Cechy specyficzne naczelnych
specyficznie zbudowane kończyny specyficznie zbudowane kończyny. Wszystkie pięciopalczaste, u wszystkich w obręczy barkowej występują obojczyki. Właśnie te cechy szkieletu u części ssaków ulegają znacznej redukcji. Dotyczy to zwłaszcza palców. W drodze ewolucyjnej gubiony jest również obojczyk. Zrośnięciu ulega kość promieniowa i łokciowa oraz piszczelowa i strzałkowa.
Galago sp.
palce naczelnych są stosunkowo długie i ruchliwe palce naczelnych są stosunkowo długie i ruchliwe. Odstawne są kciuki i paluchy. Palce są stosunkowo długie w odniesieniu do kości śródręcza. Kończyny są zatem przystosowane do wspinania.
Spłaszczone paznokcie zamiast pazurów, chociaż nie u wszystkich Spłaszczone paznokcie zamiast pazurów, chociaż nie u wszystkich. Wszystkie naczelne posiadają paznokieć na paluchu stopy!!! Opuszki palców są wypukłe i obdarzone liniami papilarnymi. Podobnie jest z powierzchnią dłoni i stóp.
Naczelne preferują w sposób wyraźny bodźce wzrokowe Naczelne preferują w sposób wyraźny bodźce wzrokowe. Oczy są stosunkowo duże, skierowane do przodu i ustawione w płaszczyźnie czołowej. Takie ustawienie oczu generuje stereoskopowe widzenie (przestrzenne, trójwymiarowe). Wszystkie małpy Starego Świata widzą trójchromatycznie. Małpy Nowego Świata posiadają gen autosomalny widzenia barwnego oraz przenoszony przez chromosom X. Tylko wyjce (Alouatta) posiadają dwa geny uwikłane z chromosomem X. A zatem wydaje się, że u małp szerokonosych jedynie samice widzą w pełni trójchromatycznie!!!. Mała wielkość źrenicy pozwala również na dokładniejsze widzenie.
Całkowicie zamknięty oczodół, odseparowany od dołu skroniowego Całkowicie zamknięty oczodół, odseparowany od dołu skroniowego. Oko jest zdecydowanie lepiej chronione od strony bocznej i tylnej.
Całkowicie zamknięty oczodół, odseparowany od dołu skroniowego Całkowicie zamknięty oczodół, odseparowany od dołu skroniowego. Oko jest zdecydowanie lepiej chronione od strony bocznej i tylnej.
W odróżnieniu od pozostałych ssaków zęby trzonowe mają stosukowo prosty układ guzków.
Bardzo dobrze rozwinięte łożysko Bardzo dobrze rozwinięte łożysko. Udoskonalony kontakt między krwią matki a płodem.
Jeśli porównamy naczelne ze ssakami o tej samej masie ciała to rozwój płodowy i postnatalny ulega zdecydowanemu wydłużeniu.
Mózg naczelnych szczególnie kora nowa jest większa w relacji do masy ciała.
Lokomocja. Środek ciężkości u naczelnych jest bardziej kaudalny (doogonowy) niż u innych ssaków. Kończyny dolne przenoszą większą masę ciała.
Twarz jest wyraźnie skrócona Twarz jest wyraźnie skrócona. Niektóre naczelne, takie jak pawiany, dryle i mandryle wtórnie wydłużyły pysk. Jest to także związane z przedłużeniem listewki zębowej. Jest to prawdopodobnie konsekwencją naziemnego trybu życia.
Naczelne mają wyraźnie osłabiony zmysł węchu (powonienia) Naczelne mają wyraźnie osłabiony zmysł węchu (powonienia). Jest to oczywiście skorelowane ze słabym rozwojem opuszek węchowych w korze mózgowej. Narząd „vomeronasalny” u naczelnych jest zredukowany. W naturze odgrywa on znaczącą rolę w kontaktach interpersonalnych (międzyosobniczych) głównie o podłożu seksualnym (feromony). Redukcja organu Jacobsona jest szczególnie zaznaczona u małp wąskonosych. Część badaczy uważa, że narząd „vomeronasalny” w dalszym ciągu przejawia swoją działalność zarówno u małp wąskonosych jak i człowieka.