FIZJOLOGIA ODPORNOŚĆ

ODPORNOŚĆ ANTYGENY/bakterie,wirusy,grzyby,białka,pyły,kom.nowotworowe itd./- IMMUNOGENNOŚĆ ODPORNOŚĆ -komórkowa limfocyty T /wirusy,grzyby,kom.nowotworowe.../ -humoralna limfocyty B /bakterie, reinfekcje wirusowe…/

ODPORNOŚĆ HUMORALNA Limfocyty B – plazmocyty – immunoglobuliny /białka osocza/ IgM,IgG,IgA,IgD,IgE Pobudzenie limfocytów B przez makrofagi i limfocyty T do powstania komórek pamięci oraz plazmocytów – połączenie odporności komórkowej i humoralnej.

ODPORNOŚĆ KOMÓRKOWA Limfocyty T /grasiczozależne/ Receptor komórkowy-pamięć immunologiczna Limfokiny – subst. cytotoksyczne Nadzór immunologiczny

UKŁAD KRĄŻENIA SERCE-4 jamy /2 przedsionki,2 komory/ ZBIORNIK TĘTNICZY I ŻYLNY DUŻY/tętnice i żyły/ ZBIORNIK TĘTNICZY I ŻYLNY PŁUCNY/tętnice i żyły/ SIECI NACZYŃ WŁOSOWATYCH/zbiornika dużego i płucnego ”małego”/

UKŁAD KRĄŻĘNIA SPOCZYNEK Pojemności krwi pomiędzy zbiornikami tętniczymi/żylnymi/ jest równa PRACA MIĘŚNI,TRAWIENIE,POSTAWA CIAŁA Zmiana pojemności pomiędzy zbiornikami SERCE – pompowanie krwi ze zbiorników żylnych do tętniczych i utrzymanie ciśnienia w tętnicach

UKŁAD KRĄŻENIA SERCE zjawiska 1. elektryczne 2. mechaniczne 3. akustyczne

UKŁAD KRĄŻENIA CZYNNOŚĆ ELEKTRYCZNA Rozrusznik – tkanka przewodząca Węzeł zatokowo-przedsionkowy >3 pęczki międzywęzłowe>węzeł przedsionkowo-komorowy>2 pęczki przedsionkowo- komorowe>mięsień komór serca

UKŁAD KRĄŻENIA CZYNNOŚĆ MECHANICZNA Cykliczny skurcz i rozkurcz przedsionków i komór- w spoczynku 72/min Jeden kierunek przepływu-zbiornik żylny > zbiornik tętniczy Układ żylny>przedsionki-komory serca-skurcz przedsionków>skurcz komór-zamknięcie zastawek przedsionkowo komorowych > otwarcie zastawek pnia płucnego i aorty>rozkurcz komór-zamknięcie zastawek pnia płucnego i aorty oraz przedsionkowo-komorowych

UKŁAD KRĄŻENIA Ciśnienie krwi lewa kom. 5x prawa kom. Objętość wyrzutowa serca-ilość krwi wtłaczanej przez jedną z komór serca/75 ml/ Pojemność minutowa serca – ilość krwi tłoczonej przez jedną kom. serca w ciągu 1 min. / 5,4 l/ Działanie inotropowe /siła/ chronotropowe /częstotliwość/ dromotropowe/przewodzenie/ batmotropowe/pobudzenie/ Noradrenalina/współ/ plus Acetylocholina/przywspół/ minus

UKŁAD KRĄŻENIA RUCHY SERCA I ZJAWISKA AKUSTYCZNE Uderzenie koniuszkowe 3 tony serca 1-zamykanien zastawek p-k 2-zamykanie zastawek aorty i pnia płuc. 3-wypełnianie komór krwią

UKŁAD KRĄŻENIA KRĄŻENIE DUŻE - TĘTNICZE Lewa kom.>aorta>zbiornik tęt.duży>naczynia włosowate>zbiornik żylny duży Ciśnienie tętnicze krwi – skurczowe/120mmHg/ rozkurczowe/70mmHg/ Fala tętna – fala ciśnieniowa i odkształcanie ścian tętnic /5-9 m/s/ Naczynia oporowe-małe tętniczki -”kurki przepływu” 3 x spadek ciśnienia

