1. Orientacja i zależność 2. Różnicowanie 3. Kryzys odpowiedzialności 4. Atak na lidera Częsty rozpad grupy 5. Omnipotencja grupy 6. Realne możliwości 7. Kończenie i rozstawanie.
Niepewność, lęk, konformizm, nadzieja vs lęk, bierność, wycofanie, milczenie, powierzchownie, wyczekiwanie, szukanie akceptacji i wspólnych cech W przeżyciu lidera: Nie są zmotywowani, są tu z przymusu, chyba im nie zależy, muszę ich zaangażować, nie będzie tak łatwo, chyba sobie z nimi nie poradzę… Czego unikać? Wymagania kreatywności i inicjatywy Ekspozycji społecznej na ważne tematy Oceny i krytyki zachowania Co robić? Zapewniać strukturę, normy, zasady Dawać szansę się poznać, wypowiedzieć wszystkim Określać swoją rolę, wartości, zadania Określać oczekiwania
Dowcip, lęk, demonstrowana „niezależność”, agresja nie wprost, rywalizacja i indywidualizm, kto lepszy, dynamicznie, głośno, w zrywach, konfrontowanie się ze sobą nawzajem, przepychanki; pojawiają się „role grupowe”. W przeżyciu lidera: Jestem nieważny; to jest przeciwko mnie; chcą mi odebrać rolę, kierowanie; tak dłużej być nie może; w ogóle się ze mną nie liczą; trzeba to przerwać; banda dzieciaków Czego unikać? Uciszania, upominania, pouczania. Walki i konfrontacji Skomplikowanych zadań, precyzyjnych rezultatów. Co robić? Dać się „wyszaleć” – przeczekać sytuację. Podłączyć się do „konwencji” – pośmiać się razem. Modelować konstruktywną komunikację. Doceniać prorozwojowe zachowania. Umożliwiać komunikacje między ludźmi.
Grupa widzialna - zbiór osób, formalna struktura grupy, cele jawne, normy jawne, proces realizacji projektu, racjonalne zjawiska. Grupa niewidzialna - liczba członków nie pokrywa się z liczbą grupy widzialnej, nieformalna struktura grupy, cele niejawne, normy niejawne ( konkurencja, eliminowanie, autoprezentacja), niewiadomy proces grupowy, nieracjonalne zjawiska.
Marudzenie i narzekanie, opór, bierna agresja, pasywność, zrzucanie odpowiedzialność poza siebie; nadzieja, że lider pomoże, oczekiwanie na rozwiązanie trudności. W przeżyciu lidera: Są niedojrzali; nic im się nie chce; tylko by żądali; roszczeniowa grupa; chyba im się nie podoba współpraca; muszę się więcej starać; muszę dać im coś więcej bo inaczej się grupa rozpadnie. Czego unikać? Krytykowania i pouczania. Wyręczania w myśleniu i zaangażowaniu. Wspólnego narzekania. Co robić? Dać się wygadać. Pokazywać strefę wpływu – odbierać iluzję. Konfrontować z odpowiedzialnością. Szykować się na atak na siebie.
Złość, rozczarowanie, sprzeciw, oskarżenia, walka z autorytetem wprost, zarzucenie niekompetencji, pretensje do lidera, przypisywanie złych intencji, jawna konfrontacja. W przeżyciu lidera: Jestem niekompetentny; nie udało mi się; straciłem autorytet; oni uważają, że się nie nadaję; ja im pokaże, nie to nie niech se sami pracują. Czego unikać? Kontrataków na grupę. Wyciągania konsekwencji wobec grupy. Podporządkowywania się żądaniom i oczekiwaniom grupy. Rezygnacji z roli. Co robić? Wysłuchać do końca. Dopytać o zdanie całej grupy. Docenić szczerość i otwartość. Przerzucić odpowiedzialność.
Energia, radość, euforia, kreatywność, duża ulga i zadowolenie z wyjątkowości grupy, poczucie bycia ze sobą na dobre i na złe; wrażenie, że można góry przenosić; wszystko się uda, teraz nic nie jest straszne; idealizacja grupy i odsunięcie lidera; dominacja relacji. W przeżyciu lidera: Jestem niepotrzebny, po co ja tutaj, sami sobie dobrze radzą, czy nie mogli tak od razu. Czego unikać? Stopowania grupy. Odbierania im satysfakcji. Co robić? Dać się grupie nacieszyć. Przypominać cel grupy. Podrzucać ambitne pomysły.
Wzajemne zaufanie, współpraca, poczucie bezpieczeństwa i przynależności, czerpanie z różnic pomiędzy ludźmi, to co nasz różni jest naszym atutem; chęć wzajemnej współpracy i przebywania ze sobą; wspólna historia. W przeżyciu lidera: Mogę być sobą, moje rady są cenne, nie muszę być uważny i nieomylny, pomogą mi, sami pracują. Czy jestem potrzebny? Czego unikać? Nadmiernego wtrącania się. Zachowań narzucających strukturę, normy. Nadmiernej kontroli. Co robić? Zostawić decyzyjność w sprawach zadań. Wciągać w decyzyjność w sprawie funkcjonowania zespołu. Dzielić się własnymi opiniami. Doceniać osiągnięcia i traktować partnersko.
Podsumowania, refleksje, wdzięczność, satysfakcja, smutek, strata. Grupa konfrontuje się z rozstaniem, z końcem pracy. Uaktywniają się różne sposoby przeżywania rozstania. Możliwa regresja do fazy wcześniejszej. Bagatelizowanie grupy, odcinanie się i/lub trudność z rozstaniem, smutek. W przeżyciu lidera: Może jeszcze coś trzeba by im było dać? Powinniśmy się dalej spotykać. Kończymy i do domu. Jak mogą być tak niewdzięczni? Czego unikać? Nie ulec presji grupy na szybkie kończenie bez podsumowania. Podtrzymywania iluzji dalszej współpracy. Co robić? Dawać szansę na podsumowanie i refleksję. Samemu podsumowywać pracę. Pogodzić się z końcem grupy.
1) Formowanie (chaos i niepewność) 2) Burza (okres konfliktu) 3) Budowanie (zespół staje się jednością) 4) Wykonanie (konstruktywne działanie) 5) Zawieszenie (rozpad, ograniczenie działania) ZASADY: - Grupa musi przejść każdą fazę. - Proces grupowy charakteryzuje cykliczność.