INTERPRETACJA JONÓW SODOWYCH,POTASOWYCH I CHLORKOWCYH- STANY ODWODNIENIA I PRZEWODNIENIA Agata Banaś gr. A/B

* Także H+,Ca2+,Mg2+, SO3-,HCO3- PRZESTRZENIE WODNE ORGANIZMU: Płyny wewnątrzkomórkowe (60%) Płyny zewnątrzkomórkowe (40%) GŁÓWNE ELEKTROLITY: (PO4)3- , K+, Na+ , Cl- * Także H+,Ca2+,Mg2+, SO3-,HCO3-

ELEKTROLITY USTROJOWE są jonami ,odpowiadającymi za równowagę wodno-elektrolitową Zmiana poziomu wody  zmiany elektrolitowe (i odwrotnie) Wewnętrzna równowaga- dystrybucja wody między różnymi przestrzeniami Zewnętrzna równowaga- przyjmowanie i wydalanie wody

Oznaczenie poziomu elektrolitów w płynach ustrojowych MATERIAŁ KLINICZNY Krew pełna Osocze heparynizowane Surowica Mocz Stolec PMR Płyn oparzeniowy Płyn przewodu pokarmowego Pot

Wartości prawidłowe (u dorosłych) ELEKTROLIT OSOCZE [mmol/l] MOCZ [mmol/24h] PMR SUROWICA Na+ 134-148 40-210 138-150 K+ 3,5-5,3 Cl- 110-250 (zal. od podaży) 118-132 98-107

Oznaczanie jonów Na+ Poziom Na NIE MOŻE być stosowany jako prosty pomiar statusu Na, ponieważ często jest nieprawidłowy na skutek utraty lub zatrzymania wody! Interpretacja poziomu Na w połączeniu z historią i badaniem klinicznym pacjenta W obecności hiperlipidemii i hiperproteinemii poziom Na może być zaniżony= pseudohyponatremia Pseudohypernatremia- przy ciężkiej hypoproteinemii

Zaburzenia gospodarki sodowej HYPERNATREMIA Na+ prawidłowo ale mniejsza ilość wody: Odwodnienie hipertoniczne (zmniejszona podaż wody, nadmierna utrata wody przez nerki, niewyrównana cukrzyca, diureza osmotyczna, nadpotliwość, gorączka, wymioty, biegunki, hiperwentylacja)

Zaburzenia gospodarki sodowej HYPERNATREMIA prawidłowa ilość wody ale nadmiar Na+: Zwiększona podaż Zmniejszone wydalanie (niewydolność nerek, obniżona filtracja kłębkowa) Hiperaldosteronizm hiperkortyzolemia Wzrost ilości wody i duży nadmiar Na+

Zaburzenia gospodarki sodowej HYPONATREMIA Duży niedobór Na+ ze spadkiem ilości wody Nadmierna utrata przez nerki Obfite pocenie się Oparzenia Wymioty, biegunki Niedobór Na+ izolowany: Leczenie diuretykami SIADH Niedoczynność tarczycy

Zaburzenia gospodarki sodowej HYPONATREMIA Na+ prawidłowo ale zatrzymanie płynów: Przewodnienie hipotoniczne (zwiększona podaż płynów, zmniejszone wydalanie, niewydolność nerek, niedobór kortyzolu, zwiększona sekrecja wazopresyny)

Oznaczanie jonów K+ INTERFERENCJE  wzrost K+: Kontaminacja antykoagulantami (EDTA, NaF) Opóźnione oddzielenie surowicy Liza komórek Hemoliza Rozpad leukocytów (przewlekła białaczka limfoblastyczna) Trombocytoza

Zaburzenia gospodarki potasowej HIPERKALIEMIA Uwolnienie K+ z komórki Kwasica Niedobór insuliny Niedotlenienie tkanek Liza komórek Wzrost podaży K+ Zmniejszone wydalanie K+ niewydolność nerek Hypoaldosteronizm ***Hiperkaliemia może spowodować porażenie mięśni, wywołać arytmię lub – w skrajnych przypadkach – zatrzymać akcję serca.

Zaburzenia gospodarki potasowej HIOKALIEMIA Niedostateczna podaż K+ U chorych po zabiegach operacyjnych (żywienie pozajelitowe) Nadmierne wydalanie K+ Wymioty, biegunki Przetoki jelitowe, żołądkowe Leki moczopędne Kwasica Zaburzenia funkcji nerek

Oznaczanie chlorków Poziom chlorków we krwi zmienia się analogicznie do zmian poziomu sodu we krwi HIPOCHLOREMIA W stanach nadmiernej utraty sodu W przewlekłej kwasicy oddechowej HIPERCHLOREMIA Nadmierna utrata wody (przez płuca, skórę, przewód pokarmowy, nerki) Przez przetoki trzustkowe, żółciowe W nadczynności przytarczyc W nadmiernej podaży chlorków

Oznaczanie chlorków Oznaczane w pocie- jako test przesiewowy- pediatria Diagnostyka MUKOWISCYDOZY Mukowiscydoza jest chorobą wielonarządową. Jej występowanie uwarunkowane jest defektem genetycznym, w wyniku którego produkowane jest nieprawidłowe białko regulujące przepływ jonów chlorkowych przez komórki nabłonka. Norma 5-35 mmol/l 30-60 mmol/l oznaczenie watpliwe >60 mmol/l choroba

PRZEWODNIENIE I ODWODNIENIE

PRZEWODNIENIE IZOTNICZNE zaburzenie gospodarki wodnej, polegające na zwiększeniu zawartości sodu w organizmie zwiększenie się przestrzeni wodnej pozakomórkowej rozwój obrzęków

PRZEWODNIENIE IZOTNICZNE PRZYCZYNY wzrost ciśnienia hydrostatycznego, spadek ciśnienia onkotycznego, utrudniony odpływ chłonki zwiększenie przepuszczalności ścian naczyń krwionośnych

PRZEWODNIENIE HIPOTONICZNE zaburzenie gospodarki wodnej, w którym dochodzi do nadmiaru wody w ustroju Występuje hiponatremia PRZYCZYNY hipoproteinemia niedoczynność tarczycy niedoczynność kory nadnerczy choroby nerek

PRZEWODNIENIE HIPERTONICZNE zaburzenie gospodarki wodnej, w którym dochodzi do namiaru wody w ustroju, przebiegające z hipernatremią. PRZYCZYNY Nadmierna podaż płynów elektrolitowych Pozajelitowe podawanie płynów hipertonicznych Kłębuszkowi zapalenie nerek

ODWONIENIE IZOTONICZNE niedobór wody w organizmie, przebiegający z prawidłową molarnością płynów PRZYCZYNY utrata izotonicznych płynów przez : przewód pokarmowy nerki skórę wskutek oparzenia utrata krwi

ODWOENIENIE HIPOTONICZNE niedobór wody w organizmie, przebiegający z obniżoną molarnością płynów ustrojowych PRZYCZYNY Utrata sodu i wody przez nerki Stosowanie środków moczopędnych Uzupełnienie niedoboru lub strat wody płynami pozbawionymi elektrolitów

ODWODNIENIE HIPERTONICZNE niedobór wody w organizmie, przebiegający z podwyższoną molarnością płynów PRZYCZYNY utrata wody ubogiej w elektrolity (przy hiperwentylacji) utrata hipotonicznych płynów (w moczówce prostej) nadmierna diureza osmotyczna (w przypadku hiperglikemii)

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