UKŁAD KRĄŻENIA KRĄŻENIE DUŻE – ŻYLNE Ciśnienie żylne 1. centralne - niezmienne / żyły gł.dolnej- 4 mm Hg/ 2.obwodowe – zmienne /100 mmHg > minus 15 mmHg/ Przepływ krwi żylnej 1.siła od przodu /ssanie serca i klatki. 2.siła od tyłu /różnica ciśnień krwi żylnej/ 3.siła z boku / pompa mięśniowa i zastawki/

UKŁAD KRĄŻENIA KRĄŻENIE DUŻE – NACZYNIA WŁOSOWATE przepływ wolny,krótkotrwały cała wymiana związków pomiędzy krwią a tkankami / dyfuzji,filtracji,resorpcji/

KONTROLA KRĄŻĘNIA KRWI OŚRODEK SERCOWY 1.Przyśpieszający pracę serca/ Th1-Th5/>zwoje pnia współczulnego>NA 2.Zwalniający pracę serca/rdzeń przedłużony-jądra nerwu błędnego/>Ach 3.Rola baroreceptorów/rec.ciśnieniowych/ lokalizacja /łuk aorty,tętnice szyjne wew/ pobudzenie lub brak pob.nerwu błędnego

UKŁAD KRĄŻENIA KONTROLA KRĄŻĘNIA KRWI OŚRODEK NACZYNIORUCHOWY /dotyczy małych tętniczek/ lokalizacja ośrodka-rdzeń przedłużony 1.część presyjna – skurcz naczyń 2. część depresyjna – rozkurcz naczyń

UKŁAD KRĄŻENIA KONTROLA KRĄŻENIA KRWI REGULACJA CIŚNIENIA TĘT.KRWI 1.Odruchy neurohormonalne /adrenalina,noradrenalina,wazopresyna/ 2.Układ renina-angiotensyna /angiotensynogen-angiotensyna I – angiotensyna II – angiotensyna III/ < RR w tętniczkach nerkowych

UKŁAD KRĄŻENIA KRĄŻENIE WROTNE naczynia włosowate przewodu pokarmowego > żyła wrotna > wątroba > naczynia włosowate wątroby > żyły wątrobowe > żyła główna dolna Wzrost przepływu w trakcie trawienia Spadek przepływu w trakcie pracy fizycznej

ODDYCHANIE Istotą procesu oddychania jest wyzwolenie energii zgromadzonej w organizmie przy pomocy tlenu. Oddychanie zewnętrzne Oddychanie wewnętrzne

Oddychanie zewnętrzne Doprowadzenie O 2 i odprowadzenie CO2 / gradient ciśnienia parcjalnego/ 1.Wentylacja płuc 2.Dyfuzja gazów pomiędzy powietrzem pęcherzykowym a krwią 3.Transport gazów za pośrednictwem krwi 4.Dyfuzja gazów pomiędzy krwią a komórkami

Wentylacja płuc Ruchy oddechowe klatki piersiowej- 16/min wdechy i wydechy Wdech /przepona , m.m. zew.,opłucna płucna i ścienna > ujemne ciśnienie/ Wydech / spokojny jest aktem biernym/ Nasilony wdech-mięśnie wdechowe dodatkowe Nasilony wydech-m.m.wew.,m.brzucha

Wentylacja płuc Pojemność płuc – całkowita – 6 L Objętość oddechowa /swobodny wdech/-500 ml Z 500 ml – 150 ml – martwa przestrzeń anatomiczna Wentylacja minutowa płuc – 16x500ml=8L

Wentylacja płuc Surfaktant-czynnik powierzchniowy produkowny przez pneumocyty Dyfuzja gazów w płucach-zgodnie z gradientem prężności cząsteczek gazów O2>ściana pęcherzyka>ściana naczynia>osocze>erytrocyt CO2>osocze>ściana naczynia>ściana pęcherzyka

Wentylacja płuc Transport gazów tlen - oksyhemoglobina + O2 rozpuszczony w osoczu krwi dwutlenek węgla – wodorowęglany + CO2 rozpuszczony w osoczu + CO2 związany z białkami osocza i hemoglobiną

Regulacja oddychania Ośrodek oddechowy /rdzeń przedłużony/ a/ośrodek wdechowy > rdzeń kręgowy,neurony ruchowe>mięśnie wdechowe b/ośrodek wydechowy>rdzeń kręgowy,neurony ruchowe>mięśnie wydechowe Ośrodek wdechu/impuls 16x/min/+ośrodek pnemotaksyczny hamujący zwrotnie ośrodek wdechu na 1-2 sek.

