W-III. (27/28. II. 03) Tajemnice mózgu: zróżnicowanie PRAWA - LEWA Dwa umysły w jednym? Funkcje prawej i lewej półkuli mózgu a emocje

WIELKI PODZIAŁ MÓZGU Mózg ma dwie półkule - o odmiennych funkcjach. Nazwano to ASYMETRIĄ PÓŁKULOWĄ Ma ona związek - w odniesieniu do emocji z tzw. ASYMETRIĄ POZYTYWNO- NEGATYWNĄ z odrębnością dwóch systemów wartościowania: AUTOMATYCZNEGO i REFLEKSYJNEGO

Mowa Muzyka LATERALIZACJA: czynnościowa asymetria symetrycznych organów ciała. Np. słowa i muzyka ulegają przetworzeniu w różnych częściach mózgu: scyntygram po lewej przedstawia rozświetlenie się lewej kory słuchowej, gdy badany słucha słów, natomiast po prawej widoczna jest aktywacja prawej kory słuchowej, zachodząca na dźwięk muzyki. Ośrodek mowy w lewej półkuli jest podzielony na szereg stref, z których każda wykonuje odmienne zadania. CARTER(1998), S.147

Granica wielkiego podziału Skupienie uwagi na kształcie litery „L” wzbudza aktywność w prawej półkuli (A), natomiast koncentrowanie się na literze „D” - aktywność lewej (B). Przestawione obrazy demonstrują, w jaki sposób obie półkule mózgu zajmują się rozmaitymi aspektami tego samego bodźca. Obie półkule łączy SPOIDŁO WIELKIE, ale zanim nastąpi przepływ impulsów w każdej z półkul zachodzą procesy specyficzne dla niej - jak w przypadku przykładu na powyższym rysunku (CARTER 1998, s. 39)

Rysunek 3.21 Specjalizacja półkul mózgowych Wg. Zimbardo P.G - Psychologia i życie. Wyd.I wg wyd.XIII ameryk.PWN, Warszawa 1999, s.107

Dwa mózgi - Dwa style poznawcze SPRINGER i DEUTSCH (1998, s. 292) Dwa mózgi - Dwa style poznawcze Funkcje LEWEGO i PRAWEGO mózgu opisuje się - na podstawie obserwacji zgromadzonych w czasie od pierwszego przypadku pacjenta z uszkodzenym spoidłem - w terminach składających się na pięć głównych kategorii: LEWA półkula PRAWA półkula Werbalna Niewerbalna, wizualno - przestrzenna Sekwencyjna Równoczesna Logiczna, analityczna Holistyczna, synkretyczna Racjonalna Intuicyjna Myślenie typowe dla kultur zachodnich wschodnich

ODMIENNE PÓŁKULOWO CECHY EMOCJI ZNAK negatywny lub pozytywny EMOCJE (afekty) lub UCZUCIA Brak lub obecność ARTYKULACJI Reakcje HOLISTYCZNE (całościowe, nieselektywne, jednorodne) lub ANALITYCZNE (wybiórcze, zróżnicowane) Reakcje RÓWNOCZESNE lub STOPNIOWE

Niektóre IMPLIKACJE (przykłady na dalszych rycinach) W przypadku DYSOCJACJI funkcji półkuli prawej i lewej - - możliwy odbiór intuicyjny bez zdolności werbalizacji - możliwe wzajemnie sprzeczne wartościowania i motywacje W przypadkach trwałej DOMINACJI jednej z półkul - zróżnicowane cechy funkcjonowania

Spójrz na te dwa domki - jeden zwyczajny, a drugi taki sam, ale z dymem wydostającym się z lewego okna. Gdy patrzą na nie pacjenci z uszkodzeniami półkuli prawej, mówią, że domki są takie same. Ale gdy zapytać, w którym byłoby lepiej być, wszyscy mówią, że woleliby mieszkać w tym bez ognia. Zapytani dlaczego, nie wiedzą i odpowiadają: “Nie mam pojęcia” czy “Zawsze wybieram rzeczy z lewej” lub “ Po prostu wygląda ładniej”.

Syndrom „OBCEJ RĘKI” W czasie przygotowania omletu lewa ręka „służyła pomocą”, dorzucając na patelnię parę nie roztłuczonych jaj, nie obraną cebulę czy solniczkę soli. Zdarzało się też, że lewa ręka umyślnie zatrzymywała prawą w trakcie jakiegoś zajęcia. W pewnym momencie poprosiłem by umieściła prawą rękę w małym otworze. „Nie mogę - ta druga jej nie pozwala” oświadczyła M.P. Rzeczywiście, zauważyłem, że jej lewa ręka mocno trzyma prawą za nadgarstek (z historii choroby - Carter, 1998).