różnej długości fali przy przejściu z powietrza do wody i z wody do powietrza. Najczęściej obserwowana jest tęcza główna, lecz mogą pojawić się także tęcze wtórne i następne oraz kilka zjawisk optycznych towarzyszących tęczy opisanych poniżej. Pomimo faktu, że w tęczy występuje niemal ciągłe widmo kolorów, tradycyjnie uznaje się, że kolorami tęczy są: czerwony (na zewnątrz łuku), pomarańczowy, żółty, zielony, niebieski i fioletowy (wewnątrz łuku).

Tęcza

Lisia czapa – tęczowa (lub rudawa) otoczka wokół Księżyca, zapowiada pogorszenie pogody.

Pionowy rozkład poszczególnych typów chmur w atmosferze.

Opady atmosferyczne z poszczególnych rodzajów chmur. Rodzaj opadu Rodzaj chmury Ci Cc Cs Ac As Ns Sc St Cu Cb Deszcz Mżawka Śnieg Krupy śnieżne Śnieg ziarnisty Ziarna lodowe Grad Słupki lodowe

Chmury frontu ciepłego (1) i chłodnego (2).