Regulacja oddychania Modulacja aktywności ośrodka wdechu 1. receptory /chemoreceptory kłębków szyjnych i aortalnych, interoreceptory tkanki płucnej,ośrodki w wyższych piętrach mózgowia/ 2.chemodetektory /zależne od pH płynu mózgowego/

Oddychanie wewnętrzne O2 > wnętrze komórki – mitochondria /błona zewnętrzna – cykl Krebsa, błona wewnętrzna – enzymy łańcucha oddechowego/ Gromadzenie energii w komórce ATP / adenozynotrójfosforan/ > ADP /adnenozynodwufosforan/+ortofosforan=energia resynteza ATP – energia – 3ADP+3P+1/2 O2> 3ATP+ H20 Glikoliza – rozpad glukozy /beztlenowy>mleczan=2ATP/ / tlenowy>CO2 + H2O=38ATP/

Podstawowa przemiana materii Zużycie tlenu w jednostce czasu związane z wyzwoleniem energii niezbędnej dla utrzymania człowieka przy życiu w warunkach – całkowitego spoczynku fizycznego i psychicznego,12-14 godz. od ostatniego posiłku, w temp.20 st.C, w pozycji leżącej. Mężczyzni-7,28 MJ/24h Kobiety- 5,62 MJ/24h

Podstawowa przemiana materii Wzrost ppm: 1.praca fizyczna 2.praca umysłowa i stany emocjonalne 3.niska lub wysoka temperatura 4.wzrost poziomu hormonów we krwi 5.trawienie i przyswajanie pokarmów 6.ciąża i laktacja

UKŁAD TRAWIENNY Odżywianie obejmuje: 1.przyjmowanie pokarmów 2.trawienie pokarmów 3.wchłanianie składników pokarmowych 4.przyswajanie składników pokarmowych Równowaga energetyczna – bilans=0

Przyjmowanie pokarmów ROLA I DZIAŁANIE: ośrodka głodu ośrodka sytości neuropeptydu Y leptyny interoreceptorów przewodu pokarmowego ciśnienia osmotycznego osocza krwi

Przyjmowanie pokarmów Ośrodek głodu podwzgórze + - NPY Ośrodek sytości leptyna Przyjmowanie pokarmów trzustka + tkanka tłuszczowa nadnercza

Trawienie pokarmów Czynniki mechaniczne i chemiczne Składniki odżywcze pokarmów: węglowodany,białka,tłuszcze,woda, witaminy,sole mineralne węglowodany > cukry proste białka > aminokwasy tłuszcze > kwasy tłuszczowe

Jama ustna i przełyk Żucie i nasycanie śliną i formowanie kęsa ślina – wydzielanie –odruch warunkowy - - - bezwarunkowy ślina – 1,5 l/24 godz, pH 7,0 3 gruczoły parzyste : ślinianki – podżuchwowe, przyuszne,podjęzykowe Enzym trawienny – alpha amylaza Połykanie – 1.faza /dowolna / ustno-gardłowa 2. faza/odruchowa/ gardłowo - przełykowa 3.faza/ odruchowa/ przełykowo - żołądkowa

Żołądek Funkcje: 1.gromadzenie pokarmów 2. trawienie pokarmów 3. wyjaławianie pokarmów Trawienie-zmieszanie się treści pokarmowej z sokiem żołąkdowym Sok żołądkowy- pH 1,o, ilość – 3L/24 godz. skład: HCL,H2O,enzymy,śluz,sole mineral. enzymy:pepsynogen>pepsyna /białka/

