Leczenie chorób alergicznych Joanna Makowska

Astma oskrzelowa-definicja Astma oskrzelowa jest przewlekłą chorobą zapalną dróg oddechowych, w której uczestniczy wiele komórek i substancji przez nie uwalnianych. Przewlekłe zapalenie jest przyczyną nadreaktywności oskrzeli, prowadzącej do nawracających epizodów świszczącego oddechu, duszności, ściskania w klatce piersiowej i kaszlu, występujących szczególnie nad ranem. Epizodom tym towarzyszy rozlana obturacja oskrzeli o zmiennym nasileniu, często ustępująca samoistnie lub pod wpływem leczenia.

Klasyfikacja ciężkości astmy Astma sporadyczna Objawy rzadziej niż 1 x w tygodniu Zaostrzenia krótkotrwałe Objawy nocne nie częściej niż 2 x w miesiącu FEV1>80% lub PEF>80% wartości należnej lub wartości maksymalnej dla chorego zmienność FEV1 lub PEF < 20%

Klasyfikacja ciężkości astmy Astma przewlekła lekka Objawy częściej niż 1 x w tygodniu ale rzadziej niż 1 x dziennie Zaostrzenia mogą zaburzać sen i utrudniać dzienną aktywność Objawy mocne częściej niż 2 x w miesiącu FEV1>80%, PEF >80% Zmienność PEF20-30%

Klasyfikacja ciężkości astmy Astma przewlekła umiarkowana Objawy występują codziennie Zaostrzenia mogą zaburzać sen i utrudniać dzienną aktywność Objawy nocne częściej niż 1 x w tygodniu Konieczność inhalacji B2 mimetyku krótkodziałającego codziennie FEV1 60-80% lub PEF 60-80% Zmienność Pef i FEV1>30%

Klasyfikacja ciężkości astmy Astma przewlekła ciężka Objawy występują codziennie Częste zaostrzenia Częste objawy nocne Ograniczenie aktywności fizycznej FEV1 <60%, lub PEF<60% Zmienność PEF i FEv1>30%

Cele leczenia Zmniejszenie nasilenia objawów Zmniejszenie częstości zaostrzeń Zmniejszenie zapotrzebowania na β2 mimetyki Umożliwienie normalnej aktywności fizycznej Normalizacja wartości wentylacyjnych FEV1 i PEF

Leki stosowane w astmie KONTROLUJĄCE CHOROBĘ LEKI STOSOWANE DORAŹNIE

Inhalatory MDI (metered -dose inhaler)-inhalatory ciśnieniowe DPI (dry powder inhalaer)-inhalatory suchego proszku nebulizatory

Leki kontrolujące przebieg choroby wziewne glikokortykosteroidy długo działające beta 2 mimetyki metyloksantyny o przedłużonym uwalnianiu leki antyleukotrienowe kromony glikokortykosteroidy ogólnoustrojowe

Glikokortykosteroidy wziewne najskuteczniejsze leki przeciwzapalne stosowane w astmie poprawa czynności płuc, zmniejszenie nadreaktywności oskrzeli, zmniejszenie objawów choroby, częstości i ciężkości zaostrzeń leki z wyboru u chorych na astmę przewlekłą

Glikokortykosteroidy wziewne Dipropronian beklometazonu Budesonid Flutikazon

Leki kontrolujące przebieg choroby wziewne glikokortykosteroidy długo działające beta 2 mimetyki metyloksantyny o przedłużonym uwalnianiu leki antyleukotrienowe kromony glikokortykosteroidy ogólnoustrojowe

Β2 mimetyki długodziałające wziewne: formoterol i salmeterol; doustne: bambuterol działają ponad 12 h rozszerzają oskrzela + niewielki efekt przeciwzapalny stosowane razem z sterydami wziewnymi skutki uboczne: pobudzenie ukł. sercowo- naczyniowego, drżenia mięśni szkieletowych, hipokaliemia formoterol salmeterol bambuterol

Leki kontrolujące przebieg choroby wziewne glikokortykosteroidy długo działające beta 2 mimetyki metyloksantyny o przedłużonym uwalnianiu leki antyleukotrienowe kromony glikokortykosteroidy ogólnoustrojowe

Metyloksantyny rozszerzają oskrzela, niewielkie działanie przeciwzapalne stosowane postaci o przedłużonym uwalnianiu pomocne w opanowywaniu objawów nocnych jako dodatkowy lek rozszerzający oskrzela w astmie ciężkiej ryzyko działań niepożądanych, w trakcie długotrwałego stosowania powinno być monitorowane jej stężenie w osoczu Aminofilina Teofilina

Leki kontrolujące przebieg choroby wziewne glikokortykosteroidy długo działające beta 2 mimetyki metyloksantyny o przedłużonym uwalnianiu leki antyleukotrienowe kromony glikokortykosteroidy ogólnoustrojowe

Leki antyleukotrienowe antagoniści receptora leukotrienów cysteinylowych typu1 (montelukast, zafirlukast) oraz inhibitor 5 lipoksygenazy (zlieuton) niewielki efekt rozkurczający oskrzela, działanie przeciwzapalne antagoniści receptora cys LT typu 1 dobrze tolerowani montelukast, zafirlukast

Leki kontrolujące przebieg choroby wziewne glikokortykosteroidy długo działające beta 2 mimetyki metyloksantyny o przedłużonym uwalnianiu leki antyleukotrienowe kromony glikokortykosteroidy ogólnoustrojowe

Kromony Nie do końca poznany mechanizm działania tych przeciwzapalnych leków Stosowane jako leki kontrolujące chorobę w astmie przewlekłej lekkiej Niewielkie skutki uboczne Kromoglikan disodowy Nedokromil

