Wybrane organy UE – Traktat Lizboński. Cz. II mgr Magdalena Matusiak-Frącczak

Omawiane instytucje: Europejski Bank Centralny Komitet Ekonomiczno-Finansowy Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich

Europejski Bank Centralny

Europejski System Banków Centralnych EBC ESBC = EBC + krajowe banki centralne

Europejski System Banków Centralnych Cel główny: utrzymanie stabilności cen – art. 127 ust. 1 TL; Podstawowe zadania – art. 127 ust. 2 TL: definiowanie i urzeczywistnianie polityki pieniężnej UE; przeprowadzanie operacji walutowych; utrzymywanie i zarządzanie oficjalnymi rezerwami walutowymi Państw Członkowskich; popieranie należytego funkcjonowania systemów płatniczych. Przyczynia się do należytego wykonywania polityk prowadzonych przez właściwe władze w odniesieniu do nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i do stabilności systemu finansowego – art. 127 ust. 5 TL; zasada niezależności: ani EBC, ani krajowy bank centralny, ani członek któregokolwiek z ich organów decyzyjnych nie zwracają się o instrukcje ani ich nie przyjmują od instytucji, organów ani jednostek organizacyjnych UE, rządów Państw Członkowskich, ani jakiegokolwiek innego organu – art. 130 TL.

Europejski Bank Centralny Poprzednik: Europejski Instytut Walutowy (od I 1994 r.)  EBC od VI 1998 r. ma osobowość prawną; siedziba: Frankfurt nad Menem; prawo dostępu do dokumentów – jedynie w zakresie funkcji administracyjnych EBC – art. 15 ust. 3 akapit 4 TL;

Europejski Bank Centralny – państwa strefy euro od 2002: Austria Belgia Niemcy Hiszpania Finlandia Francja Grecja Irlandia Włochy Luksemburg Niderlandy Portugalia od 2007: Słowenia od 2008: Cypr Malta od 2009: Słowacja Mechanizm ERM: Dania Estonia Litwa Łotwa

Europejski Bank Centralny Kryteria konwergencji: inflacja nie wyższa niż 1,5 punktu procentowego średniej stopy inflacji w trzech państwach członkowskich, w których inflacja jest najniższa; dług publiczny <60% deficyt budżetowy <3% długoterminowe stopy procentowe nieprzekraczające o >2 punkty procentowe średniej stóp procentowych w 3 państwach członkowskich o najniższej inflacji stabilny kurs wymiany na 2 lata przed wejściem do strefy euro - +/- 15% do ustalonej początkowo wartości (wprowadzenie waluty do ERM II)

Europejski Bank Centralny - organy Zarząd Rada Prezesów Rada Ogólna

Europejski Bank Centralny - organy Zarząd: prezes + wiceprezes + 4 członków; mandat: 8 lat, nieodnawialny; wybierani za porozumieniem przez rządy państw członkowskich, na zalecenie Rady i po konsultacji z PE oraz z Radą Prezesów EBC spośród osób o uznanym autorytecie i doświadczeniu zawodowym w dziedzinie pieniądza lub bankowości; członka może zdymisjonować ETS na wniosek Rady Prezesów lub Zarządu; zadania: realizuje politykę pieniężną; udziela niezbędnych instrukcji krajowym bankom centralnych.

Europejski Bank Centralny - organy Rada Prezesów: Zarząd + prezesi krajowych banków centralnych strefy euro; zadania: uchwala wytyczne i podejmuje decyzje niezbędne do zapewnienia wykonania zadań powierzonych ESBC; ustala politykę pieniężną UE, włącznie z odpowiednimi decyzjami w sprawach pośrednich celów pieniężnych, podstawowych stóp procentowych i wielkości rezerw w ESBC oraz określa wytyczne konieczne do ich realizacji.

Europejski Bank Centralny - organy Rada Ogólna: prezes EBC + wiceprezes EBC + prezesi wszystkich krajowych banków centralnych UE; zadania: funkcje doradcze; wspiera gromadzenie informacji statystycznych i działalność sprawozdawczą EBC; bierze udział w sporządzaniu raportów rocznych EBC; bierze udział w ustalaniu zasad dotyczących procedur rachunkowych i sprawozdawczych, ustalaniu warunków zatrudnienia.