Motoryka żołądka Dwa rodzaje aktywności ruchowej błony mięśniowej żołądka: 1. napięcie mięśniówki żołądka/zmiana ciśnienia w jamie żołądka/ 2.skurcze perystaltyczne – fala perystaltyczna:co 20 s. od wpustu do odżwiernika – wyciśnięcie części płynnej do dwunastnicy i cofnięcie się części stałej /pompa odżwiernikowa/

Motoryka żołądka Kontrola motoryki 1.Czynniki nerwowe: nerw błędny n.współczulne 2. Czynniki humoralne: rozciągnięcie dwunastnicy zawartość w treści pokarmowej:kwasów tłuszczowych,białek,węglowodanów

Jelito cienkie Funkcja- trawienie treści pokarmowej do składników prostych i wchłanianie ich do krwi. Motoryka: 1.zmiany napięcia 2.skurcze odcinkowe 3.skurcze perystaltyczne – od XII-cy /1x 60 s/ do jelita grubego 2-25 cm/s, odruch żołądkowo-krętniczy Kontrola motoryki – nerw błedny,n.współczulne

Jelito cienkie Trawienie : 1.Sok jelitowy – lipaza /tłuszcze>kw.tłuszczowe/ aminopeptydazy /peptydy>aminokwasów/ enzymy rozkładające wielocukry, enzymy rozkładające kwasy nukleinowe, ilość 3-6 L, pH obojętne, wydzielanie >drażnienie mechaniczne 2.Sok trzustkowy -trypsynogen,chymotrypsyno- gen,rybonukleazę,dezoksyrybonukleazę,alpa- amylaza/wielocukry>dwucukry/lipazę ,ilość 2L,pH zasadowe wydzielanie – odruchowe/nerw błędny/+regulacja hormonalna 3.Żółć – skład: sole kwasów żółciowych ,cholesterol, barwniki żółciowe, sole mineralne .Rola- zmniejszenia napięcia pow., aktywacja lipaz, łaczenie z produktami lipolizy, ilość 0,5L,pH-wątroba – 8,0 pęcherzyk żółciowy 5-7,4.Krążenie jelitowo-wątrobowe.

Jelito grube Funkcje 1.Zwrotne wchłanianie wody 2.Wchłanianie elektrolitów,witamin,aminokwasów 3.Namnażanie drobnoustrojów /witaminy,substancje toksyczne/ Brak produkcji enzymów trawiennych Kał /woda,śluz,błonnik,tłuszcze,bakterie,sole mineralne,złuszczone komórki nabłonka jelit/

Jelito grube Motoryka – skurcze perystaltyczne,ruchy masowe /2-3x/24 godz./-odruch żołądkowo-okrężniczy Oddawanie kału-mimowolne oddawanie kału /do 1r.ż/ receptory w ścianie odbytnicy > cz.krzyżowa r.k.>nerwy miedniczne>mięśnie zwieracze odbytu > przepona+mięśnie brzucha Kontrolna rola kory mózgu

Hormony żołądkowo-jelitowe Produkcja-komórki rozsianego układu wydzielania wewnętrznego żołądka i jelit 1.Gastryna /komórki G/: sok żołądkowy +++ sok jelitowy +, sok trzustkowy +, żółć + motoryka: jelita +, żołądek+, pęcherzyk żół.+ 2.Cholecystokinina /komórki I/ sok trzustkowy +++, sok jelitowy +, sok żołądkowy +, żółć + motoryka: pęchęrzyk żół. +++, jelita +++, żołądek - 3.Sekretyna/komórki S/ sok trzustkowy +++, żółć ++ motoryka: żołądek -, jelita -

Wchłanianie w przewodzie pokarmowym 1.Węglowodany /XII-ca i jelito czcze/-monosacharydy/glukoza,galaktoza,fruk-toza/ 2.Białka /egzogenne,endogenne/-jelito cienkie-aminokwasy. 3.Tłuszcze /XII-ca i jelito cienkie/monoacyloglicerole i wolne kwasy tłuszczowe,cholesterol/transportowa rola lipoprotein – wątroba tkanki 4.Witaminy,sole mineralne,woda /żołądek,jelita/