Leki kontrolujące przebieg choroby wziewne glikokortykosteroidy długo działające beta 2 mimetyki metyloksantyny o przedłużonym uwalnianiu leki antyleukotrienowe kromony glikokortykosteroidy ogólnoustrojowe

Glikokortykosteroidy ogólnoustrojowe konieczne do opanowania astmy ciężkiej najczęściej w postaci doustnej stosuje się prednizon, prednizolon, metyloprednizolon liczne objawy uboczne: osteoporoza, nadciśnienie, cukrzyca, zaćma, jaskra, otyłość, scieńczenie skóry, rozstępy, supresja osi podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczowej

Leki stosowane doraźnie Szybko działające ß2 mimetyki wziewne Sterydy ogólnoustrojowe Leki antycholinergiczne Metyloksantyny

β2 mimetyki krótkodziałające Szybko rozkurczają drzewo oskrzelowe leki z wyboru w leczeniu nagłych zaostrzeń astmy zapobieganie napadom duszności w astmie wysiłkowej nie zaleca się regularnego (4x dz) stosowania β2 mimetyków krótkodziałających salbutamol fenoterol działają synergistycznie z lekami antycholinergicznymi

GKS ogólnoustrojowe Leczenie ciężkich zaostrzeń prednizon, prednizolon, metyloprednizolon liczne skutki niepożądane

Leki antycholinergiczne Powodują rozkurcz mięśni oskrzeli, zapobiegają skurczowi działanie słabsze niż ß2 mimetyków działają synergistycznie z ß2 mimetykami bromek ipratropium (Atrovent, Berodual)

Leczenie chorób alergicznych Unikanie alergenu jest pierwszym krokiem w leczeniu chorób alergicznych

Astma sporadyczna -leczenie Niepotrzebne przewlekłe leczenie kontrolujące w razie konieczności ß2 mimetyk wziewny (ewentualnie lek antycholinergiczny) przed wysiłkiem fizycznym lub ekspozycją na alergeny ß2 mimetyk lub kromon

Astma przewlekła lekka-leczenie Chorzy wymagają codziennego stosowania leku kontrolującego przebieg choroby- najlepiej GKS wziewnego (inne: kromony, metyloksantyny czy antyleukotrienowe mniej skuteczne) chory powinien mieć przy sobie ß2 mimetyk krótkodziałający

Astma umiarkowana- leczenie Do GKS wziewnego dołączyć długodziałający b ß2 miemtyk alternatywa(GKS + metyloksantyna, GKS+antyleukotrienowy lub GKS w większej dawce) chory powinien mieć przy sobie ß2 mimetyk krótkodziałający (nie powinien go stosować więcej niż 3-4 x dziennie)

Astma ciężka -leczenie GKS wziewny w dużej dawce+ ß2 mimetyk wziewny długodziałający+ jeden lub więcej z poniższych leków: preparat teofiliny o przedłużonym uwalnianiu+ lek antyleukotrienowy+ GKS doustny

Leki stosowane w terapii alergicznego nieżytu nosa cz. 1 Doustne leki przeciwhistaminowe II generacji -blokują receptor histaminowy H1 -stosowane 1 x dziennie -zaczynają działać szybko po zażyciu - działają na objawy ANN i zapalenia spojówek - mogą zapobiegać rozwojowi astmy oskrzelowej Działanie niepożądane: - sedacja - zab. rytmu

Leki stosowane w terapii alergicznego nieżytu nosa cetiryzyna- loratadyna- fexofenadyna - deslotatadyna- lewocatyryzyna- Leki podawane donosowo: Azelastyna

Leki stosowane w leczeniu alergicznego nieżytu nosa Wziewne sterydy donosowe - silne działanie przeciwzapalne -efektywne w leczeniu objawów alergicznego nieżytu nosa -stosowane 2 x dz Budesonid - Beclometazon- fluticazon-

Leki stosowane w alergicznym nieżycie nosa Donosowe leki pobudzające receptory  -oksymetazolina, ksylometazolina -skuteczne w zniesieniu blokady nosa -stosować maksymalnie do 10 dni!!!!! Doustne leki pobudzające receptory  -pseudoefedryna -skutecznie znoszą blokadę nosa -efektywne w połączeniu z antyhistaminikami

Leki stosowane w terapii alergicznego nieżytu nosa Kromony- nedokromil, kromoglikan disodowy - zapobiegają degranulacji komórek tucznych - mniej skuteczne niż leki antyhistaminowe -bardzo bezpieczne

Skuteczność farmakologicznego leczenia objawów alergicznego nieżytu nosa

Postępowanie w alergicznym nieżycie nosa 1. Unikanie alergenu jeżeli nieskuteczne to  2. Doustne lub donosowe antyhistaminiki lub kromony 3. Sterydy donosowe 4. Sterydy donosowe plus antyhistaminiki 5. Krótkotrwała terapia doustnymi sterydami

Immunoterapia swoista Podawanie uczulonym chorym stopniowo zwiększanych dawek wyciągu alergenowego Immunoterapia podskórna Immunoterapia donosowa Immunoterapia podjęzykowa

Immunoterapia swoista- wskazania Należy uwzględnić Są dowody na to , że choroba jest spowodowana IgE-zależną reakcją alergiczną skuteczność innych metod leczenia koszt i czasochłonność dostępnych metod leczenia wiek chorego

AZS Właściwa pielęgnacja i nawilżanie skóry! Unikanie czynników drażniących

AZS leczenie Pielęgnacja i nawilżanie skóry Pimekrolimus 2 x dz Maść sterydowa Sterydy doustne