Europejski Bank Centralny - kompetencje Ma wyłączne prawo do upoważniania do emisji banknotów euro w UE. Banknoty takie mogą emitować EBC i krajowe banki centralne. Banknoty emitowane przez EBC i krajowe banki centralne są jedynym legalnym środkiem płatniczym w UE – art. 128 ust. 1 TL. Państwa Członkowskie mogą emitować monety euro, z zastrzeżeniem zgody EBC co do wielkości emisji. Rada, na wniosek KE i po konsultacji z PE i EBC, może przyjąć środki w celu zharmonizowania nominałów i specyfikacji technicznych wszystkich monet przeznaczonych do obiegu, w zakresie, w jakim jest to niezbędne do zapewnienia należytego ich obiegu w UE – art. 128 ust. 2 TL.

Europejski Bank Centralny - kompetencje uchwala rozporządzenia w zakresie niezbędnym do wykonania swoich zadań; podejmuje decyzje niezbędne do wykonania zadań powierzonych ESBC na podstawie Traktatów i Statutu ESBC i EBC; wydaje zalecenia i opinie – art. 132 ust. 1 TL; jest upoważniony, w przypadku nieposzanowania jego rozporządzeń i decyzji, do nakładania na przedsiębiorstwa grzywien i okresowych kar pieniężnych – art. 132 ust. 3 TL.

Europejski Bank Centralny - kompetencje Jest konsultowany: art. 127 ust. 4 TL: w sprawie każdego projektowanego aktu UE w dziedzinach podlegających jego kompetencji; przez władze krajowe w sprawie każdego projektu regulacji w dziedzinach podlegających jego kompetencji, lecz w granicach i na warunkach określonych przez Radę; Może w dziedzinach podlegających jego kompetencji przedkładać opinie właściwym instytucjom, organom lub jednostkom organizacyjnym UE bądź władzom krajowym.

Komitet Ekonomiczno-Finansowy

Komitet Ekonomiczno-Finansowy decyzja Rady z dnia 21.12.1998 r. ws. szczegółowych przepisów dotyczących składu Komitetu Ekonomiczno-Finansowego, wydana na podstawie art. 114 TWE; cel: wspieranie koordynacji polityk Państw Członkowskich w pełnym zakresie niezbędnym do funkcjonowania rynku wewnętrznego – art. 134 ust. 1 TL; zwoływany przez przewodniczącego z jego inicjatywy albo na wniosek Rady, KE lub co najmniej 4 członków Komitetu;

Komitet Ekonomiczno-Finansowy - skład Państwa Członkowskie, KE i EBC mianują nie więcej niż po dwóch członków Komitetu – art. 134 ust. 2 TL; mogą również mianować po 2 zastępców tych członków; Rada, na wniosek KE i po konsultacji z EBC oraz z Komitetem EF, uchwala przepisy dotyczące składu Komitetu EF. Przewodniczący Rady informuje PE o podjętej decyzji – art. 134 ust. 3 TL; członkowie są wybierani spośród ekspertów mających wybitne kompetencje w dziedzinie gospodarki i finansów, odpowiednio spośród wyższych urzędników administracji i krajowego banku centralnego;

Komitet Ekonomiczno-Finansowy - skład przewodniczący – wybierany większością głosów spośród członków będących wyższymi urzędnikami w krajowych administracjach reprezentuje Komitet na zewnątrz; może być upoważniony do składania sprawozdań z dyskusji oraz wydawania ustnych komentarzy do opinii i komunikatów; odpowiedzialny za utrzymywanie kontaktów Komitetu z PE;

Komitet Ekonomiczno-Finansowy - skład dwie konfiguracje: z udziałem członków administracji, narodowych banków centralnych, KE oraz EBC; z udziałem członków administracji, KE oraz EBC;