Wątroba Największy gruczoł o złożonej czynności. Budowa:80% kom. miąższowe /hepatocyty/ 16%kom.siateczkowo-śródbłonkowe 4% kom. nabłonka dróg żółciowych Funkcje: 1.Filtr dla związków wchłoniętych z p.p. 2.Filtr dla związków uwolnionych do krwi 3.Zewnątrzwydzielnicza /żółć/ 4.Wewnątrzwydzielnicza / białka osocza krwi : albuminy,alpha, betaglobuliny,fibrynogen,enzymy, czynniki krzepnięcia krwi /

Wątroba Filtr wątrobowy 80% - krew z ż.wrotnej 20% z t.wątrobowej Monosacharydy Glikogen wątrobowy Wolne kw.tłuszcz. Triacyloglicerole Aminokwasy Aminokwasy x 10 Amoniak+glutamina Mocznik Hormony polipeptydowe Aminokw. Hormony cholesterolowe 17-ketosterydy Glukuroniany

Wątroba Magazynowanie 1. Glikogen glukozy we krwi glikogen w wątr. 2. Witaminy A,D,E,K. 3. Żelazo

Gruczoły dokrewne Hormony – związki chemiczne przenoszące informacje kontrolujące funkcje organizmu. Powstają w jednej komórce lub tkance lub narządzie i przenoszone przez płyny ustrojowe wpływają na czynność innych komórek, tkanek lub narządów.

Gruczoły dokrewne Ze względu na budowę chemiczną i pochodzenie dzielimy je na: 1.Pochodne aminokwasów. 2.Pochodne cholesterolu /sterydowe/. 3.Pochodne hormonów gruczołu tarczowego

Gruczoły dokrewne Ad 1. Hormony: podwzgórza, części gruczołowej i pośredniej przysadki mózgowej, szyszynki, przytarczyc,trzustki,rdzenia nadnerczy Ad 2. Hormony: kory nadnerczy ,jąder, jajników Ad 3. Trójodotyronina, tyroksyna,kalcytonia Hormony łożyskowe

Hormony podwzgórza Wazopresyna-hormon antydiuretyczny resorpcji zwrotnej wody w nerkach skurcz mięśni naczyń krwionośnych Wydziela się: ciśnienia osomotycznego krwi ciśnienia tętniczego krwi np.krwotok

Hormony podwzgórza Oksytocyna: 1.Podrażnienie receptorów brodawki sutka > skurcz mięśni przewodów mlecznych 2.Podrażnienie receptorów w szyjce macicy > skurcz mięśnia macicy Estrogeny pobudliwości macicy Progesteron pobudliwości macicy

Hormony podwzgórzowe Pobudzające przysadkę mózgową: CRH /kortykoliberyna/ TRH /tyreoliberyna/ GnRH/gonadoliberyna/GRh/somatokrynina 2. Hamujące przysadkę mózgową: SRIF / somatostatyna/ PIH /prolaktostatyna/

Przysadka mózgowa-część gruczołowa 1.hGH – ludzki hormon wzrostu 2.PRL – prolaktyna 3.ACTH – hormon adenokortykotropowy 4.TSH – hormon tyreotropowy 5.FSH – hormon folikulotropowy 6.LH – hormon luteotropowy

Hormon wzrostu Wzrost procesów anabolicznych nad katabolicznymi Syntezy białek organizmu Syntezy glukozy i wtórnie insuliny Lipolizy - FFA Stężenia kationów głownie wapnia

Prolaktyna w trakcie ciąży i w okresie laktacji Regulacja wydzielania – dopamina PRL : stres fizyczny i psychiczny Prolaktyna hamuje wydzielanie gonadotropin/ FSH i LH /

Hormon wzrostu Ból,zimno,wysiłek fizyczny,głód – niedocukrzenie > hGH Przecukrzenie, wysoki poziom glikokortykoidów > hGH Regulacja wydzielania : somatokrynina somatostatyna

Hormony kory nadnerczy Pochodne cholesterolu 1.Glikokortykoidy 2.Mineralokortykoidy 3.Androgeny

