Sławomir Sztaba Szkoła Główna Handlowa Kolegium Ekonomiczno-Społeczne Teorie regulacji Sławomir Sztaba Szkoła Główna Handlowa Kolegium Ekonomiczno-Społeczne

Regulacja oddziaływanie państwa na gospodarkę w mikroskali (oddziaływanie na wybrane gałęzie, niekiedy na konkretne przedsiębiorstwa) 1887 Międzystanowa Komisja ds. Handlu - pierwsza w świecie agencja regulacyjna (powołana do regulowania stawek za przewozy kolejowe) Współcześnie – ponad 500 federalnych agencji regulacyjnych W USA w ciągu ostatnich 120 lat powstawały średnio na rok cztery nowe agencje regulacyjne USA to nie jest wolna gospodarka

Teoria regulacji oparta na interesie publicznym regulacja jest niezbędna, gdyż istnieją niesprawności rynku (monopole, rujnująca konkurencja cenowa, efekty zewnętrzne, dobra publiczne, gałęzie strategiczne). Ekonomiczna teoria regulacji istnieją rynki usług regulacyjnych, na których politycy, urzędnicy i sędziowie oferują usługi ochronnej regulacji grupom interesów Teoria Peltzmana biurokraci z agencji regulacyjnych i politycy dostarczając usługi regulacyjne dokonują racjonalnych wyborów, które maksymalizują ich użyteczność.

Uc = f (X, Y), gdzie: Uc – użyteczność całkowita, X – ilość dobra x, Y – ilość dobra y. W ćwiartce IV oba dobra są pożądane przez konsumenta. W ćwiartce III dobro X jest dobrem niepożądanym przez konsumenta, a dobro Y dobrem pożądanym. W ćwiartce II oba dobra są niepożądane przez konsumenta. W ćwiartce I dobro Y jest dobrem niepożądanym przez konsumenta, a dobro X, dobrem pożądanym.

Przypadki krańcowe Gałąź regulowana w interesie konsumentów – firmy uzyskują zysk normalny – teoria regulacji oparta na interesie publicznym Gałąź regulowana w interesie firm – uzyskują one zysk maksymalny – ekonomiczna teoria regulacji

Regulacja w interesie biurokratów Biurokraci poddani demokratycznej kontroli ustalają cenę, by zmaksymalizować własną użyteczność. Wybiorą oni kombinację a, gdyż pozwala ona na osiągnięcie maksymalnie możliwej użyteczności ilustrowanej przez krzywą obojętności M2. S. Peltzman: „Toward a More General Theory of Regulation”. W: Journal of Law and Economics, August 1976, ss. 211-240

Regulacja w interesie biurokratów Biurokraci nie poddani demokratycznej kontroli ustalają cenę, by zmaksymalizować własną użyteczność. Przy braku demokratycznej kontroli będzie to cena wyższa niż przy demokratycznej kontroli.   Π   Π1 P1 P

Regulacja w interesie innej gałęzi (konkurencyjnej) Biurokraci nie poddani demokratycznej kontroli (Komisja Europejska) ustalają cenę (np. przez regulacje dotyczące kosztów) na bardzo wysokim poziomie, by ograniczyć podaż danego dobra (np. energii elektrycznej produkowanej ze spalania węgla). Π   P1 P

Problem do rozważenia Biurokraci nie poddani demokratycznej kontroli – np. Komisja Europejska - realizują własny interes przy wyższych cenach, niż biurokraci poddani demokratycznej kontroli – np. biurokracja USA. Powoduje to pogarszanie konkurencyjności gospodarczej Unii Europejskiej względem USA. Wprowadzenie Unii Europejskiej na ścieżkę wzrostu gospodarczego wymaga ukształtowania demokracji na poziomie wspólnoty.