10. Wiedza o języku Studia Podyplomowe „Polski Język Migowy” 2014-2016 Prof. dr hab. Marek Świdziński Zakład Językoznawstwa Komputerowego Instytut Języka Polskiego UW e-mail: m.r.swidzinski@uw.edu.pl Konsultacje (pok. 1): śr 14.00-15.00, sob (w dniach zjazdów) Strona przedmiotu — szukaj pod: http://www.mswidz.republika.pl/ 1

Wykład 10: Repetytorium. 2

Praca egzaminacyjna (domowa) Nazwisko, imię: Studia Podyplomowe „Polski Język Migowy” Prof. dr hab. Marek Świdziński Wiedza o języku * Pytania egzaminacyjne * Zestaw X   Proszę o przysłanie rozwiązania na mój adres e-mailowy m.r.swidzinski@uw.edu.pl do 31.08.2015. Temat // Subject: WoJ Odpowiedź na pytanie wyboru: wytłuszczenie (tylko jedna odpowiedź jest właściwa!!!). Odpowiedzi na pytania otwarte powinny mieć długość około 100 słów. Przykłady znaków PJM: albo nazwa hasła (np. KOT), albo opis. Nie chcę grafiki!!! 3

Praca egzaminacyjna (domowa) Udowodnij, że …. (3 pkt.) Głusi …. (3 pkt.) ….: a. xxxx, b. xxxx, c. xxxx, d. xxxx? Uzasadnij swoją odpowiedź. (1 pkt.) Podaj przykład … (3 pkt.) Udowodnij, że … (3 pkt.) Zilustruj przykładem z PJM // polszczyzny .... (3 pkt.) ….: a. xxxx, b. xxxx, c. xxxx, d. xxxx 4? Uzasadnij swoją odpowiedź. (1 pkt.) Przedyskutuj problem … (3 pkt.) Wymyśl zdanie polskie mające takie drzewo zależności: (3 pkt.) …: a. xxxx, b. xxxx, c. xxxx, d. xxxx. (1 pkt.) 4

Gniazdo czasownika PISAĆ Wioleta Majewska-Gocejna 5

Gniazdo czasownika PISAĆ Aleksandra Lisowska 6

Gniazdo czasownika PISAĆ Maria Szczepanik 7

Pytania Co to znaczy „PJM jest językiem naturalnym”? 8

Pytania Co to są konstrukcje dewiacyjne? Co to jest leksem? Co to jest forma wyrazowa? Czy to znaczy słowo plus znaczenie?  Co to są homonimy? 9

Pytania Drzewo zależności a szyk. W PJM występuje szyk SOV. Czy PJM można zaliczyć do SOV? 10

Pytania W języku polskim orzeczenie jest NADRZĘDNE. A w PJM?  W polszczyźnie jest dużo idiomów. A w PJM? Dla cudzoziemca uczącego się języka ważne jest słowotwórstwo synchroniczne, a nie diachroniczne. Dlaczego? 11

Pytania Znak a diakryt: czy litera to znak? Dlaczego rodzaj nie jest kategorią fleksyjną rzeczownika? 12

Pytania Co to jest kategoria gramatyczna i paradygmat? 13

Pytania Diakryty a znaki w językach fonicznych i migowych. Segmentacja tekstu w PJM. Co to jest kontekst? Kontekst w językach migowych. 14

Pytania (wybór): Na czym polega uporządkowanie linearne wyrażeń językowych? Co oznacza skrót SVO? Jakie są rodzaje wariantów i czym się różnią? Co to jest: diakryt, derywat, predykat, paradygmat? 15

Pytania składniowe Na czym polega podrzędność konstrukcji w przykładzie nauczyciel wytłumaczył? Co to jest nadrzędnik i reprezentant w konstrukcjach zdaniowych?  Co to znaczy, że dana konstrukcja zdaniowa nie ma reprezentanta ? Na czym polega nieeliptyczność wyrażenia? Czy równoważniki zdań to wyrażenia eliptyczne ? Co to są słowa funkcyjne? 16

Pytania składniowe Jak wygląda struktura składniowa? Na czym polega ta struktura? Co to jest konstrukcja podrzędna, współrzędna i egzocentryczna oraz elipsa? 17

Pytania składniowe Rozróżnienie w praktyce pojęć okaz i typ. Fraza a zdanie. Co to jest elipsa w składni (nieeliptyczność wyrażenia)? 18

Okaz i typ. Okaz: znak na 105 kilometrze A2 licząc od Warszawy. Typ: plansza o tym kształcie w Kodeksie drogowym. 19

Fraza a zdanie. Zdanie: wyrażenie zawierające orzeczenie jako centrum. Mój kolega zostawił żonę bez środków do życia. (lub zdanie złożone z centrum spójnikowym: Mój kolega przyjdzie, ale inni się spóźnią. ) 20

Fraza a zdanie. Fraza: składnik zdania. mój kolega zostawił żonę bez środków do życia. 21

Co to jest elipsa w składni (nieeliptyczność wyrażenia)? 22

Elipsa: pominięcie członu wymaganego. Oni kupili. Nie mamy Elipsa: pominięcie członu wymaganego. Oni kupili. Nie mamy. Powiedziały, że dużo chcielibyśmy od nich dostać. Jan mieszka. Warto. Wyrażenie nieeliptyczne = pełne, ze wszystkimi członami wymaganymi. 23

Na czym polega uporządkowanie linearne wyrażeń językowych? Na tym, że tekst rozciąga się „od lewej do prawej” albo „od momentu 0 do momentu n. Tak samo jest w PJM!!! 24

Co oznacza skrót SVO? Szyk „Podmiot – Orzeczenie – Dopełnienie”. Jeśli w danym języku ten szyk jest jedynym możliwym albo najczęstszym, to język ten jest „typu SVO”. 25

Jakie są rodzaje wariantów i czym się różnią? Warianty fakultatywne = swobodnie wymienne: zbyt (mądry), nazbyt (mądry), za (mądry) funkcji i funkcyj Czy przyjdziesz? i Przyjdziesz? 26

Warianty obligatoryjne (kontekstowe) = ograniczone do pewnego kontekstu: we wsi – * w wsi – w Wieliczce – we Wieliczce te chłopy – * te chłopi – * ci chłopy – te łobuzy -– * ci łobuzi (on jest) dobry z kościami // * z kośćmi 27

Co to jest: diakryt, derywat, predykat, paradygmat? Diakryt = nie mający znaczenia składnik znaku: litera głoska cecha głoski Derywat: wyraz pochodny. Predykat ≈ orzeczenie. Paradygmat: zapis leksemu w postaci tabeli n-wymiarowej. 28

Fraza a zdanie. Zdanie: wyrażenie zawierające orzeczenie jako centrum. Mój kolega zostawił żonę bez środków do życia. (lub zdanie złożone z centrum spójnikowym: Mój kolega przyjdzie, ale inni się spóźnią. ) 29

Fraza a zdanie. Fraza: składnik zdania. mój kolega zostawił żonę bez środków do życia. 30

Drzewo 1 x x x x x x x 31

Drzewo 2 x x x x x x x x 32

Drzewo 3 x x x x x x x 33