Glikokortykoidy 1.Kortyzol 2.Kortykosteron Aktywne glikokortykoidy-nie związane z białkami osocza /wolne glikokortykoidy/ Regulacja ilości wolnych glikokortyk.: 1.Wytwarzanie ACTH 2.Wytwarzanie wazopresyny 3.Wytwarzanie transkortyny /białaka/

Glikokortykoidy Rola: Niezbędne dla zachowania życia przez: 1.Regulację poziomu węglowodanów białek i tłuszczów 2.Przetrwanie sytuacji stresowej /zagrożenia życia/ 3.Łagodznie przebiegu procesów zapalnych

Mineralokortykoidy Aldosteron Rola: w nerkach - zwiększenie resorpcji sodu zwiększenie wydzielania potasu w ślinie w sok żołądkowym j/w w komórkach mięśniowych potasu sodu

Mineralokortykoidy Wzrost produkcji mineralokortykoidów: 1. renina>angiotensyna /po spadku RR lub zmniejszeniu objętości krwi/ 2. we krwi : potasu, sodu 3. ACTH

Androgeny nadnerczowe Dehydroepiandrosteron – DHEA > testosteron, estradiol/ małe ilości/ Rola: 1. syntezy białek organizmu 2. II rzędowe cechy płciowe-męskie Produkcja DHEA – max. w 20 roku życia o 3% z każdym rokiem

Hormony rdzenia nadnerczy 1. adrenalina 80% 2. noradrenalina 20% 3. dopamina – śladowe ilości We krwi – NA 10 x więcej niż A Rola: działają poprzez receptory alfa i beta -naczynia krwionośne -czyność serca> >RR - mięśnie gładkie

Hormony r.n. Rola glukozy we krwi rozpadu triacylogliceroli w tk.tłuszcz. poziomu FFA we krwi

Hormony tarczycy 1.Tyroksyna – T 4 2.Trójodotyronina – T 3 Funkcja tarczycy: wychwytywanie jodu nieorganicznego synteza T 3 i T 4 magazynowanie T 3 i T 4 uwalnianie do krwi T 3 i T 4

Hormony tarczycy Regulacja wydzielania TSH – wychwytu jodu i prod. T3 i T4 TRH – poprzez wpływ na TSH Zimno TRH TSH Wazopresyna i adrenalina T3 i T4

Hormony tarczycy Hamowanie wydzielania przez tarczycę: temperatury otoczenia i krwi poziomu T3 i T4 we krwi poziomu jodu nieorganicznego o 10 x Niedobór jodu nieorganicznego w pokarmach Związki egzogenne np. leki

Hormony tarczycy Rola syntezy białek w całym organizmie zapotrzebowania na tlen wytwarzania ciepła wydzielania hormonu wzrostu synteza i rozpad cholesterolu przemiana wodno –elektrolitowa resorpcja węglowodanów w jelitach

Hormony tarczycy Kalcytonina Hamuje resorpcję wapnia i odwapnienie kości –jest antagonistą Parathormonu – hormon przytarczyc zwiększa stężenie jonów wapnia we krwi

Trzustka Insulina > komórki wątrobowe,mięśniowe,tkankę tłuszczową poziomu cukru we krwi Glukagon poziomu cukru we krwi

Szyszynka Melatonina – ośrodki czuwania i snu w mózgu Działanie poprzez siatkówkę oka Regulacja dobowego zegara biologicznego Kontrola wydzielania FSH i LH/ dojrzewania płciowe/

Jajniki Estrogeny – estradiola,estriol,estron Wpływ na: 1. Błonę śluzową macicy 2 .Błonę mięśniową macicy i jajowodów 3. II rzędowe cechy płciowe 4. OUN

Jajniki Progesteron Antagonista estrogenów Hormon II fazy cyklu miesiączkowego Produkcja – ciałko żółte jajnika pod wpływem LH Wpływ na sutek > rozwój komórek gruczołowych sutka

Jądra Testosteron Produkcja pod wpływem LH Rola: Rozwój cech płciowych Wzrost syntezy białek Różnicowanie ośrodka rozrodczego typu męskiego