Komitet Ekonomiczno-Finansowy - kompetencje wydawanie opinii na żądanie Rady lub KE bądź z inicjatywy własnej dla tych instytucji; śledzenie sytuacji gospodarczej i finansowej Państw Członkowskich i UE oraz regularne składanie Radzie i KE sprawozdań na ten temat, zwłaszcza w sprawie stosunków finansowych z państwami trzecimi i z instytucjami międzynarodowymi; wykonywanie innych zadań doradczych i przygotowawczych; badanie, przynajmniej raz w roku, sytuacji w dziedzinie przepływów kapitału i swobody płatności wynikających ze stosowania Traktatów i środków przyjętych przez Radę; badanie to dotyczy wszystkich środków odnoszących się do przepływów kapitału i płatności; Komitet składa sprawozdanie Komisji i Radzie w sprawie wyników tego badania – art. 134 ust. 2 TL

Komitet Ekonomiczno-Finansowy - kompetencje śledzenie sytuacji pieniężnej i finansowej oraz ogólny system płatności tych Państw Członkowskich i regularne składanie Radzie i KE sprawozdania na ten temat – art. 134 ust. 4 TL; opiniowanie sprawozdanie KE ws. niespełniania kryteriów konwergencji przez państwo członkowskie – art. 126 ust. 4 TL;

Komitet Ekonomiczno-Finansowy - kompetencje Konsultowany w sprawach: przyznania pomocy i środków ochronnych w przypadku zagrożenia dla bilansu płatniczego państwa członkowskiego – art. 143 ust. 1 TL, art. 144 ust. 3 TL; przepisów w celu ustanowienia kryteriów konwergencji – art. 6 protokołu nr 13 ws. kryteriów konwergencji;

Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich

Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich Od Traktatu z Maastricht; wybierany przez PE – art. 228 ust. 1 TL; wybierany po każdych wyborach do PE na okres kadencji PE; mandat odnawialny – art. 228 ust. 2 TWE; może zostać zdymisjonowany przez ETS na żądanie PE, jeżeli nie spełnia już warunków koniecznych do wykonywania swych funkcji lub jeżeli dopuścił się poważnego uchybienia – art. 228 ust. 2 TL; Niezależny w wykonywaniu swej funkcji. Nie zwraca się o instrukcje ani ich nie przyjmuje od żadnego rządu ani od żadnej instytucji, organu ani jednostki organizacyjnej. Podczas trwania swej kadencji Rzecznik nie może wykonywać żadnej innej zarobkowej lub niezarobkowej działalności zawodowej – art. 228 ust. 3 TL; PE, stanowiąc w drodze rozporządzeń z własnej inicjatywy zgodnie ze specjalną procedurą prawodawczą, po zasięgnięciu opinii KE i za zgodą Rady, określa status i ogólne warunki pełnienia funkcji Rzecznika – art. 228 ust. 4 TL;

Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich - kompetencje uprawniony do przyjmowania od każdego obywatela UE lub każdej osoby fizycznej bądź prawnej mającej miejsce zamieszkania lub statutową siedzibę w Państwie Członkowskim skarg, które dotyczą przypadków niewłaściwego administrowania w działaniach instytucji, organów lub jednostek organizacyjnych UE, z wyłączeniem ETS wykonującego swoje funkcje sądowe. Rzecznik bada te skargi i sporządza sprawozdanie na ich temat – art. 228 ust. 1 TL;

Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich Przeprowadza dochodzenia, które uważa za uzasadnione, bądź z inicjatywy własnej, bądź na podstawie skarg przedstawionych mu bezpośrednio lub za pośrednictwem członka PE, chyba że podnoszone fakty są lub były przedmiotem postępowania sądowego. Gdy Rzecznik stwierdzi przypadek niewłaściwego administrowania, przekazuje sprawę do danej instytucji, organu lub jednostki organizacyjnej, która ma trzy miesiące, aby poinformować go o swoim stanowisku. Następnie Rzecznik przesyła sprawozdanie PE i danej instytucji, organowi lub jednostce organizacyjnej. Osoba, która złożyła skargę, jest informowana o wyniku dochodzenia – art. 228 ust. 1 TL. Przedstawia PE roczne sprawozdanie z wyników swoich dochodzeń – art. 228 ust. 1 TL.