INTERSEMIOTYCZNE FUNKCJONOWANIE PRAWA UNII EUROPEJSKIEJ Prof. dr hab. Artur Nowak-Far MSZ Język prawny aktów prawa Unii Europejskiej a wyzwania dla legislatora krajowego Rządowe Centrum Legislacji, 21 maja 2015 r.

Semiotyczne spojrzenie na legislację 1. Prawo - system znaków używanych w komunikacji (w formie illokucji) 2. Prawo rozpatrywane w kontekście semantyki, składni i pragmatyki 3. Semantyka = znaczenie, składnia = gramatyczny wyraz, pragmatyka = zamierzony i osiągnięty cel Język prawny aktów prawa Unii Europejskiej a wyzwania dla legislatora krajowego Rządowe Centrum Legislacji, 21 maja 2015 r.

Funkcjonowanie intersemiotyczne prawa UE znaczenie wypowiedzi prawnych bierze się także z ich kontekstu prawo UE ma co najmniej 28 różnych kontekstów generalnych prawo, które bierze to pod uwagę, funkcjonuje intersemiotycznie Język prawny aktów prawa Unii Europejskiej a wyzwania dla legislatora krajowego Rządowe Centrum Legislacji, 21 maja 2015 r.

Rządowe Centrum Legislacji, 21 maja 2015 r. Zasadnicze wymiary intersemiotyczności prawa UE (Nedegaard, Nielsen 2011) „zewnętrzny” – wielojęzyczność „ struktury pośredniczącej” – kultura prawna „głębokiej struktury prawa” – intelektualny trzon danego porządku prawa Język prawny aktów prawa Unii Europejskiej a wyzwania dla legislatora krajowego Rządowe Centrum Legislacji, 21 maja 2015 r.

Wymiar zewnętrzny: postulat równoważności semantycznej prawa UE reguła CILFIT (281/81, Zb. Orz. 1982, s. 3415) implikacje w zakresie unijnej wykładni językowej implikacje dla krajowej legislacji wykonującej prawo UE: treść „umowy” transpozycyjnej (przy ograniczeniach ekwiwalencji semantycznej, zob. Kade 1971) MJęzyk prawny aktów prawa Unii Europejskiej a wyzwania dla legislatora krajowego Rządowe Centrum Legislacji, 21 maja 2015 r.

Rządowe Centrum Legislacji, 21 maja 2015 r. Postulat ekwiwalencji semantycznej a idiomatyczność języków: przykład wyrażeń modalnych Typ modalności j. angielski j. duński j. Niemiecki Abilitywne Deontyczne can dare - will have to need may shall to be to ought to had better must kunne turde gide ville behøve matte burde … skulle können mögen willen dürfen sollen müssen Język prawny aktów prawa Unii Europejskiej a wyzwania dla legislatora krajowego Rządowe Centrum Legislacji, 21 maja 2015 r.

Rządowe Centrum Legislacji, 21 maja 2015 r. Ekwiwalencja tekstów prawnych – nietotalna, bo stosowane mogą być różne ramy logiczne - denotatywności – branie pod uwagę czynników pozajęzykowych Konnotatywności – wybory najbliższych synonimów tekstowo-normatywności – realizacja zamierzenia odejścia od normy językowej pragmatyczności – odzwierciedlenie celu formalności - zachowanie podobieństwa formalnego Język prawny aktów prawa Unii Europejskiej a wyzwania dla legislatora krajowego Rządowe Centrum Legislacji, 21 maja 2015 r.

Wykładnia przepisów prawa UE w warunkach niespójności językowej „jednolitość stosowania i jednolitej wykładni uniemożliwia uznanie jednej wersji wyizolowanego tekstu, lecz wymaga interpretacji w oparciu o realną intencję prawodawcy oraz celu – w świetle wszystkich wersji językowych” (29/69 Stauder, Zb. Orz. 1969, s. 419) „konieczne jest uwzględnienie kontekstu przepisu oraz celu rozważanych reguł” (11/76 Niderlandy p. KE, Zb. Orz. 1979, s. 235 „preferować trzeba wykładnię, która zapewnia spójność [prawa wtórnego] z ogólnymi zasadami prawa UE, zwłaszcza z zasadą pewności prawa” (C-1/02 Borgman, Zb. Orz. 2004, s. I-3238) Język prawny aktów prawa Unii Europejskiej a wyzwania dla legislatora krajowego Rządowe Centrum Legislacji, 21 maja 2015 r.

Procedura postępowania w warunkach niespójności językowej – C-261/09 i C-458/08 Zurita identyfikacja celu regulacji identyfikacja najistotniejszej normy prawnej i ram jej stosowania identyfikacja kontekstu stosowania norm, której norma ta jest częścią reiteracja drugiego działania i konkluzja materialna identyfikacja konsekwencji interpretacyjnych Język prawny aktów prawa Unii Europejskiej a wyzwania dla legislatora krajowego Rządowe Centrum Legislacji, 21 maja 2015 r.

Identyfikacja znaczenia niepewnego desygnatu – reguły CN 38/76 LUMA (Zb. Orz. 1976, s. 2027): identyfikacja składu produktu oraz jego formy 40/88 Weber (Zb. Orz. 1989, s. 1414): cechy i obiektywne właściwości C-423/09 X BV (Zb. Orz. 2010, s. I-10821): proces przetworzenia, jeżeli nieodwracalnie zmienia obiektywne właściwości orzecznictwo zakłada możliwość rozbieżności pomiędzy identyfikacją techniczno-naukową a identyfikacją dla potrzeb CN! Język prawny aktów prawa Unii Europejskiej a wyzwania dla legislatora krajowego Rządowe Centrum Legislacji, 21 maja 2015 r.

Zasadnicze ramy niespójności: pragmatyka proceduralna zasada autonomii proceduralnej zasada jednolitości stosowania prawa UE gwarancje poszanowania praw podstawowych (w wymiarze proceduralnym: efektywny środek odwoławczy) Język prawny aktów prawa Unii Europejskiej a wyzwania dla legislatora krajowego Rządowe Centrum Legislacji, 21 maja 2015 r.

Rządowe Centrum Legislacji, 21 maja 2015 r. Wnioski zasada jednolitości stosowania i pewności prawa UE zasada jedności językowej prawa UE dominująca rola wykładni celowościowej w warunkach niespójności językowej sytuacyjność (kontyngencja) i pomoczniczość – wyznacznikami dobrej praktyki legislacyjnej w zakresie transpozycji prawa UE Język prawny aktów prawa Unii Europejskiej a wyzwania dla legislatora krajowego Rządowe Centrum Legislacji, 21 maja 2015 r.