Rozwój larwalny ryb Witam Państwa B. Serd. Przedstawię Państwu wyniki swoich badań dotyczące wpływu metali na ryby. Jak Państwo wiecie, zbiorniki wodne - środowisko życia ryb są silnie zanieczyszczone. Oprócz zanieczyszczeń organicznych występują w wodach także metale ciężkie. Już od lat 60 tych wiele badań terenowych wykazało, że w zbiornikach wodnych znajduje się ogromna różnorodność metali: ołów, nikiel, miedź, antymon, kadm, cynk, uran, rtęć, mangan, chrom, cyna. Metale te dostają się do środowiska wodnego w sposób naturalny jako składnik skorupy ziemskiej, ale zwiększone ich ilości związane są na ogół z działalnością człowieka. Badania wielu autorów wykazały, że obecne w środowisku metale mogą wywoływać różnorodne niekorzystne zmiany w organizmie ryb. Na podstawie tych danych można stwierdzić, że najważniejszymi przyczynami śmierci ryb są: zakłócenia w strukturze i funkcjonowaniu skrzel, wątroby, nerek, układu krwionośnego i pokarmowego. A także uszkodzenia w przekazywaniu pobudzenia przez tkankę nerwową i zakłócenia pracy mięśni. Stwierdzony jest także wpływ na obniżenie odporności i inne, niszczące zmiany w całym organizmie i poszczególnych tkankach.

Etapy rozwoju karpia Przedstawię teraz króciutko na schematach jak przebiega rozwój karpia. Ułatwi to zrozumienie przedstawionych wyników. Etap A - to larwa tuż po wykluciu. Zwraca na siebie uwagę ogromny woreczek żółtkowy, który stanowi ponad połowę objętości larwy. Larwy na tym etapie są mało ruchliwe. Po trzech dniach od wyklucia larwy napełniają pierwszą komorę pęcherza pławnego i wkraczają w etap B.Ponieważ pęcherz ułatwia poruszanie się, larwy stają się bardziej ruchliwe i rozpoczynają odżywiać się także pokarmem zewnętrznym. Woreczek żółtkowy jest już wyraźnie mniejszy.

Po 4 kolejnych dniach zapasy zgromadzone w woreczku żółtkowym wyczerpują się. Larwa przechodzi na odżywianie wyłącznie egzogenne. Rozpoczyna się wtedy etap C1. W płetwie ogonowej pojawiają skupiska mezenchymy, która na etapie C2 przekształci się w promienie kostne. Rozwijają się pokrywy skrzelowe, a larwa staje się dobrym łowcą. Wielkość zdobyczy jest już zdecydowanie większa.

12,13 -dniowe larwy napełniają drugą komorę pp 12,13 -dniowe larwy napełniają drugą komorę pp. Rozpoczyna się wtedy etap D1. Na etapie D2 wargi stają się bardziej ruchome umożliwiając rybce zeskrobywanie powierzchni roślin. Zmienia się kształt ogona, staje się teraz heterocerkalny. Pod koniec tego etapu komory pęcherza są równej wielkości.Pojawiają się promienie kostne w płetwie grzbietowej.

Na etapie E larwy zdolne są do odżywiania przy dnie Na etapie E larwy zdolne są do odżywiania przy dnie. Pojawiają się zęby rogowe, ułatwiające odżywianie się.Wszystkie płetwy już są uformowane i mają promienie kostne. Ciało ryby przestaje być przezroczyste, co uniemożliwia obserwację organów wewnętrznych. Etap F - to już narybek. Zaczyna pojawiać się łuska. Rybka jest dokładną miniaturką osobników dorosłych, Nie osiągnęła jeszcze tylko dojrzałości płciowej.

Przyrosty długości ciała larw (n=10) . Na tym wykresie przedstawiłem przyrosty długości larw poddanych działaniu kadmu i miedzi. Na osi rzędnych umieszczono długość larw a na osi odciętych kolejne dni od wyklucia. Widać, że larwy przebywające w obecności metali wolniej rosną. Szczególnie wyraźny wpływ na zahamowanie wzrostu larw wywiera miedź

Fotografia przedstawia larwę karpia tuż po wykluciu Fotografia przedstawia larwę karpia tuż po wykluciu. Nie napełniła ona jeszcze pęcherza pławnego. Dla przypomnienia jest to etap A.

Na tym zdjęciu jest 3 dniowa larwa karpia z prawidłowo wypełnioną pierwszą komorą pęcherza pławnego.

. Zdjęcie przedstawia larwę karpia odżywiającą się już wyłącznie pokarmem egzogennym. Woreczek żółtkowy jest już całkowicie zresorbowany. Ponieważ są dane literaturowe sugerujące wpływ metali na zmniejszenie pobierania pokarmu przez ryby, postanowiłem sprawdzić, czy badane stężenia metali wpływają na aktywność i sukces żerowania

Widzą państwo 12 dniowego karpia który rozpoczął napełnianie drugiej komory pęcherza.

Ten 20 dniowy karp napełnił już całkowicie przednią komorę pęcherza W czasie obserwacji rozwoju postembrionalnego karpia z różnych grup doświadczalnych stwierdziłem wpływ metali na zahamowanie napełniania pęcherza pławnego.

Pęcherz pławny pstrąga pr - przełyk ppł - pęcherz pławny wzd - worek żołądka

Pęcherz pławny karpiowatych dpp - przewód pęcherza pławnego pł - komora przednia pęcherza pp - komora tylna nW - narząd Webera

Pęcherz pławny pławikonika fa - warstwa zewnętrzna la - warstwa blaszkowata gaz - gruczoł gazowy rm - sieć dziwna pł - komora przednia prz - przegroda pp - komora tylna owa - warstwa naczyniowa owalu

Sieci naczyniowe w gruczole gazowym

1-4 - trzony kręgów błs - błędnik skórzasty cc - kanał łączący en - mózg pł - komora przednia pp - komora tylna sca - czółenko sip - zatoka nieparzysta błędnika sus - kostka wieszakowa tri - kostka tródzielna

Tak wygląda larw karpia, która po 25 dniach ekspozycji w roztworze zawierającym miedź nie rozpoczęła napełniania 2 komory pęcherza.

Bardzo istotną sprawą jest stadium rozwojowe na którym znajdują się ryby. Dane różnych autorów zebrane w pracy Jezierskiej i Witeski wskazują, że najbardziej wrażliwe są larwy ryb w pierwszym okresie rozwoju postembrionalnego. W tym czasie nawet krótkotrwały wpływ obecnych w środowisku toksykantów, może wywołać ograniczenie liczebności populacji w zbiornikach w których żyją. Szczególnie wrażliwe są larwy tuż po wykluciu i rozpoczynające odżywianie egzogenne. Są one zdecydowanie bardziej wrażliwe niż delikatne embriony, które są osłonięte błoną jajową. Później wraz z wiekiem i rozwojem ryb ich wrażliwość maleje. Jezierska i Witeska 2001